قايىرىمدىلىق مەكەمەلەرىنىڭ پانسيوناتارىندا جۇرگەن بالالارعا نە ۇيرەتىلەدى؟

سوڭعى ۋاقىتتاردا باق بەتىندە قىزۋ تالقىلاناتىن ماسەلەلەردىڭ ءبىرى – قازاقستانداعى "سۇلەيمەنiشى" ءدىني اعىمى جايلى تاقىرىپتار. كوپتەگەن اقپاراتقا سايكەس، اتالمىش اعىم وتكەن عاسىردىڭ 50-ءشى جىلدارىنىڭ سوڭىندا تۇركيا جەرىندە پايدا بولعان. قازىر ونىڭ كۇللى الەمدە فيليالدارى بار. دەگەنمەن بۇل فيليالدار قايىرىمدىلىق مەكەمەلەرى، بالالار پانسيوناتتارى رەتىندە تىركەلگەن. ولاردىڭ ءدىني باعىتى، ىشكى ساياساتى رەسمي تۇردە جارنامالانبايدى. اقپارات كەڭىستىگىندە "سۇلەيمەنشىلەردىڭ" ءوز قىزمەتىن قازاقستان اۋماعىندا دا بەلسەندى جۇزەگە اسىرىپ جاتقانى تۋرالى ءتۇرلى دەرەكتەر جەتەرلىك. "سۇلەيمەنشىلەر" باسقا ەلدەردەگىدەي قازاقستاندا دا قايىرىمدىلىق مەكەمەلەرى رەتىندە توبە كورسەتىپ، جاسىرىن تۇردە دىتتەگەن ماقساتىنا قول سوزىپ جاتىر. تەولوگتار مەن ءدىن سالاسى ساراپشىلارى "سۇلەيمەنشىلەرگە" ءتان ءدىني اعىمنىڭ ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى بىرنەشە رەت ايتقان. ولاردىڭ ءدىني اعىمىنداعى نەگىزگى ايىرماشىلىقتارىنىڭ ءبىرى – ومىردەن وتكەن ۇستازدارى سۇلەيمان حيلمي تۋناحانمەن «بايلانىس جاساۋى». ولار سۇلەيمان حيلمي تۋناحاندى رۋحاني جەتەكشى رەتىندە ساناپ، ارنايى «رابىتا» ۇعىمىن قولدانادى. قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ وكىلى ەلىبەك تاسبولاتتىڭ ايتۋىنشا، "سۇلەيمەنشىلەردىڭ" جانە ءبىر باستى وزگەشەلىگى بار. ولار سۇلەيمەن حيلمي تۋناحاننىڭ "ماحدي", ال وسمان جانە تۇرىك مەملەكەتىنىڭ ساياسي قايراتكەرى مۇستافا كەمال اتاتۇرىكتى ء"داججال" (انتيحريست) دەپ سانايدى. ارينە، وسىنىڭ ءبارىن ەسكەرە وتىرىپ كوكەيدە "بۇل ءدىني اعىم وكىلدەرىنىڭ پانسيوناتتاعى ءوز وقۋشىلارىنا نە ۇيرەتەدى" دەگەن ورىندى سۇراق تۋىندايدى. بىرىنشىدەن، ولار از قامتىلعان وتباسىلاردان شىققان بالالاردىڭ پانسيوناتتاردا تەگىن تۇرىپ، كۇنىنە بەس رەت تاماقتاناتىنىن ايتادى. ال مۇنداي اسا ۇلكەن شىعىندار كىمنىڭ تاراپىنان قارجىلاندىرىلادى؟ ءوز اتى-ءجونىن قۇپيا ساقتاۋدى سۇراعان «سۇلەيمەنشىلەر» ۇيىمىنىڭ بۇرىنعى تاربيەلەنۋشىسى ءبىر ماسەلەنىڭ شەتىن شىعارادى. ول مەكەمە وكىلدەرىنىڭ مەدرەسەدە ءبىلىم الۋشىلاردى «قايىر تىلەۋگە» ۇگىتتەپ، قايىرىمدىلىق ەسەبىندە بازارلارعا شىعارتاتىنىن ايتادى. كەيدە پانسيوناتتاردىڭ باسشىلىعى دەمەۋشىلەر مەن كاسىپكەرلەردى شاقىرىپ، "مەدرەسەدە" وقيتىن بالالاردى كورسەتكەن بولىپ، شىنتۋايتىندا ولاردى قارجىلىق كومەك سۇراۋ ءۇشىن شاقىراتىنىن مالىمدەدى. وسىدان كەيىن ءبىز مۇنداي "جومارت دەمەۋشىلەردەن" قارجىلىق كومەك الۋ ءۇشىن بالالاردى پايدالانا ما دەگەن ويعا قالامىز. ەكىنشىدەن، ولار پانسيونات قابىرعاسىندا وقيتىن بالالاردىڭ بويىندا پاتريوتيزم مەن وتانسۇيگىشتىك سەزىمىنىڭ قالىپتاساتىنىن العا تارتادى، سونىمەن قاتار وقۋ ۇلگەرىمىنىڭ ارتاتىنىن ءسوز ەتەدى. ياعني، ولار ەشقانداي ليتسەنزياسى بولماسا دا، ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى رەتىندە بالالاردى وقىتادى. سونىمەن قاتار، الماتى قالالىق پوليتسيا دەپارتامەنتى بالالار پانسيوناتىنىڭ اتىن جامىلىپ جۇمىس ىستەيتىن قايىرىمدىلىق مەكەمەلەرىن كامەلەتكە تولماعاندى ء​​وز-وزىنە قول جۇمساۋعا يتەرمەلەدى جانە باسقا دا قىلمىستاردى جاسادى دەگەن كۇدىكپەن قىلمىستىق ءىستى تەرگەپ جاتىر. مەكەمەلەرگە جۇرگىزىلگەن ءتىنتۋ بارىسىندا شەتەلدىك ءدىني ادەبيەتتەر مەن وقۋ ماتەريالدارى تابىلدى. ونىڭ ىشىندە قازاقستاندا ەكسترەميستىك دەپ تانىلعان جانە تاراتۋعا تىيىم سالىنعان ماتەريالداردىڭ بار ەكەندىگى راستالدى. كەيبىر پانسيوناتتاردا قالعانداردىڭ ايتۋىنشا، ولار ۇزدىكسىز قۇلشىلىق ەتۋگە ءماجبۇر بولعان. ودان باس تارتقان جاعدايدا تالىمگەرلەرگە كۇش قولدانعان. سوندا بۇل ءوزى "مەدرەسە مە" الدە ء"بىلىم بەرۋ ورتالىعى" ما؟ مەيلى، ءتىپتى، ەكى باعىتتى قاتار ۇستانعان كۇننىڭ وزىندە ءبىلىم بەرۋ ىسىمەن ءارى ءدىني قىزمەتپەن اينالىسۋعا قۇقىقتارى بار ما؟ ءتىپتى، ولار ءالى دە مەدرەسە بولعان كۇننىڭ وزىندە، وندا نەگە قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى مۇنداي مەكەمەلەر جايلى حالىققا حابارلامايدى نە ۇسىنبايدى؟ لوگيكالىق پايىمداۋلارعا سايكەس، ەگەر ءدىني ۇيىم جاسىرىن ارەكەت ەتسە، وندا دەسترۋكتيۆتى سيپاتقا يە بولۋى مۇمكىن. ويتكەنى قۇلشىلىق جاساماعانى ءۇشىن بالالاردى قاۋىپتى ءارى جالعان ءدىني ۇيىمنىڭ وكىلى عانا ۇرا الادى. ال بالا بويىنداعى پاتريوتيزم مەن وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك مۇنداي ارەكەتتەرمەن ۇشتاسا ما؟ سۇراق وتە كوپ، بىراق جاۋاپ از. ۇشىنشىدەن، ەگەر ولار شىن مانىندە «از قامتىلعاندارعا كومەكتەسەتىن ۇيىم» بولسا، وندا نەگە ءوز توك-شوۋىندا بالالاردىڭ "پانسيوناتتاردا" قالۋ جايىن ەگجەي-تەگجەيلى تالقىلاعان جۋرناليست اسقاربەك قازانعاپقا شۇيلىكتى؟ نەگە جۋرناليسكە "سۇلەيمەنشى" اعىمىنىڭ جاقتاستارى قوقان-لوقى كورسەتتى؟ ءجۋرناليستىڭ ءوزى ولاردى توك-شوۋدىڭ قوناعى بولۋعا جانە بارلىق ماسەلەلەردى اشىق تالقىلاۋعا شاقىرعانىن ايتتى. الايدا ولار ءتۇسىرىلىم كۇنى ەش سەبەپسىز ەفيرگە قاتىسۋدان باس تارتقان. جوعارىدا ايتىلعانداردى تالداي وتىرىپ، «سۇلەيمەنشى» ءدىني ۇيىمدارىنىڭ دەسترۋكتيۆتى بەلگىلەرى بار ەكەندىگىن بايقاۋعا جانە قوعامعا جاڭا قاۋىپ ءتوندىرۋى مۇمكىن دەپ بولجاۋعا بولادى.