قازىرگى قازاقستان ساياساتىنىڭ الەمدىك قاتىناستارعا ىقپالى بار. وعان دالەل - شەتەلدىك ساياساتكەرلەردىڭ، زەرتتەۋشىلەر مەن جۋرناليستەردىڭ قازاق ەلىنىڭ ساياساتىنا، ۇستانىمدارى مەن باعىت-باعدارىنا نازار اۋدارۋى. سولاردىڭ ءبىرى عانا ەمەس بىرەگەيى جاك تەودور اقش-تىڭ New York Weekly باسىلىمىنا «اشىق، زاماناۋي جانە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىققا باعدارلانعان قازاقستان» تاقىرىبىندا ساراپتامالىق ماقالا جاريالادى. "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى "Kznews.kz" سايتىنا سىلتەمە كورسەتە وتىرىپ، ماقالا اۋدارماسىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنادى.
«وزگە باتىستىق دەموكراتيامەن سالىستىرعاندا، قازاقستاندا ءوز قىزىعۋشىلىقتارىن حالىق قۇندىلىقتارىنان جوعارى قوياتىن ساياساتكەرلەردىڭ قالاۋىمەن سايلاۋ ءجيى ۇيىمداستىرىلادى. سونىڭ ىشىندە قازاقستانداعى سوڭعى سايلاۋدىڭ ماڭىزى زور بولدى. كوپتەگەن پوستكەڭەستىك ەلدەر باسقارۋدىڭ دەموكراتيالىق مودەلىنە كوشىپ جاتقاندا، قازاقستان حالقىنىڭ ءوز داۋىسىن ەستۋگە دەگەن ۇمتىلىسى بولەك. قولايسىز اۋا رايىنا قاراماستان، وتكەن ايداعى پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا قاتىسقانداردىڭ سانى 70%-دى قۇرادى.
دەموكراتيالىق رەفورمالاردى جۇرگىزۋ مانداتى
باستاپقىدا پرەزيدەنتتىك سايلاۋ 2024 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا وتەدى دەپ جوسپارلانعان بولاتىن، بىراق مەرزىمىنەن بۇرىن ۇيىمداستىرىلدى. ناتيجەسىندە قازىرگى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ جەڭىسكە جەتتى. سايلاۋ وعان ەلدى مودەرنيزاتسيالاۋ جانە باسقارۋ جۇيەلەرىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن بىرقاتار ەكونوميكالىق جانە ساياسي رەفورمالاردى جۇرگىزۋگە مۇمكىندىك بەردى. بۇل وزگەرىستەردىڭ ىشىندەگى ەڭ ماڭىزدىسى — پرەزيدەنت توقاەۆ ءوز ەركىمەن پرەزيدەنتتىك وكىلەتتىگىن قىسقارتتى، قايتا سايلاۋ قۇقىعىنسىز جەتى جىلدىق ءبىر رەتتىك مەرزىم بەلگىلەندى، سونداي-اق پرەزيدەنتتىڭ جاقىن تۋىستارىنا مەملەكەتتىك سەكتورداعى كەز كەلگەن بيلىك لاۋازىمدارىن اتقارۋعا تىيىم سالدى.
«بۇل مەرزىم ەل باسقارۋعا جەتكىلىكتى مە؟» دەگەن سۇراققا توقاەۆ «مەنىڭ ويىمشا، جەتى جىل جەتكىلىكتى بولماق. كەز كەلگەن ادامنىڭ ومىرىندەگى «جەتى جىل» — از ۋاقىت ەمەس. ەڭ باستىسى، ءبىزدىڭ ەلدە بيلىككە مونوپوليا بولمايدى» دەپ جاۋاپ بەردى.
توقاەۆ قازاقستاننىڭ ساياسي، الەۋمەتتىك، مادەني جانە ەكونوميكالىق ءومىرىنىڭ بىردە-ءبىر اسپەكتىسىن: مەملەكەتتىك وكىلەتتىكتەردى ورتالىقسىزداندىرۋ جانە ءبولۋ، پارلامەنت پەن جەرگىلىكتى بيلىك ورگاندارىنىڭ ءرولىن كۇشەيتۋ، قازاقستان ەكونوميكاسىن جاڭعىرتۋ مەن ءارتاراپتاندىرۋ، ازاماتتىق قوعام، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس، ەلدەگى ادام قۇقىقتارى جاعدايىن جاقسارتۋ مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋ سياقتى كەڭ اۋقىمدى دەموكراتيالىق رەفورمالاردىڭ پلاتفورماسى نەگىزىندە ءوز كانديداتۋراسىن ۇسىندى.
پرەزيدەنت 81 پايىزدان استام داۋىستى يەلەنە وتىرىپ، ءوزى ۇسىنعان رەفورمالار ارقىلى الداعى ۇزاق جولى جەتىستىككە تولى جانە كەدەرگىسىز بولماق.
ەكونوميكانى جاڭعىرتۋعا سەرپىن
پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ حالىقارالىق ينۆەستيتسيالاردى تارتۋعا جانە قازاقستان ەكونوميكاسىن جاڭعىرتۋعا ارنالعان باستامالارىن ەسكەرە وتىرىپ، حالىقارالىق ىسكەرلىك قوعامداستىقتى قولداۋ ىشكى ساياسي قولداۋدان كەم ەمەس ەكەنىنە كوز جەتكىزدىك. سايلاۋعا بىرنەشە اپتا قالعاندا YouGov جۇرگىزگەن زەرتتەۋ بويىنشا، ساۋالناماعا قاتىسقان ەۋروپالىق جانە امەريكاندىق بيزنەس كوشباسشىلارىنىڭ ۇشتەن ەكىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇسىنعان رەفورمالار قازاقستانداعى بيزنەس ءۇشىن جانە ەلدى ينۆەستيتسيا ءۇشىن پايدالى ەكەنىن ايتتى. كاسىپكەرلەردىڭ 77%-ىنىڭ پىكىرىنشە، رەفورمالار اۋماعى جونىنەن الەم بويىنشا 9-ورىندى يەلەنەتىن ەلدەگى دەموكراتياعا وڭ اسەر ەتەدى دەپ سانايدى. ەگەر حالىقارالىق ىسكەرلىك سەكتوردىڭ بۇل سەنىمى بيزنەس مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋ مەن ەكونوميكالىق دامۋدىڭ تۇراقتىلىعىنان كورىنىس تاپسا، بۇل پرەزيدەنت توقاەۆقا ونىڭ رەفورمالارىنان ارتىق ۇزاق ۋاقىتقا مۇرا بولىپ قالۋى مۇمكىن».
جاك تەودور
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
