مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا كەزەكتى جولداۋى " وىركۇيەكتە جاريالاناتىنى بەلگىلى. ونىڭ نەگىزگى بولىگى ەلدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنا ارنالادى دەپ كۇتىلۋدە. جولداۋ قارساڭىندا Primeminister.kz رەداكتسياسى مەملەكەت باسشىسىنىڭ 2021 جىلعى قىركۇيەك جانە 2022 جىلعى ناۋرىزداعى جولداۋلارىنىڭ ىسكە اسىرىلۋى قازاقستاندىقتاردىڭ ومىرىنە قالاي اسەر ەتكەنى تۋرالى شولۋ دايىندادى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
جالاقىنى جانە ءال-اۋقاتتى ارتتىرۋ
پرەزيدەنتتىڭ قىركۇيەك ايىنداعى جولداۋىن ورىنداۋدىڭ العاشقى جانە نەگىزگى قادامدارىنىڭ ءبىرى 2022 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرىن (ەتج) 60 مىڭ تەڭگەگە دەيىن كوبەيتۋ بولدى. بۇرىن 42 500 تەڭگەنى قۇراعان بۇل كورسەتكىش 2018 جىلدان بەرى وسپەگەن.
بۇل شارا ەلدەگى شامامەن 1,7 ملن قازاقستاندىقتىڭ تابىسىن ۇلعايتۋعا مۇمكىندىك بەردى، ولاردىڭ ەكونوميكالىق بەلسەندىلىگى مەن ساتىپ الۋ قابىلەتىن ارتتىردى. سونىمەن قاتار بيىل الەۋمەتتىك تولەمدەر ەكى رەت يندەكساتسيالاندى. بۇل 4,1 ملن ادامعا اسەر ەتتى، ونىڭ 2,2 ملن-ى – زەينەتكەرلەر.
جالپى مۋلتيپليكاتيۆتىك اسەردىڭ ارقاسىندا ەتج ۇلعايۋى ەلدىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنىڭ كوپتەگەن كورسەتكىشتەرىنە وڭ اسەرىن تيگىزدى.
سونداي-اق 2022 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ ازاماتتىق قىزمەتشىلەردىڭ جەكەلەگەن ساناتتارىنىڭ جالاقىلارىن كەزەڭ-كەزەڭمەن جىل سايىن ورتا ەسەپپەن 20%-عا ارتتىرۋ باستالدى.
بۇل شارا 600 مىڭعا جۋىق ادامدى قامتىدى، ولاردىڭ ىشىندە بۋحگالتەرلەر، ەكونوميستەر، زاڭگەرلەر، مۇراعاتشىلار، كىتاپحاناشىلار، مۋزەيتانۋشىلار، ورمانشىلار، تەحنيكالىق پەرسونال جانە ت.ب. بار.
2025 جىلعا دەيىن وسى جۇمىستى جۇرگىزۋ ءۇشىن ۇكىمەت دەڭگەيىندە بارلىق قاجەتتى نورماتيۆتىك اكتىلەر قابىلداندى. سونىمەن قاتار 2020 جىلدان باستاپ 600 مىڭنان استام ازاماتتىق قىزمەتشى، ونىڭ ىشىندە ۇستازدار، دارىگەرلەر جانە الەۋمەتتىك سالا قىزمەتكەرلەرى جالاقىسىنىڭ ارتقانىن اتاپ وتكەن ءجون.
ازاماتتاردىڭ ءال-اۋقاتىنا اسەر ەتكەن تاعى ءبىر ۇلكەن قادام بيزنەستى ءوز قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسىن ارتتىرۋعا ىنتالاندىرۋدىڭ شارالار كەشەنىن ازىرلەۋ بولدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، سوڭعى ون جىلدا ەڭبەكاقى تولەۋ قورىنىڭ ءوسىمى كاسىپورىن يەلەرى تابىسىنىڭ وسىمىنەن شامامەن 60%-عا ارتتا قالعان.
وسى جۇمىس اياسىندا ميكرو جانە شاعىن كاسىپكەرلىك ءۇشىن جۇكتەمەنى 34-تەن 25%-عا دەيىن تومەندەتە وتىرىپ، ەڭبەكاقى تولەۋ قورىنان بىرىڭعاي تولەم ەنگىزۋ، رەتتەلەتىن ساتىپ الۋعا قاتىسۋ جونىندەگى تالاپتاردىڭ وزگەرۋى، سونداي-اق جالاقىنى وسىرەتىن كاسىپورىنداردى مەملەكەت تاراپىنان قولداۋ كوزدەلگەن.
زەينەتاقى جيناقتارىن ءتيىمدى پايدالانۋدى جاقسارتۋ
جولداۋ اياسىندا ازاماتتاردى قولداۋ شارالارىن جۇزەگە اسىرۋ تۋرالى ايتا وتىرىپ، زەينەتاقى جيناقتارىنىڭ ءبىر بولىگىن (ەڭ تومەنگى جەتكىلىكتىلىك شەگىنەن جوعارى) «وتباسى بانك» اق-داعى شوتتارعا اۋدارۋعا جانە كەيىننەن تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋعا قۇقىق بەرۋ سياقتى ماڭىزدى قادامدى اتاپ ءوتۋ كەرەك.
بۇل يدەيانى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن بىرجولعى زەينەتاقى تولەمدەرىن پايدالانۋ قاعيدالارىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلدى. وسىلايشا، جاڭا نورمالارعا سايكەس ەندى ازاماتتار تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناقتارىن تولىقتىرۋعا، جەكە ءۇي سالۋ ءۇشىن جەر ۋچاسكەسىن ساتىپ الۋعا نەمەسە ءوزىنىڭ جەر ۋچاسكەسىندە جەكە تۇرعىن ءۇي سالۋعا مۇمكىندىك الادى.
بۇگىندە 172 مىڭنان استام ادام 270 ملرد تەڭگەگە دەپوزيت تولىقتىرىپ، كەيىننەن يپوتەكالىق تۇرعىن ءۇي قارىزدارىن راسىمدەدى.
جالپى 2021 جىلدىڭ قاڭتارىنان باستاپ 2022 جىلدىڭ شىلدەسىنە دەيىن پرەزيدەنت باستاماسىنىڭ ارقاسىندا 1,7 ميلليوننان استام ازامات 3,4 ترلن تەڭگە زەينەتاقى جيناقتارىن مەرزىمىنەن بۇرىن پايدالاندى. 1,3 ملن-نان استام قازاقستاندىق ولاردى تۇرعىن ءۇي جاعدايلارىن جاقسارتۋعا باعىتتادى.
دارىندى بالالاردى جانە جالپى ءبىلىم بەرۋ سالاسىن قولداۋ
مەملەكەت باسشىسى ءوز سوزىندە ەلىمىزدە ادامي كاپيتالدى دامىتۋ قاجەتتىگىنە، سونىڭ ىشىندە ءبىلىم بەرۋ سالاسىن نىعايتۋعا ۇنەمى نازار اۋدارىپ كەلەدى.
ماسەلەن، پرەزيدەنت جولداۋىن ىسكە اسىرۋ اياسىندا جالپى ءبىلىم بەرەتىن پاندەر بويىنشا حالىقارالىق پاندىك وليمپيادالاردىڭ، شىعارماشىلىق كونكۋرستار مەن سپورت جارىستارىنىڭ جەڭىمپازدارى مەن جۇلدەگەرلەرىن قولداۋعا باعىتتالعان زاڭنامالىق وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. ەندى ولار كونكۋرسقا قاتىسپاي-اق، جوعارى وقۋ ورنىنا ءتۇسۋ ءۇشىن گرانت الا الادى (جىل سايىن 16 نەگىزگى باعىت بويىنشا 80 جۇلدەگەر).
سونىمەن قاتار حالىقارالىق پاندىك وليمپيادالار جەڭىمپازدارى مەن جۇلدەگەرلەرىنە، سونداي-اق ولاردى دايىنداعان پەداگوگتارعا ەندى بىرجولعى اقشالاي سىياقى تولەنەدى. مىسالى، التىن مەدال يەگەرى 1 500 اەك (شامامەن 4,5 ملن تەڭگە) مولشەرىندە، ال ونى دايىنداعان پەداگوگ بازالىق لاۋازىمدىق جالاقىنىڭ 26,5 ەسەلەنگەن مولشەرىندە تولەم الادى.
سونىمەن قاتار 2025 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن كەمىندە 1 000 جاڭا مەكتەپ سالۋ جۇمىستارى باستالدى، بۇل اپاتتىق جانە ءۇش اۋىسىممەن وقىتاتىن مەكتەپتەردى جويۋعا، سونداي-اق جالپى وقۋشى ورىندارىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىن جويۋعا كومەكتەسەدى.
ماسەلەن، وتكەن جىلى 163 مىڭ بالاعا ارنالعان 277 مەكتەپ سالىندى، ال 2022 جىلى تاعى 225 مەكتەپتى ىسكە قوسۋ جوسپارلانعان، ونىڭ ىشىندە 22,2 مىڭ وقۋشىعا ارنالعان 49 مەكتەپ سالىندى.
ەلەۋلى ەكونوميكالىق اسەرى مەن كاسىپكەرلەر اراسىنداعى جوعارى سۇرانىستى ەسكەرە وتىرىپ، مەملەكەت باسشىسى «قاراپايىم زاتتار ەكونوميكاسى» باعدارلاماسىنىڭ قولدانىلۋىن ۇزارتۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى، ونىڭ اياسىندا تاۋار وندىرۋشىلەر جەڭىلدىكپەن نەسيە الا الادى. ونى قارجىلاندىرۋ 1 ترلن تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتىلدى.
باعدارلاما حالىق تۇتىناتىن تاۋارلاردىڭ باسەكەگە قابىلەتتى وتاندىق وندىرىستەرىن قۇرۋعا، ازاماتتاردى قاجەتتى زاتتارمەن قولجەتىمدى باعامەن (كيىم، اياق كيىم، جيھاز، ىدىس-اياق جانە باسقا دا تۇرمىستىق زاتتار) قامتاماسىز ەتۋگە، سونداي-اق يمپورتتى الماستىرۋعا باعىتتالعان.
سوڭعى ءۇش جىلدا باعدارلاماعا قاتىسۋشىلار جەرگىلىكتى ءونىم شىعارۋدى ورتا ەسەپپەن 33%-عا ۇلعايتتى، 67 مىڭعا جۋىق جۇمىس ورنى ساقتالىپ، قۇرىلدى.
ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋ جانە سالۋ
پرەزيدەنت ءوز سوزىندە ەكولوگيا جانە ەل تۇرعىندارىن سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرىنە ۇنەمى نازار اۋدارادى.
سۋ وبەكتىلەرىنىڭ ەكوجۇيەلەرىن ساقتاۋ جانە رەسۋرستاردى ۇقىپتى پايدالانۋ ءۇشىن ۇكىمەت 120 كانالدى رەكونسترۋكتسيالاۋ، سونداي-اق اقمولا، الماتى، باتىس قازاقستان، جامبىل، قىزىلوردا جانە تۇركىستان وبلىستارىندا 9 سۋ قويماسىن سالۋ بويىنشا جۇمىستى باستادى.
رەكونسترۋكتسيالاۋ جۇمىستارىن كەزەڭ-كەزەڭمەن جۇرگىزۋ سۋارمالى جەردى 2,2 ملن گا دەيىن جەتكىزۋگە جانە سۋ شىعىنىن جىل سايىن 800 ملن م3 تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى دەپ كۇتىلەدى. سونداي-اق بۇل اۋىلدى جەرلەردە 120 مىڭ جۇمىس ورنىن قۇرۋعا جانە جىل سايىن 510 ملرد تەڭگەگە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وسىرۋگە ىقپال ەتەتىن بولادى.
سونىمەن قاتار 9 سۋ قويماسىن سالۋ 70 ەلدى مەكەن ءۇشىن سۋ تاسقىنى قاۋپىن ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى جانە كورشى ەلدەردەن سۋ الۋدىڭ ءىشىنارا تومەندەۋىنە اكەلەدى.
سونداي-اق پرەزيدەنت ستراتەگيالىق ينۆەستورلارمەن بىرلەسىپ ەلىمىزدىڭ ءتۇرلى وڭىرلەرىندە كەمىندە 2 400 مۆت جاڭارتىلاتىن ەنەرگەتيكا قۋاتىن ىسكە قوسۋ مىندەتىن قويدى. بۇل باعىتتاعى جۇمىس 2025 جىلعا دەيىن جۇرەدى، قازىردىڭ وزىندە 715 مۆت قۋاتتىلىق ىسكە قوسىلدى.
جەك – جاڭارتىلاتىن رەسۋرستاردان الىناتىن ەنەرگيا: كۇن ساۋلەسى، جەل، جاڭبىر، گەوتەرمالدىق جىلۋ. جەك ارتىقشىلىقتارى: ول سارقىلمايدى، تابيعاتتىڭ ەكولوگيالىق جانە جىلۋ تەڭگەرىمىنە وڭ اسەر ەتەدى، پايدالانۋ قولجەتىمدىلىگى، جەردى شارۋاشىلىق جانە ەنەرگەتيكالىق ماقساتتار ءۇشىن پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
بۇگىنگى تاڭدا رەسپۋبليكادا قۋاتى 2 332 مۆت 142 جەك وبەكتىسى جۇمىس ىستەيدى.
ناۋرىز ايىنداعى جولداۋدىڭ قازاقستان ءۇشىن تاريحي ماڭىزى ەلدىڭ اكىمشىلىك قۇرىلىمىنىڭ ءىشىنارا وزگەرۋى بولدى.
ماسەلەن، پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا ۇكىمەت اباي (اكىمشىلىك ورتالىعى – سەمەي قالاسى), ۇلىتاۋ وبلىستارىن (اكىمشىلىك ورتالىعى – جەزقازعان قالاسى) قۇرۋ، سونداي-اق الماتى وبلىسىن جەتىسۋ (اكىمشىلىك ورتالىعى – تالدىقورعان قالاسى) جانە الماتى وبلىستارىنا (اكىمشىلىك ورتالىعى – قوناەۆ قالاسى) ءبولۋ جونىندە شارالار قابىلدادى. قاپشاعاي قالاسىنىڭ اتاۋى حالىقتىڭ قالاۋىمەن قوناەۆ دەپ وزگەرتىلدى.
ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، اتالعان شەشىمدەردى ىسكە اسىرۋ مەملەكەتتىك باسقارۋ مەن جەرگىلىكتى جەرلەردە جوسپارلاۋ ساپاسىن ەداۋىر ارتتىرادى، ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى ىسكە قوسۋدى، جۇمىس ورىندارىن قۇرۋدى جانە ينفراقۇرىلىمدى جاقسارتۋدى قوسا العاندا، جاڭا وبلىستار مەن اكىمشىلىك ورتالىقتاردىڭ ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك دامۋىنا سەرپىن بەرەدى.
جاڭا كونسۋلتاتيۆتىك-كەڭەسشى ورگان – ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ قۇرىلۋى
پرەزيدەنت ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ جۇمىسىن جالعاستىرۋ رەتىندە ۇلتتىق قۇرىلتايدى جانداندىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. بۇل ازاماتتاردى تولعاندىراتىن بارلىق ماسەلە تۋرالى ديالوگ رەتىندە قوعام مەن مەملەكەتتىڭ ءوزارا ءىس-قيمىلىن بەكىتۋ ماقساتىندا جاسالىپ وتىر.
ونىڭ قۇرامىنا بەلگىلى قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرلەرى، دەپۋتاتتار، قوعامدىق پىكىر كوشباسشىلارى، الەۋمەتتانۋشىلار، ساياساتتانۋشىلار جانە ت.ب. كىردى. ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ العاشقى وتىرىسى ونى قۇرۋ تۋرالى جارلىققا قول قويىلعاننان كەيىن بىرنەشە كۇننەن سوڭ ءوتتى. وندا ەلىمىزدە جاڭا رەفورمالاردى جۇزەگە اسىرۋ، جالپىۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ساقتاۋ جانە ازاماتتاردىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى.
پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ نەگىزگى مىندەتى – ۇلتتى بىرىكتىرەتىن ۇتىمدى، تىڭ يدەيالار مەن ۇسىنىستارعا ەرەكشە نازار اۋدارۋ. وندا قاتىسۋشىلاردى اۋىستىرۋ ءپرينتسيپى قاراستىرىلعان، بۇل قۇرىلتاي جۇمىسىنا كەزەڭ-كەزەڭمەن جاڭا تۇلعالاردى تارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن قاتار ارنايى ونلاين-پلاتفورما قۇرىلدى، وعان بارلىق قازاقستاندىقتار ءوز ۇسىنىستارىن جىبەرە الادى.
