ەلىمىزدىڭ دامۋىنا قارجىگەرلەردىڭ قاجىرلى قايراتى قاجەت. ال قازاق ەلىندە ەكونوميكالىق باعىتتا ءبىلىم الىپ، ءتيىمدى جۇمىس ىستەپ جاتقان جاس عالىمدار بارشىلىق. سولاردىڭ ىشىندە نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇلەگى دوسبول سوتسيالحاننىڭ ەسىمىن اتاۋعا بولادى. قىتايدا دۇنيەگە كەلىپ، تۋعان جەردە ءبىلىمىن جالعاستىرىپ جاتقان ازامات قازاق ەلىنىڭ ەكونوميكالىق دامۋىن قالاي ەلەستەدى؟
«وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا، ءوز ەلىڭدە ۇلتان بول» دەگەن ءسوزدى قاپەرگە العان دوسبول سوتسيالحان 2018 جىلى ەلگە كەلىپ، 2019 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىعىن الادى. قىتايدىڭ جوو ءبىلىم العان ازامات قازاق ەلىنە كەلە سالىپ، نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇلەگى اتانادى.
«قىتايدىڭ جوعارى ورتا مەكتەبىندە 4 جىل ءبىلىم الدىم. ودان كەيىن 2013-2017 جىلدارى شاڭحاي ليشين اتىنداعى ەسەپ جانە قارجى ۋنيۆەرسيتەتىندە قارجى ينجەنەرى ماماندىعىندا ءبىلىمىمدى تولىقتىردىم. ال ەلگە كەلگەننەن كەيىن 2020-2022 جىلدارى نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ماگيسترانتۋراسىندا ەكونوميكا سالاسى بويىنشا وقىدىم. سول جىلدارى اتالعان ۋنيۆەرسيتەتتە وقىتۋشىنىڭ كومەكشىسى بولسام، قازىرگى تاڭدا پروفەسسوردىڭ كومەكشىسى رەتىندە قىزمەتىمدى جالعاستىرىپ جاتىرمىن.
نەگىزى نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى جوعارى دەڭگەيدە ءبىلىم بەرەدى. ماسەلەن مۇندا ءوزىمىز العان ءبىلىمدى يگەرىپ قانا قويماي، ونى ودان ءارى جەتىلدىرۋگە مول مۇمكىندىك بەرىلگەن. نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىندەگى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن قىتايداعى ءوزىم وقىعان وقۋ ورنىندا كورمەدىم. جالپى ءوزىم الداعى بولاشاعىمدى عىلىم جولمەن بايلانىستىرامىن. سوندىقتان دا شەت ەلدىڭ جوعارى دەڭگەيدەگى ۋنيۆەسيتەتىنىڭ دوكتارانتۋراسىندا وقۋىمدى جالعاستىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىن. قازىرگى كەزدە الەمدەگى ىرگەلى وقۋ ورىندارىنا قۇجاتتارىمدى تاپسىرىپ، جاۋاپ كۇتىپ وتىرمىن. امەرياكا مەن ەۋروپالىق ەلدە ءبىلىمىمدى جەتىلدىرىپ، ولاردىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىمەن تانىسقىم كەلەدى»، – دەيدى ول.
جاس ەكونوميستەن قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق تۇرعىدان دامۋى ءۇشىن قاي باعىتپەن ءجۇرۋ كەرەك دەپ سۇرادىق. دوسبول سوتسيالحاننىڭ ايتۋىنشا، ءبىر ەلدىڭ ەكونوميكاسى دامۋ ءۇشىن گەوگرافيالىق، ۇلتتىق، مادەني جانە ءدىني جاعدايىنا ءمان بەرۋ كەرەك.
«ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق جاعدايى جاقسارۋى ءۇشىن ۇلتتىق ەرەشەلىگىمىزگە ساي جۇمىستار ىستەلۋى كەرەك. ناقتىراق ايتسام ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن جەتىلدىرىپ، وتباسى مۇشەلەرىنىڭ جۇمىسشى كۇشىنە ءمان بەرۋ كەرەك. نەگىزى ون جىلدان بەرى ايتىلىپ كەلە جاتقان ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ دەگەن ماسەلە بار. ءبىز بۇعان دەيىن مۇناي، گاز سالاسىنا تاۋەلدى بولدىق. بىراق بۇل ماسەلەنى قازاقستاننىڭ ءوز ۇكىمەتى شەشە المايدى. مىسالى شەتەلدىك ينۆەستورلار قازاقستانعا ينۆەستيتسيا قۇيۋ ءۇشىن ولاردىڭ ساراپتاۋ، تالداۋ دەگەن پروتسەستەرى بولادى. ولار «قازاقستانعا كەلىپ نە ءۇشىن ينۆەستيتسيا قۇيۋىم كەرەك» دەپ ويلايدى. ولاردىڭ ەلگە كەلىپ، جۇمىس ىستەۋىنە بارلىق جاعداي جاساۋ كەرەك. اقش پەن ەۋروپانىڭ مىقتى كومپانيالارى قىتاي مەن رەسەيدىڭ ينۆەستورلارىمەن سالىستىرعاندا از كەلەدى. نەگە؟ بۇل زاڭدىق جاعىمىزدىڭ وسالدىعىنان با، جوق الدە بۇعان ساياسي جاعداي سەبەپ بولىپ وتىر ما؟ ەگەر ولاردىڭ قازاقستانعا كەلگىسى كەلمەيتىن ءبىر سەبەبى بولسا، ءبىز ونى تەز ارادا تۇزەۋىمىز كەرەك»، – دەيدى دوسبول سوتسيالحان.
جاس عالىمنىڭ ايتۋىنشا، ەل ەكونوميكاسىنىڭ ءوسىپ وركەندەۋىنە ينۆەستيتسيا اسەر ەتەدى. ال ينۆەستيتسيا تارتۋ ءۇشىن ەل ۇكىمەتى قولايلى جاعداي جاساپ وتىر ما؟ ءسىز نە دەيسىز، وقىرمان؟
