وسىدان ءبىر-ەكى كۇن بۇرىن بەلگىلى قالامگەر ديدار امانتايدىڭ Facebook الەۋمەتتىك جەلىسىنە دەنساۋلىعىنا قاتىستى جازعان جازباسىن وقىدىم. ارتىنشا، Adyrna ۇلتتىق پورتالىندا جازۋشىنىڭ "شىعارمالارىمنىڭ بەستەن ءبىرى عانا جارىق كوردى" دەگەن تاقىرىپپەن سۇحباتى جاريالاندى.
وسى ەكى جاريالانىم مەنىڭ قولىما ەرىكسىز قالام العىزىپ وتىر.
سوناۋ 1990 جىلداردان باستاپ، كۇنى بۇگىنگە دەيىن قازاق ادەبيەتى مەن ۇلت كوسەمسوزى ءھام قازاق جۋرناليستيكاسىنا، جالپى ۇلتتىق رۋحانياتقا ديدار امانتايداي قىزمەت ەتىپ كەلگەن، ەڭبەك سىڭىرگەن قالامگەر كەمدە-كەم.
بۇل كۇندەرى ديدار امانتاي قوعامدىق ورتادان، ءتۇرلى رۋحاني-مادەني جيىنداردان كورىنبەيدى. سەبەبى سوڭعى جىلدارى قالامگەردى اۋىر دەرت مەڭدەپ، ۇيىندە وتىر. كەشەگى كۇنى فب پاراقشاسىنداعى جابىرقاۋ جازباسى – سونىڭ ايعاعى.
ديداردىڭ ەرەكشەلىگى – ول ءوز زامانداستارىن وياتتى، ءوز قوعامىنا وردالى ويلارعا نەگىزدەپ وزىق ءسوز ايتتى. سول زاماننىڭ جاستارى ديدارعا قاراپ بوي تۇزەدىك. امانتايدىڭ ديدارى نە دەدى ەكەن دەپ اپتا سايىن شىعاتىن "زامان-قازاقستان" گازەتىن كۇتەتىن ەدىك. مارقۇمدار تالاسبەك Əسەمقۇلوۆتى، عالىمجان مۇقانوۆتى، قازىرگى كلاسسيگىمىز مارالتاي قۇرداسىمىزدى بەلگىلى دەڭگەيدە ديدار امانتايدىڭ قالامى ارقىلى، ول ءتىلشى بولىپ ىستەگەن، باسقارعان، جەتەكشىلىك ەتكەن اپتالىق گازەتتەر ("زامان-قازاقستان", "الاش وردا", "ناچنيوم س پونەدەلنيكا ت.ب) ارقىلى تانىعانىمىز راس. اتالعان تۇلعالاردى، əسىرەسە تالاسبەك پەن عالىمجان اعالارىمىزدى ديدار امانتاي ءباسپاسوز بەتتەرىندە كوپ ناسيحاتتادى. ديداردىڭ باستى قاسيەتىنىڭ ءبىرى – جاقسى تانىعىشتىعى، ولاردىڭ قالامىنان شىققان كوركەم ويلى ءسوز تانىعىشتىعى بولاتىن. ول سول قاسيەتتەرىن ءباسپاسوز بەتتەرىنە جاراتتى.
...كەيىن توي زامانى كەلدى. تəۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارى تəپ-ءتəۋىر تالعامدى ويعا ۇمتىلعان قازاق قوعامى توقىراي باستادى. سارت əۋەندەرىمەن قارۋلانعان "توي زامانى" قازاق رۋحانياتى تورىنە تالاقاي تۋىن تىگىپ، ۇستەمدىك قۇردى. وزعىن ويلى ديدارلاردىڭ زامانى ءوتىپ، توزعىن سانالى ەسترادا فانەرششيكتەرىنىڭ كۇنى تۋدى. كىتاپ وقۋ كۋلتكە اينالعان كەزەڭ كەلمەسكە كەتتى. باق-نا باسشىلىعىنا وڭشەڭ فۋنكتسيونەرلەر يە بولدى. سودان كەيىن باق-تاردان باق تايدى.
قازىر نە كوپ باق كوپ. بىراق سول كوپ باق-دىڭ ورتاق سورى - وي جوق. تەلەديدار بىتكەن كوزدەرى جىلتىراعان ويسىزدارعا تولى. قالام قۋاتى جوق پەندەگە تولقىن-تولقىن تەگەۋرىندى وي قايدان كەلسىن؟! وي دەڭگەيى قايراتيكتەر مەن تورەشتەردى ماقتاۋدان، سولاردىڭ "تۆورچەستۆوسىنىڭ" فاناتى بولۋدان اسا الماعاندار - قازىرگى زاماننىڭ دۋالى اۋىز ءجۋرناليسى اتانىپ، اتى وزىپ تۇر. مۇنداي جەڭىل اۋىز دجەنتەلمەندەرگە نە ايتا العاندايسىڭ؟ زامان سولاردىكى!
قالامگەر قاۋىم دا ديدار امانتايدى ۇمىتقان سىڭايلى. ءتىپتى ديداردان ورنەك الىپ، ونى وزىنە ۇستاز تۇتىپ قالام ۇستاعاندار، ودان اعالىق قامقورلىق، ىنىلىك ىزەت، شىعارماشىلىق دەمەۋ كورگەندەر دە ۇندەمەيدى. قايتكەندەيسىڭ، قوعامدى نەمقۇرايلىق مەڭدەگەن ءبىر ءولى زامان بولىپ تۇر.
قازىر جانىن جەگەن اۋىر دەرتپەن الىسقان ديدار ۇيىندە وتىر. ەش جەردە جۇمىس ىستەمەيدى، ىستەگىسى كەلەدى، بىراق قازىرگى جاعدايىندا ءجۇرىپ-تۇرماق تۇگىلى قالام ۇستاۋ مەن كومپيۋتەردىڭ كلاۆياتۋراسىن باسۋدىڭ ءوزى مۇڭ. ديداردىڭ ەمىنە دارىگەرلەر وتە قىمبات دارىلەر تاعايىنداعان. ول دارىلەردى جازۋشى شەتەلدەن الدىرادى. مۇگەدەكتىككە الاتىن بولماشى قاراجاتقا كۇن كورىپ وتىرعان ديدارعا بۇل دارىلەرگە اقشا تابۋ كۇننەن كۇنگە قيىنداپ بارادى. ال ءار دوزاسى ءتورت ساعاتقا عانا جەتەتىن بۇل دارىلەرسىز ديدارعا جان ساقتاۋ جانە قيىن. مەن قالامگەردىڭ بۇل اۋىر جاعدايى جايىندا ەفيرلەردەن ايتتىم، Facebook پاراقشامدا دا الدەنەشە رەت جازدىم. بىراق سەلت ەتكەن جان بالاسى بولسايشى.
وسىنداي اۋىر دەرتپەن الىسا وتىرىپ، ديدار امانتاي 7 تومدىق تاڭدامالى شىعارمالار جيناعىن شىعارۋدا. مىنا زاماندا بۇل دەنى-قارى ساۋ قالامگەردىڭ وزىنە وڭاي بەينەت ەمەس. نە دەگەن جانكەشتىلىك دەسەڭىزشى!
تۇيىندەي ايتقاندا، ديدار امانتاي بۇل كۇندە مورالدىك-ماتەريالدىق تۇرعىدان قولداۋعا ءزارۋ. مەن قالامگەردىڭ قازىرگى اۋىر جاعدايىنا بيلىكتەگى ازاماتتار نازار اۋدارادى دەپ ۇمىتتەنەمىن. باسقا امال قالماي بارا جاتىر...
ەرلان تولەۋتاي
