تۇركىستان قالاسى سوڭعى جىلدارى تەك تۋريزم مەن رۋحاني ورتالىق رەتىندە عانا ەمەس، ونەركاسىپتىك الەۋەتى جوعارى ايماق رەتىندە دە دامي باستادى. 2025 جىلى قابىلدانىپ جاتقان جاڭا ونەركاسىپتىك ساياساتتىڭ ماقساتى – ءوڭىردىڭ ەكونوميكالىق تۇراقتىلىعىن ارتتىرۋ، يمپورتقا تاۋەلدىلىكتى تومەندەتۋ جانە جەرگىلىكتى ءوندىرىستى كۇشەيتۋ. بۇل باعىت تۇركىستاننىڭ ەكونوميكاسىن ءارتاراپتاندىرىپ قانا قويماي، جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋعا، تۇرعىنداردىڭ تابىسىن وسىرۋگە جول اشادى.
بۇگىندە تۇركىستانداعى ونەركاسىپتىك دامۋ ستراتەگيالىق سيپات الا باستادى. بۇعان سەبەپ – قالادا يندۋستريالىق ايماقتىڭ بەلسەندى جۇمىس ىستەۋى، جاڭا زاۋىتتاردىڭ ىسكە قوسىلۋى جانە كاسىپكەرلەر ءۇشىن ينفراقۇرىلىمدىق جاعدايدىڭ جاقسارۋى. يندۋستريالىق-سەرۆيستىك ايماققا ەلەكتر، سۋ، گاز، جول سياقتى نەگىزگى جەلىلەر تولىق تارتىلعان، بۇل ينۆەستورلار ءۇشىن ماڭىزدى فاكتور سانالادى.
جاڭا ونەركاسىپتىك ساياساتتىڭ باستى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى – وڭىرلىك «ونەركاسىپتىك قالقان» قۇرۋ. ياعني، تۇركىستان وبلىسى ىشكى نارىقتى قامتاماسىز ەتەتىن بازالىق ونىمدەردى ءوز ىشىندە وندىرە الاتىن ايماققا اينالۋى ءتيىس. بۇل اسىرەسە قۇرىلىس ماتەريالدارى، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەۋ جانە جەڭىل ونەركاسىپ باعىتىندا ايقىن سەزىلەدى. 2025 جىلى ىسكە قوسىلعان ميكروكريستالدى تاس جانە دەكوراتيۆتى قاپتاما ماتەريالدارىن وندىرەتىن زاۋىت – سونىڭ ناقتى مىسالى. بۇرىن مۇنداي ماتەريالدار شەتەلدەن تاسىمالداناتىن بولسا، قازىر تۇركىستاننىڭ وزىندە ءوندىرىلىپ، ءوڭىردىڭ قۇرىلىسىنا جۇمسالۋدا.
ونەركاسىپتىك قالقان قالىپتاستىرۋ تەك ءوندىرىس سالاسىن اشۋمەن شەكتەلمەيدى. مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارى دا ماڭىزدى ءرول اتقارىپ وتىر. يندۋستريالىق ايماقتا جەرگىلىكتى كاسىپكەرلەرگە ۇزاق مەرزىمدى جالعا بەرۋ، ينفراقۇرىلىمدى تەگىن جەتكىزۋ جانە سالىقتىق جەڭىلدىكتەر قاراستىرىلعان. ناتيجەسىندە، 2025 جىلى تۇركىستانعا وتاندىق تا، شەتەلدىك تە ينۆەستورلاردىڭ قىزىعۋشىلىعى ارتتى.
جاڭا ءوندىرىس ورىندارىنىڭ اشىلۋى وڭىردەگى جۇمىسسىزدىق دەڭگەيىن تومەندەتۋگە دە ىقپال ەتۋدە. تۇركىستانداعى زاۋىتتار مەن ونەركاسىپتىك كاسىپورىنداردا جەرگىلىكتى تۇرعىندار جۇمىسپەن قامتىلىپ، جاڭا ينجەنەرلىك ماماندىقتارعا سۇرانىس كوبەيدى. قىسقا مەرزىمدى وقۋ كۋرستارى ارقىلى تەحنيكالىق ماماندار دايارلانىپ، كادرلىق الەۋەت نىعايۋدا.
سونىمەن قاتار، ونەركاسىپتىك ساياسات قالانىڭ لوگيستيكا الەۋەتىمەن دە تىكەلەي بايلانىستى. تۇركىستاننىڭ گەوگرافيالىق ورنالاسۋى – قازاقستاننىڭ وڭتۇستىگىندەگى ترانزيتتىك توراپتاردىڭ بىرىندە ورنالاسۋى – ءوندىرىستىڭ دامۋىنا باعىتتالعان ارتىقشىلىق بولىپ وتىر. تەمىرجول، جاڭا جول ايرىقتارى جانە حالىقارالىق باعىتتاردىڭ جاقىن بولۋى ءونىمدى ەكسپورتتاۋعا دا مۇمكىندىك بەرەدى.
وڭىردە ونەركاسىپتى دامىتۋ مادەني-ەكونوميكالىق سايكەستىك تۇرعىسىنان دا ماڭىزدى. بۇعان دەيىن تۇركىستان رۋحانيات ورتالىعى رەتىندە تانىلسا، ەندى ول «رۋحانيات + ەكونوميكا» سيمبيوزى نەگىزىندە دامي باستادى. تۋريست تەك تاريحي ورىنداردى ارالاپ قانا قويماي، قالاداعى وندىرىستىك قۋاتتى دا كورەدى. بۇل ۇزاق مەرزىمدى تۇراقتىلىققا نەگىزدەلگەن جاڭا مودەل.
جاڭا ونەركاسىپتىك ساياساتتىڭ ىسكە اسۋى تۇركىستاندى قازاقستاننىڭ وڭتۇستىگىندەگى ماڭىزدى وندىرىستىك حابقا اينالدىرۋى مۇمكىن. ماقسات – تەك ءوندىرىس اشۋ ەمەس، ىشكى نارىقتى ءوزىن-ءوزى قامتاماسىز ەتۋ جۇيەسىنە كوشىرۋ. سول ارقىلى تۇركىستان ساۋدا ەمەس، ءوندىرىس ارقىلى ەكونوميكالىق وسىمگە قول جەتكىزۋدى كوزدەيدى.
قورىتىندىلاي كەلگەندە، 2025 جىلى تۇركىستاندا ەنگىزىلىپ جاتقان جاڭا ونەركاسىپتىك ساياسات ايماقتىڭ ۇزاق مەرزىمدى دامۋىنا سەرپىن بەردى. جاڭا ءوندىرىس ورىندارىنىڭ اشىلۋى، يندۋستريالىق ايماقتىڭ كەڭەيۋى جانە ينۆەستيتسيالىق كليماتتىڭ جاقسارۋى تۇركىستاندى بولاشاقتا ونەركاسىپتىك ورتالىقتاردىڭ بىرىنە اينالدىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل ساياسات تەك ينفراقۇرىلىمدىق جوبا ەمەس - ەكونوميكانىڭ جاڭا ساپالى دەڭگەيگە كوتەرىلۋىنىڭ باستاماسى.
