جاھاندانۋ زامانى جان الىپ، جان بەرىپ ەڭبەك ەتۋدى تالاپ ەتكەنىمەن بۇگىنگى قوعامدا پاتەرناليستىك كۇي باسىم. ول دەگەنىمىز، مەملەكەتكە يەك ارتۋ، تەگىنگە جۇگىرۋ. ودان قالا بەردى ماسىلدىقتا دەندەپ بارادى. «الما ءپىس، اۋزىما ءتۇستىڭ» كەرىن كەلتىرەتىندەر دە جوق ەمەس. ءبىزدىڭ ەلدە بارلىعىنا ۇكىمەت مىندەتتى. «ەڭبەكتىڭ نانى ءتاتتى» ەكەنىن ءبارى بىلگەنىمەن كوبى بويىنا سىڭدىرمەگەن سياقتى. ۇكىمەت ۇكىلەگەن ءۇمىتىڭىزدى جالعايتىنى انىق. الايدا ول ءۇشىن العاشقى قامادى باسۋ قاجەت. بۇل زاماندا دايىنعا جۇگىرۋ دۇرىس ەمەس، باستىسى ارەكەت.
قاراساي اۋدانىنىڭ تۇرعىنى باعدات ارىنباەۆا ماسىلدىقتان ارىلىپ، ءوز-وزىمىزگە جاعداي جاساۋىمىز كەرەك دەگەن پىكىردى ۇستانادى. جاسى 57-گە كەلسە دە تەگىنگە ەمەۋرىن تانىتپاي، ءوزى ءىسىن جۇرگىزىپ وتىرعان كاسىپكەر.
«مەملەكەت جىلت ەتكەن جارىقتىڭ جانۋىنا قولداۋ كورسەتتى. الايدا باستى باعىت وزىمنەن»،-دەيدى ول.
ساپالى ماتادان ءساندى بۇيىم تىگىپ، وزگەگە ۇقسامايتىن ويىنداعى وزگەشە ۇلگىسىنە، وزىندىك قولىنىڭ ورنەگىنە الدىنداعى ينە-ءجىپ ارقىلى جان ءبىتىرۋ اسقان دارىندى، ءھام تالانتتى قاجەت ەتەرى انىق. ەكىنىڭ ءبىرى، ەگىزدىڭ سىڭارىنا بۇيىرا بەرمەيتىن تىگىنشىلىك ءىسىن ۇرشىقشا يگەرۋ ادامعا تاعدىردىڭ تارتۋ ەتكەن ۇلكەن سىيى دەۋگە بولادى. ءىس ماشيناسىنىڭ قۇلاعىندا وينايتىن ون ساۋساعىنان ونەر تامعان جانداردىڭ بۇگىنگى كۇنى ماڭداي جۇلدىزى جانىپ-اق تۇر. قىزىعۋشىلىعى ارقىلى كاسىپ باستاپ، ودان ءناسىبىن كورىپ وتىرعاندار كوپ. ءبىزدىڭ كەيىپكەردە ءدال وسى جانداردىڭ قاتارىندا.
1965 جىلى ءساۋىر ايىنىڭ 14-ءى كۇنى ومىرگە كەلگەن اقجاۋلىقتى انامىز اقسۋ اۋدانى كەڭجىرا اۋىلىنىڭ تۋماسى. اقىندار ەلىندە ءومىر ەسىگىن اشقان بۇرىمدى 1982 جىلى مەكتەپ بىتىرگەننەن كەيىن الماتى تەمىر جول ينجەنەرلەرىن دايىندايتىن جوعارى وقۋ ورنىنا ءتۇسىپ، تەمىرجولشى ماماندىعىن يگەرىپ شىققان.
اۋەلدە ماماندىعى بويىنشا ەڭبەك ەتىپ، سارى شاعان بەكەتىنەن باستاپ، كەيىنىرەك ۇشتوبە، تالدىقورعان، بورالداي بەكەتتەرىندە قىزمەت ىستەگەن.
اجارلى كەلىنشەكتىڭ جانارىنداعى جالىننىڭ ارتىندا وتتىڭ وشاعىن سوندىرمەۋ، قوس بىردەي اتۇستارىن جەتكىزۋ دەگەن جىگەر جاسىرىنىپ تۇرعان ەدى. وسى ءبىر الىپ كۇشى ونىڭ ءومىردىڭ ءار بەلەسىنەن الىپ شىعىپ وتىردى. ويتكەنى، ارقا سۇيەر ازاماتىنان 1994 جىلى ايىرىلعان انانىڭ ەندىگى ويى ۇلدارىن جەتكىزۋ ەدى.
شويىن جولدا شىنىققان باعدات قوجاحانقىزىن ءومىر شىركىن بەتكە العان باعىتىنىڭ ارناسىن باسقا جاققا بۇرعىزدى.
ونىڭ جانى بولاتتاي بەكەم، شىدامى تەمىردەي مىقتى بولعانىمەن دەنساۋلىعى ءوزى تالاي جىلىن ارناعان تەمىر جولى سياقتى بەرىك بولمادى. بەكەتتەگى جىلدارى جاستىعىمەن قوسا باستى بايلىعىندا ۇرلاعانداي.
2014 جىل كەيىپكەردىڭ ومىرىندە ءبىرتالاي وزگەرىس ورىن الدى. ونىڭ دەنساۋلىعى سىر بەرگەندىكتەن، سول جىلى قىركۇيەك ايىنان باستاپ تەمىر جولداعى قىزمەتىمەن ءبىر جولا قوشتاسادى. وسىلايشا، تالدىقورعاننان وتباسىمەن بىرگە الماتى وبلىسى قاراساي اۋدانى يساەۆ اۋىلىنا قونىس اۋدارادى.
ەردىڭ جاسى ەلۋگە تاياعان شاعىندا قولى ۇزارىپ كەلىندى بولىپ، ۇلدارىن ۇياسىنا قوندىرىپ، جەكە ءۇي جاساعان ارداقتى انانىڭ بۇل كەزدەگى مىندەتى ۇرپاعىنىڭ جالعاسى، ءومىرىنىڭ ءمانى، كوزىنىڭ قۋانىشىنا اينالعان نەمەرەلەرىن وسىرۋگە باعىتتالدى. الايدا، جاستايىنان ەڭبەككە ارالاسقان كەيىپكەرىمىز ۇيدە قول قۋسىرىپ قاراپ وتىرعانشا، نەمەرەلەرىنە ارناپ ءتۇرلى زاتتاردى قولدان جاساۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتقان.
«جۇمىسسىز بوس وتىرعىم كەلمەي، العاشىندا نەمەرەلەرىمە ارناپ كورپەشە،ويىنشىق تىگە باستادىم.كەيىنىرەك تەلەديداردان «ەڭبەك» باعدارلاماسى تۋرالى ەستىپ، جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعىنا كەلىپ مالىمەت الىپ،ءىس تىگۋدى كاسىبي تۇردە مەڭگەرگۋ ءۇشىن تىگىنشىلەر كۋرسىنا جازىلىپ، ءۇش اي وقىپ شىقتىم»،-دەيدى كاسىپكەر.
تىككەن بۇيىمدار ساپالى شىعۋ ءۇشىن كاسىبي ءىس ماشيناسى جانەدە باسقا كەرەكتى قۇرالداردى الامىن دەگەن نيەتتە مەملەكەتتىك گرانتقا قاتىسپاققا بەل بايلايدى.
ءوزىنىڭ ايتۋىنشا، بيزنەس جوبا قۇرۋ كەرەك بولعان سوڭ، كوپ ويلانىپ، جاڭا تۋعان نارەستەلەرگە ارنالعان بۇيىمدار دايىنداۋ تۋرالى شەشىمگە كەلەدى. ىسكەر جاننىڭ نەگىزگى ماماندىعى ينجەنەر بولعاندىقتان جوبانى قۇرۋ وعان وڭايعا تۇسكەنىن تىلگە تيەك ەتتى. وسىلايشا، بيزنەس-يدەيانى جۇزەگە اسىرماققا بۇيىمدار تىگە باستاعان.
ايى وڭىنان تۋعان باعدات اپاي، ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتۋدى جانە جاپپاي كاسىپكەرلىكتى دامىتۋدىڭ 2017-2021 جىلدارعا ارنالعان «ەڭبەك» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى بويىنشا 583 400 تەڭگە كولەمىندە گرانت ۇتىپ الىپ، وسىلايشا باستى كاسىپكە اياق باسادى.
«نەگىزى بۇرىن ءىس تىگۋمەن اينالىسپاعان ەدىم،بىراق نەمەرەلى بولعاننان كەيىن نەمەرەلەرىمە ساپالى زاتتار العىم كەلدى،ال ساپالى زاتتار كوبىنە شەت ەل تاۋارلارى وتە قىمبات بولىپ كەلەدى، ارزان زاتتاردىڭ ساپاسى تومەن،سول كەزدە بوسقا وتىرعانشا سول زاتتاردى ءوزىم تىگىپ كوردىم، جانە تانىستارىم، تۋىستارىم تىككەن بۇيىمدارىما قىزىعۋشىلىق تانىتىپ،سۇرانىس تۇسەباستاعان سوڭ وسى كاسىپپەن اينالىسۋ ماقساتىندا 2021 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا «نۇرايسا» دەگەن اتاۋمەن جەكە كاسىپكەر رەتىندە تىركەلىپ، ءوز كاسىبىمدى اشتىم»،-دەپ اعىنان جارىلدى.
جەكە كاسىبى ناعاشى اپاسىنىڭ قۇرمەتىنە «نۇرايسا» دەپ اتالعان. قازاق، «تەكتىدەن تەكتى تۋادى، تولقىندى تولقىن قۋادى» دەپ بەكەر ايتپاسا كەرەك. ناعاشىسى دا ءوز زامانىندا شەبەر كىسى بولعان ەكەن. قولدان الاشا توقىپ، ءجىپتى قويدىڭ جۇنىنەن ءيىرىپ،ءوزى بوياپ ورمەك قۇرۋمەن شۇعىلدانعان. باعدات اپايدىڭ بويىنداعى دارىنى دا اجەسىنەن دارىسا كەرەكتى. ءتىپتى ءوزىنىڭ اناسى نۇرعازيزا دا ينە-ءجىپتى جانىنا سەرىك ەتىپتى.
«انام وزىنە جانە بىزگە كويلەك تىگىپ بەرەتىن، قۇراق قۇرايتىن، جاس كۇنىمدە ءىس تىكپەسەمدە وسى كىسىلەردەن دارىعان بولۋ كەرەك تىگىنگە يكەمدى بولىپ شىقتىم، جيەندەرىمنىڭ ۇزاتىلۋ تويلارىنا قۇراق كورپە سيلاپ ءجۇردىم»،-دەيدى باعدات قوجاحانقىزى.
بالالارعا ارناپ بۇيىمدار تىككەندى جانى سۇيەتىن ارداقتى اجە قارا بازاردا ساتىلاتىن بانتتارعا كوڭىلى تولماي، مەكتەپ تابالدىرىعىن ەندى اتتاعان نەمەرەسىنە ءوزى بانتيك جاساپ بەرگەن، وسىلايشا، شەبەردىڭ قولىنان شىققان اسەم دۇنيەگە تۋعان-تۋىس، كورشى-كولەڭنىڭ كوزى ءتۇسىپ، ءاپ-ساتتە سۇرانىستا ارتقان.
بۇدان بولەك، جاڭا تۋىلعان نارەستەلەرگە ارنالعان كورپەشەلەر، پەرزەنتحانادان شىعارار كەزدە ورايتىن كونۆەرتتەردى دە اسقان تالعاممەن تىگەدى. وزىندىك قولتاڭباسى بار ونىمگە قالاۋىڭىزشا جازۋدى كەسەتلەپ تىكتىرتۋىگە دە بولادى.
بۇگىنگى كۇنى ءوز ۇيىندە كاسىبىن دوڭگەلەتىپ وتىرعان ىسكەر ايەل، الداعى ۋاقىتتاردا ۇلكەن تسەح اشۋدى جوسپارلاپ وتىر. ءتىپتى تاياۋ بولاشاقتا وسى ءىستى جاستارعادا ۇيرەتپەك نيەتتە.
ول، كاسىپپەن اينالىسامىن دەگەندەرگە مەملەكەتتەن قولداۋ تابىلاتىنىن العا تارتادى. تەك ەرىنبەۋ كەرەەك لەگەن وتسدا. باستىسى ماقساتىڭا قاراي ۇمتىلساڭ ۇكىمەتتىڭ ءوزى ۇكىلەگەن ءۇمىتىڭدى جالعايدى دەگەن سەنىمدە.
