ارعىماقتار دالاسىنا اينالعان سارىارقانىڭ سارجالقىن دالاسىنان ات تۇياعىنىڭ ءدۇبىرىن ەستۋ مۇڭعا اينالعانداي. ەجەلدەن قازاقتىڭ تۇرمىس-تىرشىلىكتەگى تايانىشىنا اينالعان شوقتىعى بيىك قوستاناي جىلقىلارىنا تىقىر تاياندى. ەتنوگراف قالامگەردىڭ جازۋىنشا، ۇزاق جۇرىسكە، تەبىندەپ جايىلۋعا ءتوزىمدى قوستاناي جىلقىسىنا سوڭعى ۋاقىتتا ءتىپتى ءمان بەرىلمەگەن. قازىرگى كۇنى كەزىندەگى 44 000 جىلقىدان 48 باس جىلقى عانا قالعان، دەپ مالىمدەيدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
تاريحشى اماندىق ءامىرحامزين الەۋمەتتىك جەلىدە قوستاناي جىلقىلارىنىڭ جاعدايىن ايتىپ، دابىل قاقتى.
- اتاقتى قوستاناي جىلقىسى جويىلۋدىڭ الدىندا تۇر! بىرەۋ بىلەر، بىرەۋ بىلمەس بىراق، ءبىزدىڭ توبىل-تورعاي جەرى ەگىنگە عانا ەمەس، مال وسىرۋگە دە قولايلى. ارينە، قازاقستان بويىنشا استىق وسىرۋدەن قوستاناي وبلىسى ءبىرىنشى ورىندا. ال، تورعاي دالاسىندا اتاقتى ەدىلباي قويى ەركىن جايىلسا، ءسۇتتى ءھام ەتتى اۋليەكول سيىرى، سۋىق كليماتقا ءتوزىمدى، دەنە تۇرقى ءىرى جانە جىل بويى قولعا ۇستاماي-اق، دالادا جايىلاتىن قوستاناي جىلقىسى ولكەمىزدە سۇرىپتالىپ شىققان ەدى. قوستاناي جىلقىسىنىڭ ءبىر كەزدەرى سانى قىرىق ءتورت مىڭعا جەتكەن دەگەن دەرەك بار.ەندى، قوستاناي جىلقىسىنىڭ تاريحىنا ازدى-كەمدى توقتالا كەتەيىك. اتالعان جىلقى تۇقىمىنىڭ پايدا بولۋى 1887 جىلى تورعاي جىلقى زاۋىتىندا، 1888 جىلى قوستاناي جىلقى زاۋىتىندا، 1890 جىلى ورىنبور جىلقى زاۋىتىندا باستالادى. ياعني، ەڭ الدىمەن قازاقى جىلقىنىڭ قانى كوبىرەك بولدى دەگەن ءسوز، كەيىن قوستاناي جىلقىسى دون، استراحان جىلقىلارىمەن جانە وزگە دە تۇقىمداعى جىلقىلارىمەن بۋدانداستىرىلدى.20 عاسىردا كەيبىر مالىمەتتەرگە قاراعاندا زامانىندا، ياعني 1916 جىلى تورعايداعى ۇلت-ازاتتىق قوزعالسىنا قاتىسقان كوتەرىلىسشىلەردى ءمىنىس اتتارىمەن جابدىقتاعان اتاقتى ءبىرالى بايدىڭ جىلقىلارى قوستاناي جىلقىسىنىڭ تۇقىمىن جاقسارتۋعا سەبەپ بولدى. قالاي دەسەك تە، 1920 جىلدارى سەلەكتسيا جۇمىستارى قايتا باستالىپ، قازاقستاننىڭ مايكول جانە قوستاناي جىلقى زاۋىتتارىندا، رەسەيدىڭ بىزبەن شەكارالاس (كەزىندەگى قازاق جەرى) ترويتسك جىلقى زاۋىتىندا ءمىنىس جانە ەت باعىتىندا جىلقىنىڭ جاڭا ءتۇرىن شىعارۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى.
اۆتور وسىلايشا قوستاناي جىلقىلارىنىڭ اسىل تۇقىمدى سۇرىپتان ەكەنىن اڭداتا كەلە، قازىرگى "جەر سيپاپ قالعان" جايىمىزعا توقتالادى:
- قوستاناي جىلقىسى قازاقستاننىڭ سولتۇستىك، باتىس جانە وڭتۇستىك وڭىرلەرىندە، رەسەيدىڭ بىزبەن شەكارالاس ايماقتارىندا كوپتەپ وسىرىلە باستايدى. ءتىپتى، كەزىندە سارىتورعاي جىلقى زاۋىتىندا دا قوستاناي جىلقىسى جاقسى ءوسىم بەرەدى. ونى قازىرگى سارىتورعاي اۋىلى حالقى جاقسى بىلەدى دەپ ويلايمىن. وندا، ارينە، قوستاناي جىلقىسىنان وزگە دە جىلقى تۇرلەرى، ءتىپتى پونيعا دەيىن بولعانىن جەرگىلىكتى تۇرعىندار ۇمىتپاعان شىعار.قازاقستان تاۋەلسىزدىك العان كەزەڭدە قوستاناي وبلىسىندا "قازاق تۇلپارى" اتتى كاسىپورىن قۇرىلىپ، ول تابىستى جۇمىس ىستەي باستادى. دەگەنمەن، قوستاناي جىلقىسىنا سوڭعى ۋاقىتتا ءتىپتى ءمان بەرىلمەگەندىكتەن، قازىرگى كۇنى كەزىندەگى 44 000 جىلقىدان 48 جىلقى عانا قالدى. ونىڭ وزىندە تازا قاندىسى 25 قانا، ال، ايعىرى 2 عانا! بۇل ەندى، دابىل قاعارلىق جاعداي دەپ سانايمىن! - دەپ جازدى قالامگەر.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
