كەشە بەلگىلى جازۋشى ديدار امانتاي Facebook الەۋمەتتىك جەلىسىندەگى جەكە پاراقشاسىنا دەنساۋلىعىنا قاتىستى "مەنىڭ ەندى اڭگىمە جازا قويۋىم ەكىتالاي شىعار" دەگەن جازبا جاريالادى. قالامگەردىڭ بۇل جازباسىنا قالىڭ وقىرمان الاڭداپ جاتقان سوڭ، «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالىنىڭ ءتىلشىسى ديدار امانتايعا حابارلاسىپ، قال-جاعدايىن بىلگەن ەدى.
- ديدار اعا، كەشە "مەنىڭ ەندى اڭگىمە جازا قويۋىم ەكىتالاي شىعار. تاۋسىلعانىم ەمەس، دەرتىم كۇشەيە تۇسكەن ءتارىزدى. كومپيۋتەر ساۋلەسى شىداتپايدى. بارىن شىعارا السام، و دا ۇلكەن تابىس بولار ەدى. قانشاما اڭگىمە، ەسسە، تراكتات، ولەڭ-جىرلار ءالى جارىق كورگەن جوق، پوۆەستەر، روماندار جاتىر. بۇ دا ءبىر اللانىڭ سىناعى شىعار. بەينەتتى دە كوتەرە الاتىن پەندەسىنە بەرەدى" دەگەن جازبا جاريالاپسىز؟ سوعان وقىرماندارىڭىز الاڭداپ وتىر.
- دەنساۋلىعىم جامان ەمەس. بەلگىلى ءبىر دارەجەدە قيىندىقتار بار. ونىڭ ءبارىن ەگجەي-تەگجەيلى ايتۋدىڭ قاجەتى جوق قوي دەپ ويلايمىن. ماعان جابىسقان دەرت تۋرالى كەيىنىرەك، قاجەت بولىپ جاتسا ايتارمىز. دەسە دە، وسىعان دەيىن جازۋىما دەنساۋلىعىم ونشا قاتتى كەدەرگىسىن كەلتىرە قويعان جوق ەدى. كومپيۋتەرگە قينالماي وتىرا الاتىنمىن. جازا الاتىنمىن. سوڭعى كەزدەرى دەنساۋلىعىم كادىمگىدەي سىر بەرىپ، كومپيۋتەردىڭ ساۋلەسى باسىمدى اۋىرتىپ، قول-اياعىما قاتتى اسەر ەتەتىن بولدى. بۇل دەرت وسىدان كوپ جىل بۇرىن باستالعان. Facebook الەۋمەتتىك جەلىسىنە وسى جايدان الاڭداپ، ءوز قورقىنىشىمدى جازعان ەدىم. مۇنى اسا ماڭىزدى جاڭالىققا اينالدىرۋدىڭ قاجەتى جوق شىعار. ودان دا شىعارماشىلىق توڭىرەگىندە اڭگىمەلەسكەنىمىز ءجون بولار.
- "ەندى اڭگىمە جازا المايتىن شىعارمىن" دەپ كەسىمدى مالىمدەمە جاساعانداي كورىندىڭىز.
- ءيا، قازىر مەن ءۇشىن شىعارمانى قولمەن جازۋ قيىن. قولمەن جازعان كەزدە تەز شارشاپ قالامىن. كومپيۋتەردە وتىرۋ دا اۋىر. دەرت جۇيكەگە اسەر ەتكەندىكتەن دەنەم قۇرسانىپ، الاڭسىز جازا الماي ءجۇرمىن. كەيدە جازۋشى رەتىندە "ەندى قولىما قالامىمدى الا الماي قالام با؟" دەگەن ۇرەي بيلەيدى. سونداي ۇرەي بيلەگەندە "شىعارمانى ديكتوۆكامەن دە جازۋعا بولادى عوي" دەپ ءوزىمدى الداپ قويامىن.
- مۇحتار اۋەزوۆ بىرقاتار شىعارمالارىن ديكتوۆكامەن جازعانى بەلگىلى. بۇرىنعى كەز كەلگەن جۋرناليست وسى ءتاسىلدى پايدالاناتىن ەدى. ءسىز بۇرىن ديكتوۆكا جاساپ، تەرىمشىمەن جۇمىس ىستەپ كورىپ پە ەدىڭىز؟
- مەنىڭشە، تەرىمشىلەرمەن جۇمىس ىستەۋگە بولادى. سوڭىندا سوعان كوشەمىز عوي دەپ وتىرمىن. بىراق وعان جاقسى تەرىمشى كەرەك. تەرىمشى تەگىن جۇمىس ىستەمەيدى. وعان جالاقى تولەۋ جاعىن شەشە الامىن با؟ ماسەلە سوندا. قالاي بولعاندا دا، تەرىمشىگە جۇگىنۋدەن باسقا امالدى كورىپ تۇرعان جوقپىن. جوسپارلاپ قويعان دۇنيەلەر بار ەدى. سونى قالاي دا جولىن تاۋىپ، جۇزەگە اسىرۋىم كەرەك.
- ديدار اعا، ءوز قاتارلاستارىڭىزدىڭ اراسىندا ءونىمدى جۇمىس جاساعان قالامگەرسىز. بۇگىنگە دەيىن جاريالانعان تۋىندىلارىڭىزدىڭ بىرازىمەن تانىسپىز. جاريالانباعاندارى دا كوپ كورىنەدى.
- مەن بۇگىنگە دەيىن 6 رومان، 7-8 پوۆەست، 300-گە تاياۋ ەسسە مەن اڭگىمەلەر جازىپپىن. مۇنىڭ سىرتىندا قانشاما ادەبي ماقالالار دۇنيەگە كەلدى. سوڭعى جارىق كورگەن "مايداقوڭىردى" ەسەپكە الساق، جازعان شىعارمالارىمنىڭ بەستەن ءبىر بولىگى عانا جارىق كوردى. تاعى دا ءتورت كىتاپ شىعارۋدى جوسپارلاپ وتىرمىن. ءار كىتاپتىڭ كولەمى - 800 بەتتەن. قانشا جاسىرسام دا، دەنساۋلىق ماسەلەسى وسىنىڭ بارىنە كەدەرگىسىن كەلتىرىپ جاتىر.
- 6 رومان، 7-8 پوۆەست، 300-گە تاياۋ ەسسە مەن اڭگىمەلەر جازدىم دەپ وتىرسىز. ادەبي ورتادا، اعالار ءھام ىنىلەر تاراپىنان شىعارماشىلىعىڭىز لايىقتى باعاسىن الدى دەپ ويلايسىز با؟
- مەنىڭ شىعارماشىلىعىم لايىقتى باعالاندى دەپ ويلايمىن. تانىلدىم. مويىندالدىم. بىراق، قاشان دا مۇراتتىڭ ارتىندا مۇرات تۇرادى. ءبىر بيىكتى باعىندىرعان سوڭ، الدىڭا جاڭا ءبىر ماقساتتار قوياسىڭ. جازۋشى ادام قانشا كوپ جازسا دا، الدا ءالى دە جازارى كوپ سەكىلدەنىپ تۇرادى ەكەن. "توتى قۇس ءتۇستى كوبەلەك" جاستاردىڭ ءسۇيىپ وقيتىن رومانىنا اينالدى. ول تۋرالى وسىعان دەيىن جاستاردىڭ تالاي ىستىق ىقىلاستى پىكىرلەرىن ەستىدىم. سوسىن، "گۇلدەر مەن كىتاپتار" وتە كوپ وقىرماننىڭ جۇرەگىن جاۋلادى.
- ءبىزدىڭ ستۋدەنت كەزىمىزدە "گۇلدەر مەن كىتاپتار" حيت بولاتىن.
- قازىر جاريالانباعان "باقىت بيوحيمياسى","جاقسى كورگەن اجاردىڭ سءىز ۇناتقان كۇلكىسى" دەگەن روماندارىم مەن "شەرنياز" دەگەن پوۆەسىم بار. ولار دا وقىرماننىڭ قولىنا تيسە، وقىلىمدى دۇنيە بولار ەدى دەپ ويلايمىن.
- قازىر مەملەكەت كىتاپقا جاقسى قالاماقى تولەپ وتىر. سول قالاماقى تولەنەتىن باعدارلامالارعا ىلىگە الىپ ءجۇرسىز بە؟
- قالاماقىمەن ءالى ءبىر كىتابىمدى شىعارىپ كورگەن جوقپىن. بيىل ءبىر كىتابىمدى تاپسىرىپ قويدىم. ول كىتاپتىڭ تاعدىرىن ارنايى قۇرىلعان كوميسسيا قارايدى. بۇنىڭ الدىندا ءبىر رەت وسى باعدارلاماعا باعىمدى سىناپ كورگەنمىن. ول جولى مەن جىبەرگەن كىتاپتى جارامسىز دەپ تاپسا كەرەك. ارينە، ادەبيەت بولعان سوڭ، تالعام دا، كوزقاراس تا ءارتۇرلى. كوميسسياداعىلاردىڭ تالعامىنا مەنىڭ جازعاندارىم ساي كەلمەسە كەرەك.
- جاقىندا شىققان "مايداقوڭىر" قالاي جارىق كوردى؟
- اعايىن-تۋىس، دوس-جاراننىڭ كومەگىمەن، اقشا قۇراپ شىعاردىق.
- الدا قانداي جوسپارىڭىز بار؟
- ءبىر رومان باستاپ قويىپ ەدىم. ونىڭ سىرتىندا مەمۋار جازعىم كەلگەن. مەمۋار بولعاندا، جاي عانا ومىردەن كورگەن دۇنيەلەرىم ەمەس، ءار ءسات، ءار كەزەڭدى ادەبيەتپەن بايلانىستىرىپ، ءورىپ وتىرۋدى جوسپارلاعانمىن.. سوسىن، قازاقستاننىڭ فيلوسوفيا تاريحىن جازعىم كەلەدى. بىزدە قازىر فيلوسوفيا تاريحى جازىلىپ تا، قازاق تىلىنە اۋدارىلىپ تا جاتىر. ءساتتىسى دە، ءساتسىزى دە بار. مەنىڭشە، قازاقتا فيلوسوفيالىق كىتاپتار كوپ بولۋى كەرەك.
- ءسىز ءوز بۋىنىڭىزدا وتە كوپ كىتاپ وقىعان قالامگەرلەردىڭ ءبىرىسىز. قازىر نە وقىپ جاتىرسىز؟
- ورىستاردىڭ كونستانتين پاۋستوۆسكي دەگەن جازۋشىسىنىڭ "قارابۇعاز", "قاراتەڭىز" سەكىلدى بىرنەشە دەرەكتى روماندارىن وقىدىم. ۆيكتور ليحونوسوۆ دەگەن يۋري كازاكوۆتىڭ شاكىرتى بار. سول كىسىنىڭ رومان، پوۆەستەرىن قاراپ شىقتىم. ولار قولدانعان ادەبي ءادىس-تاسىلدەر جايلى كەيىنىرەك كەڭىرەك ايتىپ، جازا جاتارمىز. ءسىز سەنبەسسىز، جاقىندا ءسابيت مۇقانوۆتىڭ ء"مولدىر ماحابباتىن" دا قايتالاپ وقىدىم. جاس كەزىمىزدە ۇقىپتاپ وقىماپپىز. قازىر وقىپ وتىرسام، تورتكە بولىنگەن شىعارمانىڭ ءبىرىنشى ءبولىمى وتە ءساتتى شىققان دۇنيە ەكەن. رەۆوليۋتسيا الدىنداعى قازاق قوعامىن، قازاقتىڭ قال-احۋالىن وتە ءساتتى بەرىپتى.
- ءتىل جاعىنان دا ءسابيت مۇقانوۆتان ۇيرەنەرىمىز كوپ قوي.
- ءيا، وتە كوپ. جۇرت تاكەن الىمقۇلوۆتىڭ "قارويىن" ماقتايدى عوي. مەن تاكەندى قايتالاپ وقىپ وتىرىپ، ونىڭ شىعارماسىنىڭ شىڭى "تۇلپاردىڭ تاعدىرى" اتتى اڭگىمەسى مە دەپ ويلادىم. كەشە ولجاستىڭ «قىش كىتابى»پوەماسىن، قاسىم امانجولوۆتىڭ شىعارمالارىن شولىپ شىقتىم. اسەل وماردىڭ شىعارماشىلىعى جونىندە ماقالا جازىپ جاتىرمىن.
- قولىڭىزدان قالامىڭىز تۇسپەسىن! كەشە جاريالاعان جازباڭىزعا الاڭداپ، ارنايى قوڭىراۋ سوققان ەدىك.
- جازۋشىنىڭ جۇمىسى - كىتاپ شىعارۋ. كىتابىمىزدى شىعارساق، دەنساۋلىعىمىزدى تۇزەسەك دەگەن ارمانىمىز بار. مەديتسينا دامىپ جاتقانىنان ۇمىتتەنىپ قويامىز.
دايىنداعان قانات بىرلىكۇلى،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
