قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتى 2017 جىلدىڭ 30 ماۋسىمىندا ءىت تەحنولوگيالاردى جانە ەلەكتروندىق اقپاراتتىق رەسۋرستاردى قورعاۋ، حالىق پەن بيزنەس اراسىنداعى تسيفرلىق ساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋ جانە اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ سالاسىنداعى مەملەكەتتىك ساياساتتى ىسكە اسىرۋدىڭ نەگىزگى باعىتتارىن ايقىنداي كەلە، «قازاقستاننىڭ كيبەرقالقانى» قاۋىپسىزدىك تۇجىرىمداماسىن بەكىتكەن بولاتىن. سودان بەرى ەلىمىز كيبەرقاۋىپسىزدىك، ءىت سالاسىن دامىتۋ، سونداي-اق، حالىقتىڭ تسيفرلىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ ماسەلەلەرىنە باسا نازار اۋداردى.
الايدا، قازاقستاندا ينتەرنەت، الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى ونلاين ساۋدا نەمەسە ءتۇرلى سايتتار ارقىلى الاياقتىققا تاپ بولۋ كورسەتكىشى جوعارى. ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، سوڭعى 5 جىلدا ينتەرنەت-الاياقتىق فاكتىسى 10 ەسە وسكەن.
«ينتەرنەت-الاياقتىقتىڭ تۇرلەرى وتە كوپ. قوعامدا ەڭ كەڭ تارالعان ءتۇرى – الەۋمەتتىك ينجەنەريا دەپ اتالادى. ونىڭ دا تۇرلەرى وتە كوپ. ماسەلەن، سىزگە بانك قىزمەتكەرلەرى «كارتاڭىزدىڭ ارتىنداعى 3 ساندى ايتىڭىز» دەگەن سياقتى سوزدەر ايتىپ حابارلاسۋى مۇمكىن. مۇنداي اقپاراتتاردى مۇلدە ايتۋعا بولمايدى. كەيبىر ادامدار تسيفرلى ساۋاتسىز بولعاندىقتان سونداي مالىمەتتەردى ايتىپ جىبەرىپ، الاياقتىققا تاپ بولادى. ودان بولەك، ءجيى قولداناتىن ولح.kz سەكىلدى قوسىمشالاردا دا ينتەرنەت-الاياقتىق ءجيى كەزدەسەدى. ماسەلەن، «الدىمەن اقشاسىن تولەڭىز، سوسىن تاۋاردى جەتكىزەمىن» دەگەن سياقتى سوزدەرمەن الدايدى. ءتىپتى، ۇلكەن كىسىلەردى دە، وتباسى مۇشەلەرىمەن، جالعان حابارلامالار، وتىرىك ۇتىستار ارقىلى الداپ جاتقاندار دا، الدانىپ جاتقان حالىق تا كوپ. قازىر الاياقتىقتىڭ ەڭ كوپ تاراعان كەزدەرى. سوندىقتان تانىس ەمەس سايتتارعا كىرمەي، جەكە اقپاراتتاردى بوگدە ادامعا بەرۋگە بولمايدى»، - دەدى ءىت مامانى ايبولات قۇلاتاي «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالىنا بەرگەن سۇحباتىندا.
ينتەرنەتتەگى الاياقتىق تەك ەل اۋماعىندا عانا جۇزەگە اسپايدى، قىلمىسكەرلەر شەت ەلدە وتىرىپ-اق تا ارام ءىسىن اتقارا بەرەدى. ءتىپتى، بەلگىسىز سىلتەمەگە وتە قالسا، بارلىق اقپاراتتان ايىرىلىپ، قالاي الدانىپ قالعانىن بىلمەي قالادى؟ سوندا حالىق تسيفرلى ساۋاتسىز با، الدە قازاقستاننىڭ كيبەرقالقانى ءالسىز بە؟ مۇندايدا تسيفرلى ساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
«تسيفرلى ساۋاتتىلىقتى قارجىلىق ساۋاتتىلىق، ماتەماتيكالىق ساۋاتتىلىق نەمەسە العاشقى كومەك سياقتى ۇيرەنىپ الۋ قاجەت. قاراپايىم كومپيۋتەردى مەڭگەرىپ الۋ ماڭىزدى. ەلەكتروندى پوچتانى پايدالانۋدى، ءتىپتى، الەۋمەتتىك جەلىنى دۇرىس قولدانۋ، ونى قورعاۋ سياقتى قاراپايىم تسيفرلىق ساۋاتتىلىقتى مەڭگەرىپ السا، ينتەرنەت-الاياقتىققا جول بەرمەۋگە بولادى.
ەلىمىزدە ءتۇرلى قوسىمشالاردىڭ ءوزى شەتەلدىك جوبالار. ولاردى كورىپ، قازاقستان نەگە سونداي جوبا جاساپ شىقپاسقا دەگەن وي كەلەدى. وكىنىشكە قاراي، ەلىمىزدە ءىت سالاسىنداعى كەيبىر كادرلاردىڭ ماسەلەسى شەشىلمەگەن. ءيا، ارينە، مامانداردى دايارلايتىن ۋنيۆەرلەر بار. بىراق، مۇمكىندىكتەر از.
دەگەنمەن، قازاقستاننىڭ ءىت سالاسى وسال ەمەس. وتكەن 5 جىلمەن سالىستىرعاندا قازىر ءبىرشاما جوعارى دەڭگەيدە. كىم قاي سالادا ماسەلە كورىپ تۇر، سونى ءىت ارقىلى شەشۋگە تىرىسادى. ەندىگى 5 جىلدا مىقتى ماماندار، مىقتى ءىت جوبالار شىعادى دەپ ويلايمىن»، - دەدى Thousand IT كومپانياسىنىڭ باسشىسى ايبولات قۇلاتاي.
“ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى
