Qazirgi Qazaqstan saıasatynyń álemdik qatynastarǵa yqpaly bar. Oǵan dálel - sheteldik saıasatkerlerdiń, zertteýshiler men jýrnalısterdiń Qazaq eliniń saıasatyna, ustanymdary men baǵyt-baǵdaryna nazar aýdarýy. Solardyń biri ǵana emes biregeıi Jak Teodor AQSh-tyń New York Weekly basylymyna «Ashyq, zamanaýı jáne halyqaralyq yntymaqtastyqqa baǵdarlanǵan Qazaqstan» taqyrybynda saraptamalyq maqala jarııalady. "Adyrna" ulttyq portaly "Kznews.kz" saıtyna silteme kórsete otyryp, maqala aýdarmasyn nazarlaryńyzǵa usynady.
«Ózge batystyq demokratııamen salystyrǵanda, Qazaqstanda óz qyzyǵýshylyqtaryn halyq qundylyqtarynan joǵary qoıatyn saıasatkerlerdiń qalaýymen saılaý jıi uıymdastyrylady. Sonyń ishinde Qazaqstandaǵy sońǵy saılaýdyń mańyzy zor boldy. Kóptegen postkeńestik elder basqarýdyń demokratııalyq modeline kóship jatqanda, Qazaqstan halqynyń óz daýysyn estýge degen umtylysy bólek. Qolaısyz aýa raıyna qaramastan, ótken aıdaǵy prezıdenttik saılaýǵa qatysqandardyń sany 70%-dy qurady.
Demokratııalyq reformalardy júrgizý mandaty
Bastapqyda prezıdenttik saılaý 2024 jyldyń jeltoqsanynda ótedi dep josparlanǵan bolatyn, biraq merziminen buryn uıymdastyryldy. Nátıjesinde qazirgi Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev jeńiske jetti. Saılaý oǵan eldi modernızaııalaý jáne basqarý júıelerin jetildirý úshin birqatar ekonomıkalyq jáne saıası reformalardy júrgizýge múmkindik berdi. Bul ózgeristerdiń ishindegi eń mańyzdysy — Prezıdent Toqaev óz erkimen prezıdenttik ókilettigin qysqartty, qaıta saılaý quqyǵynsyz jeti jyldyq bir rettik merzim belgilendi, sondaı-aq prezıdenttiń jaqyn týystaryna memlekettik sektordaǵy kez kelgen bılik laýazymdaryn atqarýǵa tyıym saldy.
«Bul merzim el basqarýǵa jetkilikti me?» degen suraqqa Toqaev «meniń oıymsha, jeti jyl jetkilikti bolmaq. Kez kelgen adamnyń ómirindegi «jeti jyl» — az ýaqyt emes. Eń bastysy, bizdiń elde bılikke monopolııa bolmaıdy» dep jaýap berdi.
Toqaev Qazaqstannyń saıası, áleýmettik, mádenı jáne ekonomıkalyq ómiriniń birde-bir aspektisin: memlekettik ókilettikterdi ortalyqsyzdandyrý jáne bólý, Parlament pen jergilikti bılik organdarynyń rólin kúsheıtý, Qazaqstan ekonomıkasyn jańǵyrtý men ártaraptandyrý, azamattyq qoǵam, sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres, eldegi adam quqyqtary jaǵdaıyn jaqsartý múmkindikterin keńeıtý sııaqty keń aýqymdy demokratııalyq reformalardyń platformasy negizinde óz kandıdatýrasyn usyndy.
Prezıdent 81 paıyzdan astam daýysty ıelene otyryp, ózi usynǵan reformalar arqyly aldaǵy uzaq joly jetistikke toly jáne kedergisiz bolmaq.
Ekonomıkany jańǵyrtýǵa serpin
Prezıdent Toqaevtyń halyqaralyq ınvestıııalardy tartýǵa jáne Qazaqstan ekonomıkasyn jańǵyrtýǵa arnalǵan bastamalaryn eskere otyryp, halyqaralyq iskerlik qoǵamdastyqty qoldaý ishki saıası qoldaýdan kem emes ekenine kóz jetkizdik. Saılaýǵa birneshe apta qalǵanda YouGov júrgizgen zertteý boıynsha, saýalnamaǵa qatysqan eýropalyq jáne amerıkandyq bıznes kóshbasshylarynyń úshten ekisi Qasym-Jomart Toqaev usynǵan reformalar Qazaqstandaǵy bıznes úshin jáne eldi ınvestıııa úshin paıdaly ekenin aıtty. Kásipkerlerdiń 77%-ynyń pikirinshe, reformalar aýmaǵy jóninen álem boıynsha 9-oryndy ıelenetin eldegi demokratııaǵa oń áser etedi dep sanaıdy. Eger halyqaralyq iskerlik sektordyń bul senimi bıznes múmkindikterin keńeıtý men ekonomıkalyq damýdyń turaqtylyǵynan kórinis tapsa, bul Prezıdent Toqaevqa onyń reformalarynan artyq uzaq ýaqytqa mura bolyp qalýy múmkin».
Jak Teodor
"Adyrna" ulttyq portaly
