Osydan bır-ekı kün būryn belgılı qalamger Didar Amantaidyŋ Facebook äleumettık jelısıne densaulyǧyna qatysty jazǧan jazbasyn oqydym. Artynşa, Adyrna ūlttyq portalynda jazuşynyŋ "Şyǧarmalarymnyŋ besten bırı ǧana jaryq kördı" degen taqyryppen sūhbaty jariialandy.
Osy ekı jariialanym menıŋ qolyma erıksız qalam alǧyzyp otyr.
Sonau 1990 jyldardan bastap, künı bügınge deiın qazaq ädebietı men ūlt kösemsözı häm qazaq jurnalistikasyna, jalpy ūlttyq ruhaniiatqa Didar Amantaidai qyzmet etıp kelgen, eŋbek sıŋırgen qalamger kemde-kem.
Būl künderı Didar Amantai qoǧamdyq ortadan, türlı ruhani-mädeni jiyndardan körınbeidı. Sebebı soŋǧy jyldary qalamgerdı auyr dert meŋdep, üiınde otyr. Keşegı künı FB paraqşasyndaǧy jabyrqau jazbasy – sonyŋ aiǧaǧy.
Didardyŋ erekşelıgı – ol öz zamandastaryn oiatty, öz qoǧamyna ordaly oilarǧa negızdep ozyq söz aitty. Sol zamannyŋ jastary Didarǧa qarap boi tüzedık. Amantaidyŋ Didary ne dedı eken dep apta saiyn şyǧatyn "Zaman-Qazaqstan" gazetın kütetın edık. Marqūmdar Talasbek Əsemqūlovty, Ǧalymjan Mūqanovty, qazırgı klassigımız Maraltai qūrdasymyzdy belgılı deŋgeide Didar Amantaidyŋ qalamy arqyly, ol tılşı bolyp ıstegen, basqarǧan, jetekşılık etken aptalyq gazetter ("Zaman-Qazaqstan", "Alaş Orda", "Nachniom s Ponedelnika t.b) arqyly tanyǧanymyz ras. Atalǧan tūlǧalardy, əsırese Talasbek pen Ǧalymjan aǧalarymyzdy Didar Amantai baspasöz betterınde köp nasihattady. Didardyŋ basty qasietınıŋ bırı – jaqsy tanyǧyştyǧy, olardyŋ qalamynan şyqqan körkem oily söz tanyǧyştyǧy bolatyn. Ol sol qasietterın baspasöz betterıne jaratty.
...Keiın Toi zamany keldı. Təuelsızdıktıŋ alǧaşqy jyldary təp-təuır talǧamdy Oiǧa ūmtylǧan qazaq qoǧamy toqyrai bastady. Sart əuenderımen qarulanǧan "Toi zamany" qazaq ruhaniiaty törıne talaqai tuyn tıgıp, üstemdık qūrdy. Ozǧyn oily Didarlardyŋ zamany ötıp, tozǧyn sanaly estrada fanerşikterınıŋ künı tudy. Kıtap oqu kultke ainalǧan kezeŋ kelmeske kettı. BAQ-na basşylyǧyna öŋşeŋ funksionerler ie boldy. Sodan keiın BAQ-tardan baq taidy.
Qazır ne köp BAQ köp. Bıraq sol köp BAQ-dyŋ ortaq sory - oi joq. Teledidar bıtken közderı jyltyraǧan oisyzdarǧa toly. Qalam quaty joq pendege tolqyn-tolqyn tegeurındı oi qaidan kelsın?! Oi deŋgeiı Qairatikter men Töreşterdı maqtaudan, solardyŋ "tvorchestvosynyŋ" fanaty boludan asa almaǧandar - qazırgı zamannyŋ dualy auyz jurnalisı atanyp, aty ozyp tūr. Mūndai jeŋıl auyz djentelmenderge ne aita alǧandaisyŋ? Zaman solardıkı!
Qalamger qauym da Didar Amantaidy ūmytqan syŋaily. Tıptı Didardan örnek alyp, ony özıne ūstaz tūtyp qalam ūstaǧandar, odan aǧalyq qamqorlyq, ınılık ızet, şyǧarmaşylyq demeu körgender de ündemeidı. Qaitkendeisıŋ, qoǧamdy nemqūrailyq meŋdegen bır ölı zaman bolyp tūr.
Qazır janyn jegen auyr dertpen alysqan Didar üiınde otyr. Eş jerde jūmys ıstemeidı, ıstegısı keledı, bıraq qazırgı jaǧdaiynda jürıp-tūrmaq tügılı qalam ūstau men kompiuterdıŋ klaviaturasyn basudyŋ özı mūŋ. Didardyŋ emıne därıgerler öte qymbat därıler taǧaiyndaǧan. Ol därılerdı jazuşy şetelden aldyrady. Mügedektıkke alatyn bolmaşy qarajatqa kün körıp otyrǧan Didarǧa būl därılerge aqşa tabu künnen künge qiyndap barady. Al är dozasy tört saǧatqa ǧana jetetın būl därılersız Didarǧa jan saqtau jäne qiyn. Men qalamgerdıŋ būl auyr jaǧdaiy jaiynda efirlerden aittym, Facebook paraqşamda da äldeneşe ret jazdym. Bıraq selt etken jan balasy bolsaişy.
Osyndai auyr dertpen alysa otyryp, Didar Amantai 7 tomdyq taŋdamaly şyǧarmalar jinaǧyn şyǧaruda. Myna zamanda būl denı-qary sau qalamgerdıŋ özıne oŋai beinet emes. Ne degen jankeştılık deseŋızşı!
Tüiındei aitqanda, Didar Amantai būl künde moraldık-materialdyq tūrǧydan qoldauǧa zäru. Men qalamgerdıŋ qazırgı auyr jaǧdaiyna bilıktegı azamattar nazar audarady dep ümıttenemın. Basqa amal qalmai bara jatyr...
Erlan Töleutai
