Adyrna.kz رەداكتسياسى ارنايى زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، بۇرىنعى ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى، قازىرگى سەنات دەپۋتاتى باقىتجان جۇماعۇلوۆ پەن ونىڭ وتباسىنا تيەسىلى بىرقاتار «جاسىرىن بيزنەستەرىن» اشكەرە ەتتى.
كەڭەس وداعى قۇلاعان سوڭ، جوعارعى وقۋ ورىندارىن جەكەشەلەندىرىپ، بيزنەس كوزىنە اينالدىرعان شەندىلەردىڭ قاتارىندا باقىتجان جۇماعۇلوۆ پەن ونىڭ وتباسى بار. ەڭبەك جولىن ورتا مەكتەپتە مۇعالىمدىكتەن باستاعان باقىتجان جۇماعۇلوۆ قازاقستاننىڭ ەكس-پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جاقىن سەرىگى بولعان. قر ءبىلىم جانە عىلىم ءبىرىنشى ۆيتسە-ءمينيسترى، قر پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىنىڭ ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، قر ۇكىمەتىنىڭ الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولدى (2001–2005 جج.). 2005 جىلى «وتان» ركپ توراعاسى ن.ءا.نازارباەۆ پارتيا توراعاسىنىڭ مىندەتىن اتقاردى، ن.ءا. نازارباەۆتىڭ رەسپۋبليكالىق قوعامدىق شتابىن باسقاردى، 2007 جىلى «نۇر وتان» حدپ توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بولىپ تاعايىندالدى. جۇماعۇلوۆ ەلىمىزدەگى ەڭ ءىرى وقۋ ورنى – ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى قىزمەتىن اتقاردى، قر پارلامەنتى ءماجىلىسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى، «نۇر وتان» فراكتسياسىنىڭ جەتەكشىسى قىزمەتىن اتقاردى. ول 2010-2013 جىلدارى قر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى بولىپ تۇرعان تۇستا ەلىمىزدەگى بىرقاتار ءبىلىم وردالارىن ءوز اۋلەتىنىڭ قاراماعىنا وتكىزدى. 2017 جىلدان باستاپ قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى بولىپ وتىرعان باقىتجان جۇماعۇلوۆ پەن ونىڭ وتباسىنىڭ يەلىگىندە بۇگىندە نە بار؟ بىرگە قىزىقتاپ وقىپ، كورەلىك.
بىرنەشە وقۋ ورنىن باسىپ العان وتباسى
ايەلى قازاقستان ينجەنەرلىك-تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتىنە يەلىك ەتەدى
باقىتجان جۇماعۇلوۆتىڭ ايەلى ۆالەنتينا جۇماعۇلوۆا قازاقستان ينجەنەرلىك-تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتىنە يەلىك ەتەتىن جالعىز قۇرىلتايشى. ءبىلىم ورداسى 2010-2022 جىلدار ارالىعىندا بيۋدجەتكە - 360 ميلليون تەڭگەگە جۋىق سالىق قۇيعان.
2010 جىلى - 8 ميلليون تەڭگە سالىق تولەسە، 12 جىلدان كەيىن بۇل كورسەتكىش 7 ەسە ارتىپ، ۋنيۆەرسيتەت بيىلعى جىلدىڭ وزىندە ەل قازىناسىنا - 55 ميلليون تەڭگەگە جۋىق سالىق تولەپ ۇلگەرگەن. 20% كولەمىندە سالىق سالىنسا، دەمەك ۋنيۆەرسيتەتتىڭ 2010-2022 جج. تازا تابىسى - 1 ميلليارد 800 ميلليون تەڭگەنى قۇرايدى.
جوعارىداعى گرافيكتەن جۇماعۇلوۆتىڭ ايەلىنە تيەسىلى قازاقستان ينجەنەرلىك-تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتى مەن مەملەكەت اراسىندا جاسالعان كەلىسىم-شارت ديناميكاسىنىڭ جىلدان جىلعا وسىپ وتىرعانىن بايقاۋعا بولادى. بۇگىندە كەلىسىم-شارت سوماسى - 1 ميلليارد 152 ميلليون تەڭگەنى قۇراپ وتىر.
ۇلى بىرقاتار الپاۋىت كومپانيالاردى يەمدەنىپ وتىر
بارىنەن دە سەناتوردىڭ ۇلى - رۋسلان باقىتجانۇلىنا تيەسىلى «الپاۋىت كومپانيالار» كوپشىلىكتىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋدىرارى ءسوزسىز.
2015 جىلعى 2 ناۋرىزدان باستاپ رۋسلان باقىتجانۇلى باسقاراتىن كوكپەكتى اۋىلىنان 25 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان «تولاعاي-كەن» جشس مەملەكەت بيۋدجەتىنە قوماقتى سالىق تولەپ وتىرعان ىرگەلى كاسىپورىن ەكەنى انىقتالدى.
باعالى مەتالدار مەن سيرەك كەزدەسەتىن مەتالل كەندەرىن ءوندىرۋ ونەركاسىبى 2015-2022 جىلدار ارالىعىندا ەل قازىناسىنا 89 ميلليون تەڭگەدەن استام سالىق قۇيعان. 2015 جىلى بيۋدجەتكە بار بولعانى 350 مىڭ تەڭگە سالىق تولەسە، 2022 جىلى بۇل كورسەتكىش 66 ەسە ارتىپ، بيىلعى جىلدىڭ وزىندە 23 ميلليون تەڭگە سالىق تولەگەن. 20% كولەمىندە سالىق سالىنسا، دەمەك الپاۋىت كومپانيانىڭ 2015-2022 جج. تازا تابىسى - 445 ميلليون تەڭگەنى قۇرايدى.
«SKARC LTD» جەكە كومپانياسى
«تولاعاي كەن» جشس-ءنىڭ جالعىز قۇرىلتايشىسى - «SKARC LTD» جەكە كومپانياسى دەپ كورسەتىلگەن. بۇل كومپانيانىڭ دا باسشىسى – رۋسلان جۇماعۇلوۆ.
اشىق دەرەككوزدەرگە سايكەس 2019 جىلدىڭ 25 جەلتوقسانىندا قۇرىلعان «SKARC LTD» جەكە كومپانياسى - شۆەيتساريا قارجى قورىمەن بىرلەسىپ ەلدىڭ گەولوگيالىق بارلاۋىنا ءىرى شەتەلدىك ينۆەستورلاردى تارتۋ بويىنشا قۇرىلعان حالىقارالىق ينۆەستيتسيالىق كومپانيا. 2020-2022 جىلدار ارالىعىندا مەملەكەت قازىناسىنا 32 ميلليون تەڭگەدەن استام سالىق قۇيعان. 20% كولەمىندە سالىق سالىنسا، دەمەك كومپانيانىڭ 2020-2022 جج. تازا تابىسى - 160 ميلليون تەڭگەنى قۇرايدى.
«EMIRATES KAZAKHSTAN EDUCATION INVESTMENT GROUP» جشس
سەناتوردىڭ ۇلى شەتەلدىك ينۆەستورلاردى تارتۋدى كوزدەيتىن تاعى ءبىر الپاۋىت كومپانياعا يەلىك ەتەتىنى انىقتالدى. رۋسلان باقىتجانۇلى باسقاراتىن «Emirates Kazakhstan Education Investment Group» جشس 2017 جىلدىڭ 5 مامىرىنان باستاپ جۇمىس ىستەيدى. اشىق دەرەككوزدەرگە سۇيەنسەك، اتالمىش كومپانيا ەلىمىزدە اعىلشىن تىلىندە ءبىلىم بەرۋدى قامتاماسىز ەتەتىن جوعارى ساپالى جەكە مەكتەپتەرگە دەگەن سۇرانىستىڭ ارتۋىنا بايلانىستى قازاقستانعا شەتەلدىك ينۆەستورلاردى تارتىپ، زامان تالابىنا ساي حالىقارالىق مەكتەپتەر سالۋدى كوزدەيدى.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، جۋىردا ەلوردا اكىمى التاي كولگىنوۆ تە ءوزىنىڭ ينستاگرام پاراقشاسىندا "اتا-انالار تاراپىنان دا جەكە مەكتەپتەرگە دەگەن سۇرانىس بار. مىسالى، "Emirates Global Education Group" كومپانياسىنىڭ وكىلدەرىمەن كەزدەستىك. ولار ءوز قاراجاتى ەسەبىنەن ەلوردادا "Sabis" حالىقارالىق مەكتەبى مەن بالاباقشا سالىپ جاتىر. جالپى سانى 3 200 وقۋشىعا ارنالادى. بۇل مەكتەپتى كەلەسى جىلى اشۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز" دەگەن جازبا قالدىرعان.
كومپانيا 2017-2022 جىلدار ارالىعىندا بيۋدجەتكە 96 ميلليون تەڭگەدەن استام سالىق قۇيعان. 2017 جىلى ەل قازىناسىنا بار بولعانى 252 مىڭ تەڭگە سالىق تولەسە، 2022 جىلى – 16 ميلليون تەڭگەدەن استام سالىق تولەپ وتىر. 20% كولەمىندە سالىق سالىنسا، دەمەك كومپانيانىڭ 2017-2022 جج. تازا تابىسى - 480 ميلليون تەڭگەنى قۇرايدى.
قازاقستان ينجەنەرلىك-تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جانىنداعى كوللەدج
سەناتوردىڭ ايەلى جوعارىدا اتاپ وتكەنىمىزدەي، قازاقستان ينجەنەرلىك-تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قۇرىلتايشىسى بولسا، ۇلى - رۋسلان جۇماعۇلوۆ 2020 جىلدىڭ 30 ساۋىرىندە تىركەۋدەن وتكەن قازاقستان ينجەنەرلىك-تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جانىنداعى كوللەدجدىڭ باستى قۇرىلتايشىسى ەكەن.
كوللەدج 2021-2022 جىلدار ارالىعىندا مەملەكەت قازىناسىنا 31 ميلليون تەڭگەگە جۋىق سالىق قۇيدى. 20% كولەمىندە سالىق سالىنسا، دەمەك كوللەدجدىڭ 2021-2022 جج. تازا تابىسى - 155 ميلليون تەڭگەنى قۇرايدى.
«مەد كومەك» مەديتسينالىق ورتالىعى
باقىتجان جۇماعۇلوۆتىڭ ۇلى بۇنىمەن توقتاعان جوق. ءبىلىم بەرۋ سالاسىمەن قاتار دەنساۋلىق سالاسىن دا قاتار الىپ ءجۇر ەكەن. رۋسلان جۇماعۇلوۆ 2009 جىلعى 24 ساۋىردەن باستاپ «مەد كومەك» مەديتسينالىق ورتالىعىنا يەلىك ەتىپ كەلەدى.
2014-2021 جىلدار ارالىعىندا ەل قازىناسىنا 13 ميلليون تەڭگەدەن استام سالىق تولەپتى. ەڭ قىزىعى، مەديتسينالىق ورتالىق 2015 جىلى بيۋدجەتكە – 9 ميلليون تەڭگەدەن استام تەڭگە قۇيسا، 2018 جىلى – 114 مىڭ تەڭگە عانا قۇيعان. ودان كەيىنگى جىلدارى سالىق كولەمى تىپتەن ازايىپ، 2019 جىلى - 36 مىڭ, 2020 جىلى – 0 تەڭگە, 2021 جىلى – 6100 تەڭگە, 2022 جىلى تاعى دا 0 تەڭگە. دەمەك، بۇگىنگى كۇنى اتالمىش مەديتسينالىق ورتالىق ءوز جۇمىسىن ۋاقىتشا توقتاتسا كەرەك. ول جاعى بىزگە ازىرگە بەيمالىم.
سەناتوردىڭ قىزى اككرەديتتەۋ ورگاندارىنا باسشىلىق ەتەدى
جۇماعۇلوۆتار اۋلەتى «ءبىلىم وردالارىن باسىپ الىپ» قانا قويماي، جوو-نىڭ ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى قانشالىقتى حالىقارالىق ستاندارت تالاپتارىنا سايكەس كەلەتىنىن ارنايى تەكسەرەتىن «اككرەديتتەۋ ورگاندارىن» اشىپ، ودان دا قىرۋار اقشا جاساۋعا كوشكەن.
بۇگىندە سەناتوردىڭ قىزى الينا جۇماعۇلوۆا باسقاراتىن «اككرەديتتەۋ جانە رەيتينگ تاۋەلسىز اگەنتتىگى» 2011 جىلدىڭ 24 قاراشا كۇنى قۇرىلعان. قۇرىلعان ساتىنەن باستاپ باستى قۇرىلتايشىسى - ۆالەنتينا جۇماعۇلوۆا، ال باسشىسى – الينا جۇماعۇلوۆانىڭ ءوزى.
ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ ءبىلىم ساپاسىن باعالايتىن اگەنتتىك 2013-2022 جىلدار ارالىعىندا مەملەكەت قازىناسىنا 702 ميلليون تەڭگە كولەمىندە سالىق تولەگەن. 2013 جىلى بيۋدجەتكە 4 ميلليون تەڭگەدەن استام سالىق قۇيسا، 8 جىلدان كەيىن بۇل كورسەتكىش 25 ەسە ارتىپ، 2022 جىلى بيۋدجەتكە 111 ميلليون تەڭگەدەن استام سالىق تولەگەن. 20% كولەمىندە سالىق سالىنسا، دەمەك اككرەديتتەۋ اگەنتتىگىنىڭ 2013-2022 جج. تازا تابىسى - 3 ميلليارد 510 ميلليون تەڭگەنى قۇرايدى.
«اككرەديتتەۋ-رەيتينگت تءاۋەلسىز اگەنتتىگى» جشس
دەپۋتاتتىڭ قىزى بۇنىمەن شەكتەلمەي، 2018 جىلدىڭ 10 تامىزىندا تاعى ءبىر «اككرەديتتەۋ-رەيتينگت تاۋەلسىز اگەنتتىگى» جشس قۇرادى. اگەنتتىك باسشىسى - الينا جۇماعۇلوۆانىڭ ءوزى، ال قۇرىلتايشىسى رەتىندە باعدات مەدەتوۆ دەگەن ازامات كورسەتىلگەن.
2018-2022 جىلدار ارالىعىندا مەملەكەت قازىناسىنا 15 ميلليون تەڭگەدەن استام سالىق تولەگەن. 2018 جىلى – 41 مىڭ تەڭگە عانا سالىق قۇيسا، 2021 جىلى – 6,3 ميلليون تەڭگەدەن استام، ال بيىل بيۋدجەتكە – 3,7 ميلليون تەڭگەدەن استام سالىق قۇيعان. 20% كولەمىندە سالىق سالىنسا، دەمەك اككرەديتتەۋ اگەنتتىگىنىڭ 2018-2022 جج. تازا تابىسى - 75 ميلليون تەڭگەنى قۇرايدى. سونىمەن قوسا الينا جۇماعۇلوۆانىڭ «ALDATE» جشس، «ينتەر بەك» جشس قۇرىلتايشىسى ەكەنى انىقتالدى.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، حالىقارالىق بيزنەس باسىلىمى FT (Financial Times) قازاقستاننىڭ 55 پايىز بايلىعى 162 ادامعا تيەسىلى ەكەنىن انىقتاعان بولاتىن. ولاردىڭ كوپشىلىگى قازاقستاننىڭ ەكس پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆپەن بايلانىستى ەكەنى دە بەلگىلى. "جاڭا، ادىلەتتى قازاقستان" قۇرامىز دەپ ۋادە ەتكەن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ تا بۇرىن قازاقستاننان زاڭسىز شىعارىلعان اكتيۆتەر مەن قاراجاتتى ەلگە قايتارۋ پروتسەستەرى ءجۇرىپ جاتقانىن حابارلاعان ەدى. وسىعان وراي شەنەۋنىكتەردىڭ زاڭسىز جەكەشەلەندىرىپ العان مۇلىكتەرىن مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارۋمەن اينالىساتىن ارنايى كوميسسيا قۇرعانىن دا مالىمدەگەن بولاتىن. الايدا، 2022 جىلعى قاڭتار ايىنان باستاپ ءبىز تەك نازارباەۆ اۋلەتىنە جاقىن ادامداردىڭ عانا اكتيۆتەرىنىڭ ءبىراز بولىگى ەلگە قايتىپ جاتقانى جايلى اقپارات الدىق. ال قالعان مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر شە؟ دەمەك ولارعا زاڭ جۇرمەيدى مە؟
وسىعان دەيىن Adyrna.kz ۇلتتىق پورتالىنا بەلگىلى ساياساتكەر دوس كوشىم سۇحبات بەرىپ، "تەك نازارباەۆتىڭ تۋعان-تۋىسقاندارى، جاقىندارى، قىزدارى، كۇيەۋ بالالارى قازاقستاندى تونادى. تەك سولار عانا قىلمىسكەر. باسقا ءبارىمىز سۇتتەن اق، سۋدان تازامىز” دەگەنگە مەن ەشقاشان سەنبەيمىن. توناعانداردىڭ ءبارى - مەملەكەت قىزمەتكەرلەرىنىڭ، سوت جۇيەسىنىڭ كومەگىنە سۇيەنگەنى ايدان انىق. جۇيە بۇزىلعان جوق. سول جۇيەنىڭ ءبىر توپ ادامىن - نازارباەۆقا جاقىن ادامدارىن مەملەكەت جانە بيلىك ۇستاپ بەرىپ، سولارعا قىسىم جاساپ، سولار قايتارىپ جاتىر دەپ باسقالارىنىڭ ءبارى قۇتىلىپ كەتە ما؟ دەگەن قورقىنىش بار… وسىلاردىڭ بارلىعىن نەگە تەكسەرمەيدى؟" دەپ پىكىر بىلدىرگەن ەدى. "ەكىنشى رەسپۋبليكا", "ادىلەتتى قازاقستان" قۇرامىز دەسەك، نازارباەۆ ارقىلى بايىپ، قازىر "ەشنارسە بولماعانداي" كۇي تانىتىپ جۇرگەن مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردىڭ ءبارىن تەكسەرىستەن وتكىزىپ، قىزمەتتەن دەرەۋ بوساتۋ كەرەك-اق.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
