35 جىلىن اباي الەمىن زەرتتەۋگە ارناعان الماحان مۇحامبەتقاليقىزىنىڭ بيىل ابايتانۋ سالاسىندا 2 ەڭبەگى جارىق كوردى. «اباي جولى» كەيىپكەرلەرى جانە اباي» مەن «اباي ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى حرونولوگياسى» دەپ اتالاتىن كىتاپتار وقىرماندارعا اباي تۇلعاسىن جاڭا قىرىنان تانىتۋعا جول اشادى دەپ كۇتىلەدى.
«ءازىمحان – اليحاننىڭ كوركەم تۇلعالىق نىشانى»
– الماحان اپاي، بيىل ءسىزدىڭ ءتورت كىتابىڭىز جارىققا شىقتى. قۇتتىقتايمىز! ونىڭ ەكەۋى ابايدىڭ ءوىمىر مەن شىعارماشىلىعىنا قاتىستى. سول جولدا 35 جىل بويى ۇزدىكسىز زەرتتەۋ جۇرگىزىپ كەلەسىز. وسى اباي الەمىنە بەت بۇرۋىڭىزعا ناقتى نە تۇرتكى بولدى؟
– وسى كۇنگە دەيىنگى اتقارعان ەڭبەگىمنىڭ سۇبەلى، قارىمدى، ەلگە قاجەت دۇنيەلەر ەكەنىن ءوزىم ىشتەي سەزىنىپ، قۋانىپ جۇرەمىن. ويتكەنى 35 جىل از ۋاقىت ەمەس.
مەن ابايدىڭ جولىنا وڭايلىقپەن تۇسكەن جوقپىن. ءتىپتى باسىندا اباي جولىنا تۇسەم دەپ ارمانداعان دا ەمەسپىن. العاشىندا ابايدىڭ شىعارماشىلىعى مەن مۇراسىن، اباي الەمىن ءوز كاسىبىمنىڭ اياسىندا عانا پايدالاندىم. بىراق ابايدىڭ ەسىگىنەن اتتاۋ، تەرەزەسىنەن سىعالاۋ – اباي الەمىنە ەنۋ وڭاي شارۋا ەمەس ەكەنىنە كوزىم جەتتى. سول جولدا ءجۇرىپ، كەيىننەن اباي مەنىڭ عۇمىرلىق مۇرام ەكەنىن ۇقتىم.
«اباي جولى» رومانىنداعى كەيىپكەرلەر، ابايدىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعان حرونولوگيا – مەنىڭ العاشقى ەڭبەك جولىمدا عىلىمي تاقىرىپ رەتىندە ۇسىنعان جۇمىستارىم بولاتىن. بۇل ەڭبەكتەرىم جىل وتكەن سايىن كەڭەيىپ، تەرەڭدەي ءتۇستى. بيىل ابايدىڭ 180 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا جارىققا شىقتى. وسى ۇلكەن دۇنيەلەردى بۇرىن دا بىرنەشە رەت باسپاعا ۇسىنعان ەدىم، الايدا ءساتى وسى جىلى ءتۇستى. بيىل ەكى كىتابىم جارىق كوردى.
بۇل مەنىڭ ەڭبەگىمنىڭ ەل الدىندا ەلەنگەنى دەپ بىلەمىن. ەلدىڭ نازارىنا ۇسىنىلعان بۇل دۇنيەلەر – وسى ۋاقىتقا دەيىن اتقارعان جۇمىسىم مەن سارپ ەتكەن ۋاقىتىمنىڭ ناتيجەسى.
اباي جولىنا ەشكىم ارمانداپ تۇسە بەرمەيدى. ابايدى وقۋ، اباي الەمىن مەڭگەرۋ – بۇل تىلسىم ءبىر قۇدىرەت. اباي جولىنا ءبىر تۇسكەننەن كەيىن، ودان شىعىپ كەتۋ دە قيىن. قىسقاسى، اباي الەمىنە كىرۋ قانشالىقتى قيىن بولسا، ودان شىعۋ دا سونشالىقتى اۋىر.
سوندىقتان الداعى ومىرىمدە ماڭدايىما جازىلعان تاعدىردى وسى اباي الەمىنە ارناۋعا بەل بۋدىم.
– ءسىز ەڭبەگىڭىزدە «اباي جولى» كەيىپكەرلەرىن تاريحي تۇلعالارمەن سايكەستەندىرەسىز. مىسالى، شۇبار، دارمەن – شاكارىمنىڭ بەينەلەرى، ءازىمحان – ءاليحان بوكەيحاننىڭ بەينەسى، بارلاس – دۋلات باباتايۇلىنىڭ ءپروتوتيپى دەپ كورسەتكەنسىز. ونى قالاي انىقتادىڭىز؟ سىزگە ەڭ كۇردەلى بولعان زەرتتەۋ قايسىسى ەدى؟
– شۇبار مەن دارمەن بەينەلەرىنىڭ شاكارىم قۇدايبەردىۇلىنىڭ ءپروتوتيپى ەكەنى بەلگىلى. بۇل جايىندا كوپتەگەن عالىمداردىڭ ەڭبەكتەرىندە دە ايتىلادى. رومان كەيىپكەرلەرىن وقىپ وتىرساڭىز، ولاردىڭ بويىنان شاكارىمنىڭ مىنەزى مەن ءومىر جولىن انىق بايقاۋعا بولادى. شاكارىمنىڭ ومىرىندەگى قايشىلىقتار مەن قيىندىقتار ءدال سول شۇبار مەن دارمەننىڭ تاعدىرى ارقىلى سۋرەتتەلگەن.
مۇحتار اۋەزوۆ ءومىر سۇرگەن كەزەڭدە شاكارىم دە، تۇراعۇل دا قوعام تاراپىنان قىسىم كورگەنى بەلگىلى. سوندىقتان جازۋشى ولاردىڭ بەينەلەرىن اشىق تۇردە بەرە المادى. سول سياقتى، ءاليحان بوكەيحان مەن شاكارىمنىڭ بايلانىسى دا تەرەڭ بولعان. ەكەۋىنىڭ انالارى اپالى-ءسىڭلىلى بولعانى تاريحي دەرەكتەردەن ءمالىم. اباي مەن ءاليحاننىڭ كەزدەسپەدى دەۋ دە قيسىنسىز، بىراق ول جونىندە ناقتى جازبا ەستەلىكتەر ساقتالماعاندىقتان، بۇل ماسەلە توڭىرەگىندە ناقتى پىكىر ايتۋ قيىن. ويتكەنى تاريحتى بۇرمالاۋعا بولمايدى.
شۇبار مەن دارمەننىڭ بەينەسى ارقىلى مۇحتار اۋەزوۆ شاكارىمنىڭ رۋحاني بيىكتىگىن، ۇلت مادەنيەتىنە قوسقان ۇلەسىن، اعارتۋشىلىق جانە قايراتكەرلىك قاسيەتتەرىن كوركەم تۇردە كورسەتە ءبىلدى.
ال رومانداعى ءازىمحان بەينەسى – ءاليحان بوكەيحانوۆتىڭ كوركەم تۇلعالىق نىشانى. ول – كوزى اشىق، ءبىلىمدى، ۇلت مۇددەسى ءۇشىن قىزمەت ەتكەن زيالى قاۋىم وكىلى. ءازىمحان ارقىلى جازۋشى قازاق قوعامىنا جاڭا سەرپىن بەرگەن، حالقىن وياتۋعا كۇش سالعان تۇلعانىڭ بەينەسىن اشىپ كورسەتەدى.
ەندى دۋلات باباتايۇلىنا توقتالساق، ول – زار زامان اقىندارىنىڭ ءىرى وكىلى. مۇحتار اۋەزوۆ العاشقىدا ونى «اباي جولى» رومانىنا ەنگىزگىسى كەلگەنىمەن، سول ۋاقىتتىڭ ساياسي جاعدايى مۇمكىندىك بەرمەدى. دەگەنمەن، تاريحي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، اباي بالا كەزىندە دۋلات اقىننان باتا العان. دۋلات باباتايۇلى بىرنەشە اي ابايدىڭ اۋىلىندا بولىپ، جاس ابايعا اقىل-كەڭەس بەرىپ، باتىرلار جىرىن، داستاندار مەن ەرتەگىلەرىن ايتىپ تاربيەلەگەن. زەرە مەن ۇلجان دا اقىنعا ۇلكەن قۇرمەت كورسەتىپ، وعان ارنايى ءۇي تىگىپ، سىي-قۇرمەت كورسەتكەنى تۋرالى دەرەكتەر بار.
وسى وقيعالاردىڭ بارلىعى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ شىعارماسىندا تۇسپالمەن، استارلى تۇردە بەرىلگەن. سەبەبى سول زاماننىڭ ساياسي احۋالى جازۋشىعا تاريحي تۇلعالاردى اشىق سۋرەتتەۋگە مۇمكىندىك بەرمەدى.
– ال وسى كەيىپكەرلەردىڭ ىشىنەن وزىڭىزگە رۋحاني تۇرعىدان ەڭ جاقىنى قايسى بولدى؟
– "اباي جولى" رومانىندا ابايدىڭ تۋىستىق اينالاسىنا كىرەتىن 84 كەيىپكەر بار. ال جالپى شىعارمادا 814 كەيىپكەر بەينەلەنگەن. ءار كەيىپكەردىڭ وزىندىك ويى، ءومىر جولى، مىنەز ەرەكشەلىگى مەن قايراتكەرلىك بولمىسى بار.
بۇل روماننىڭ ءبىر دە ءبىر بەينەسى وقىرمان نازارىنان تىس قالمايدى. ارقايسىسى – جەكە تۇلعا، ارقايسىسىنان وزىڭە قاجەتتى تاعىلىم، وي، ونەگە تابۋعا بولادى.
سول كەيىپكەرلەردىڭ ىشىنەن “مىناۋ ماعان ەرەكشە جاقىن” دەپ ءبولىپ ايتۋ دا قيىن. ويتكەنى، ءار كەيىپكەردىڭ بويىندا اباي ءداۋىرىنىڭ رۋحى مەن قازاق بولمىسىنىڭ ءبىر قىرى كورىنىس تاپقان.
ء«ار دەتالدىڭ ايتارى بار ەكەنىن دالەلدەگىم كەلدى»
– نەگە “اباي جولى” ەڭبەگىن الدىڭىز؟
– "اباي جولى" رومانىن مەن العاش رەت 1992 جىلى سەمەيدەگى اباي مۋزەيىنە قىزمەتكە كىرگەن كەزىمنەن باستاپ، قايتادان تەرەڭدەپ وقي باستادىم. بۇرىن بۇل شىعارمانى جاي عانا كوركەم ادەبيەت رەتىندە، وقيعالار جەلىسىن قىزىقتاپ وقىعان ەدىم. ال مۋزەيدە جۇمىس ىستەي باستاعان سوڭ، ءار تاراۋىنا، ءار كەيىپكەرىنە وزىمشە ءۇڭىلىپ، ەرەكشە ءمان بەردىم. سوعان قاراماستان، "اباي جولىن" تولىق ءتۇسىنۋ ماعان وتە اۋىر بولدى. سەبەبى روماندا 814 كەيىپكەر بار، ولاردىڭ ءبارىنىڭ كىم ەكەنىن، قاي جەردە، قانداي ءىس-ارەكەت جاسايتىنىن ميعا توقىپ الۋ وڭاي ەمەس.
سوندا دا مەن مۇحتار اۋەزوۆتىڭ عاجايىپ زەرەكتىگىنە، جازۋشىلىق دارىنىنا تاڭ قالدىم. ول ءاربىر جەر مەن سۋ اتاۋىن، رۋ اتتارىن، ءتىپتى جىلقىنىڭ تۇرلەرىن دە شاتاستىرماي، ناقتىلى جازعان. مىسالى، ابايدىڭ ءوزى مىنگەن جىلقىنىڭ سانى – 18. جالپى روماندا ءجۇز قىرىقتان استام جىلقى اتاۋى كەزدەسەدى.
سولاردىڭ ءبارىن جەكە-جەكە ساناپ، ارقايسىسىنىڭ اتىن، سيپاتىن، ماعىناسىن تىرنەكتەپ جينادىم. سونىمەن قاتار، ۇلتتىق اس ءمازىرى، كيىم ۇلگىلەرى، سالت-ءداستۇر كورىنىستەرى دە وتە كوپ. بۇلاردىڭ ارقايسىسى — ۇلت مادەنيەتىنىڭ ايناسى. مەنىڭ سول دەرەكتەردى جيناۋداعى باستى ماقساتىم – ءار زاتتىڭ، ءار دەتالدىڭ ءوز ايتارى بار ەكەنىن دالەلدەۋ ەدى.
مىسالى، قازاقتاردىڭ بۇرىنعى تۇرمىس-تىرشىلىگىندە كيىمنىڭ ءوزى ادامنىڭ كىم ەكەنىن تانىتقان. قازاق ەشقاشان “رۋىڭ كىم، قاي جەردەنسىڭ؟” دەپ سۇراماعان – ونىڭ ءبارىن كيىم ۇلگىسىنەن-اق اڭعارعان.
ءتورت سايلى تاقيا، سەگىز سايلى تىماق، تورقالى شاپان، پۇشپاق شاپان – مۇنىڭ ءبارى يەسىنىڭ جاسىنا، مارتەبەسىنە، الەۋمەتتىك دەڭگەيىنە قاراي تىگىلگەن.
قازاق مىنگەن اتى مەن كيگەن كيىمى ارقىلى كەلگەن قوناعىن تانىعان: كىم ونەر ادامى، كىم شەشەن، كىم باتىر، كىم اۋليە ەكەنىن بىلگەن.
ال قازىرگى كەزدە ءبىز، وكىنىشكە قاراي، سول بولمىستى جوعالتىپ الدىق. ۇستىمىزگە نە تۇسسە، سونى كيەمىز، اۋزىمىزعا نە كەلسە، سونى ايتامىز. ءوز ۇلتتىق دەڭگەيىمىزدە، ءوز بولمىسىمىزبەن جۇمىس ىستەي الماي جۇرگەنىمىز قىنجىلتادى.
مەنىڭ ويىمشا، "اباي جولى" – بۇكىل قازاقتى تاربيەلەيتىن شىعارما. ءبىز شەتەلدەن نەبىر تەوريالار مەن “موتيۆاتسيالىق” يدەيالاردى ىزدەپ، بىرەۋدىڭ ايتقانىنا ەلىكتەپ جۇرگەندە، سونىڭ ءبارى ءوزىمىزدىڭ ابايىمىزدىڭ، ءوزىمىزدىڭ اۋەزوۆىمىزدىڭ ەڭبەگىندە تۇرعانىن ەسكەرمەيمىز.
"اباي جولىندا" – قازاقتىڭ تال بەسىكتەن جەر بەسىككە دەيىنگى ءومىرى تاپىشتەپ بەرىلگەن. وندا ۇلتتىڭ بولمىسى، مادەنيەتى، ءدىلى، ءدىنى، ونەرى تۇگەل قامتىلعان.
سوندىقتان دا "اباي جولى" ءار قازاقتىڭ تورىندە، ءار قازاقتىڭ جۇرەگىندە، ءار قازاقتىڭ قورجىنىندا بولۋى ءتيىس.
– مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» رومانىنداعى ايەلدەر بەينەسى ارقىلى قازاق قوعامىنىڭ قانداي رۋحاني قۇندىلىقتارى سۋرەتتەلەدى؟
– مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» رومانىندا بەينەلەنگەن ايەلدەر – قازاق قوعامىنىڭ رۋحاني ايناسى، ۇلتتىڭ ىزگى قاسيەتتەرىن بويىنا سىڭىرگەن تۇلعالار. سولاردىڭ ىشىندە زەرە، ۇلجان، توعجان جانە ايگەرىمنىڭ ورنى ەرەكشە.
زەرە – بۇكىل اۋىلدىڭ اناسى اتانعان، پاراساتى مەن ونەگەسى بيىك، حالىققا ۇستاز بولعان تۇلعا. ونىڭ ازان شاقىرىپ قويعان اتى – توقبالا. زەرە كورگەندى وتباسىنان شىققان، ءداستۇر مەن تاربيەنى تەرەڭ مەڭگەرگەن، ەل ىشىندەگى ۇلكەن مەن كىشىنىڭ قادىرىن بىلەتىن دانا ايەل. ول تەك ءوز ۇلىن ەمەس، بۇكىل اۋىل بالاسىن تاربيەلەدى، ەل ىشىنە ونەگە تاراتتى. زەرەنىڭ ءاربىر ءسوزى اۋىل ادامدارى ءۇشىن زاڭ ىسپەتتى ەدى.
قازىرگى قوعامدا دا وسىنداي انالار بولسا عوي دەيسىڭ. سول زەرە سياقتى اۋىلدىڭ اقىلگويى، ۇلتتىڭ تاربيەشىسى بولاتىن ايەلدەر بۇگىندە سيرەك. بىراق بالكىم، ەل ىشىندە، كوزگە كورىنبەي جۇرگەن سونداي انالار بار شىعار.
ۇلجان دا زەرە سياقتى كورەگەن، سابىرلى، سوزگە توقتاي بىلەتىن قازاق ايەلىنىڭ ايقىن ۇلگىسى. ول دا ۇلى ابايدىڭ بويىنا ادامدىق پەن كىسىلىكتى سىڭىرگەن انالاردىڭ ءبىرى.
توعجان – ابايدىڭ العاشقى ءمولدىر ماحابباتى. ول سۇيىندىكتىڭ قىزى، تەكتى جەردىڭ ارۋى. توعجان مەن اباي اراسىنداعى سەزىم – ادام جانىنىڭ ەڭ تازا، پاك كۇيىن كورسەتەتىن كوركەم ەپيزود. ولاردىڭ ماحابباتى – وتكىنشى قۇمارلىق ەمەس، رۋحاني بيىكتىككە جەتەلەيتىن سەزىم. توعجان اباي جۇرەگىندەگى العاشقى جالىن، العاشقى شابىت كوزى بولدى.
ايگەرىمگە كەلسەك، اباي ومىرىندەگى ەرەكشە تۇلعا بولعانىمەن، ونىڭ بەينەسى روماندا ءبىرشاما شارتتى تۇردە بەرىلگەن. مۇحتار اۋەزوۆ روماندى جازعان داۋىردە كەيبىر تاقىرىپتاردى اشىق ايتۋعا بولمايتىن ساياسي شەكتەۋلەر بولدى. سول سەبەپتى كەيبىر قاسيەتتەر ايگەرىمگە بەرىلگەنىمەن، شىندىعىندا ولاردىڭ كوبى ءدىلدا بەينەسىنەن الىنعان. ءدىلدا – الشىنباي ءبيدىڭ ۇرپاعى، تەكتى اۋلەتتىڭ قىزى. سول تەكتىلىك پەن سۇلۋلىق سيپاتتارى ايگەرىمنىڭ بەينەسىندە كورىنىس تاپقان.
ايگەرىم – ءانشى، ونەرلى، نازىك جان. ابايداي ۇلى تۇلعانىڭ جارى بولۋ — ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ پەشەنەسىنە جازىلا بەرمەيتىن تاعدىر. بىراق ايگەرىم بەينەسىن اسىرا دارىپتەۋ دە دۇرىس ەمەس. ول ءوز ءداۋىرىنىڭ شىندىعىمەن شەكتەلگەن تۇلعا.
ال ابايدىڭ ءوزى ايەلدى ەرەكشە قۇرمەتتەگەن. ونىڭ ماقسات-مۇراتى ادامزاتتى، بۇكىل قوعامدى تاربيەلەۋ بولدى. مۇحتار اۋەزوۆ «اباي جولى» رومانىندا وسى سەزىمدەر الەمىن كوركەم سۋرەتپەن جەتكىزىپ، ابايدىڭ ىشكى جان دۇنيەسىندەگى نازىك ساتتەردى تەرەڭ بەينەلەي ءبىلدى. رومانداعى ايەلدەر – قازاق قوعامىنىڭ رۋحاني تىرەگى، ۇلتتىڭ ار-وجدانى مەن سۇلۋلىعىنىڭ كورىنىسى.
«جاندى قيناعان سۇراقتىڭ جاۋابىن ابايدان تاباسىز»
– ءسىز ءۇشىن اباي فيلوسوفياسىنىڭ ەڭ وزەكتى قاعيداسى نە؟ ول بۇگىنگى قوعامعا قالاي اسەر ەتۋى ءتيىس دەپ سانايسىز؟
– اباي فيلوسوفياسىنىڭ ىشىندەگى مەن ءوزىم جاستارعا ءبىر وسيەت ەتىپ ايتاتىنىم – ءبىرىنشى قارا ءسوزى. وندا اباي: «مال باعۋ دا قيىن، بالا باعۋ دا قيىن، عىلىم باعۋ دا، ءبىلىم باعۋ دا، ەل باعۋ دا قيىن. سوندىقتان مەن ءوزىمنىڭ وسى عۇمىرىم، وتكەن ومىرىمدە بىلگەن-تۇيگەنىمنىڭ بارلىعىن قاعازعا جازىپ كەتەيىن. كەرەك ادام وزىنە قاجەتىن الار، قاجەت بولماسا، ءوز ءسوزىم – وزىمدىكى» دەيدى.
سوندا وسى ءبىرىنشى قارا ءسوزدىڭ وزىنەن العان ءتۇيىن – قوعامدا قاتەلىكسىز ەشتەڭە جوق ەكەن. ءمىنسىز قوعام بولمايدى. سونىڭ بارلىعىن كورگەن اباي ءوزىنىڭ عۇمىر بويى جاساعان قىزمەتىندە سونى ءتۇيىپ، سونى قارا سوزدەرىنە جازىپ كەتەدى.
ابايدىڭ فيلوسوفياسى — ءبىر ولەڭنىڭ وزىندە تۇنىپ تۇرعان الەم. مىسالى، “سەگىز اياق” ولەڭى جيىرما جەتى بۋىندى شۋماقتان تۇرادى. بىراق سونىڭ ىشىندە ءبارى بار: ءتىل دە تۇر، ادامنىڭ ارى دا تۇر، ۇياتى دا، مادەنيەتى دە، جالعىزدىعى دا تۇر – ءبارى تۇنىپ تۇر.
سوندىقتان مەن ابايدىڭ ءبىر ءسوزىن ءبولىپ الىپ، “مىنا ءسوزى كەرەمەت ەدى” دەپ تاڭىرقاپ، تاڭعالىپ، ءۇزىپ-جۇلىپ قاراۋعا قارسىمىن. ويتكەنى ابايدى تۇتاس وقۋ كەرەك.
ءسىزدىڭ ىشىڭىزدە، جانىڭىزدى قيناپ جۇرگەن قانداي دا ءبىر سۇراق بولسا، سونىڭ جاۋابىن اباي شىعارماشىلىعىنان تاباسىز.
كەيدە قازىرگى ءبىز ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان زامان – اباي كورىپ كەتكەن زامان سياقتى. ول ءبارىن دالمە-ءدال ايتىپ كەتكەندەي كورىنەدى. ونىڭ عۇلامالىعى، عالاماتتىعى دا – مىنە، وسىندا.
– قازىر جاستار ابايدى كوبىنە الەۋمەتتىك جەلى تسيتاتالارى ارقىلى تانيدى. ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، ابايدى تەرەڭ ءتۇسىنۋ ءۇشىن بۇگىنگى بۋىنعا نە جەتىسپەيدى؟
– قازىر الەۋمەتتىك جەلىلەردە ابايدىڭ اتىنان جازىلعان، بىراق شىن مانىندە باسقا ادامداردىڭ ويى بولىپ شىعاتىن سوزدەر كوپ. كەيبىرەۋلەر ءوز ويىن وتكىزۋ ءۇشىن نەمەسە ءوز پىكىرىن سالماقتى ەتىپ كورسەتۋ ءۇشىن ونى “اباي ايتتى” دەپ جاريالايدى. مۇنداي جاعدايدا ابايدىڭ شىنايى مۇراسىن ءتۇسىنۋ قيىنداپ بارادى.
ابايدى تەرەڭ ءتۇسىنۋ ءۇشىن ونىڭ ءار ءسوزىن جاتتاپ الۋ شارت ەمەس. ەڭ باستىسى – ابايدى وقي وتىرىپ، ادامنىڭ ءوزىن تانۋى كەرەك. ويتكەنى ابايدى وقۋ – ءوز جۇرەگىڭە ءۇڭىلۋ، ءوزىڭنىڭ كىم ەكەنىڭدى، نەگە ۇمتىلىپ جۇرگەنىڭدى، ومىرىڭدە نە جەتىسپەيتىنىن ءتۇسىنۋ.
اباي “تولىق ادام بول” دەيدى. تولىق ادام بولۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن ادام ءوز-ءوزىن تانۋى كەرەك. ءوزىن تانۋ – وزىنە نە قاجەت ەكەنىن ۇعۋ. ابايدىڭ شىعارماشىلىعى وسى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى. وندا ادامنىڭ رۋحاني دامۋىنىڭ، ىزدەنىسىنىڭ، ادامدىقتىڭ كىلتى جاتىر.
ابايدىڭ ماقساتى — ءوز وقىرمانىنىڭ ىشكى وزگەرىسىنە سەبەپ بولۋ. ول “جاسىمدا عىلىم بار دەپ ەسكەرمەدىم، پايداسىن كورە تۇرا تەكسەرمەدىم” دەپ وكىنەدى. بۇل — جاي وكىنىش ەمەس، كەيىنگى ۇرپاققا ساباق. ياعني، ءار ادام عىلىم مەن ءبىلىمنىڭ پايداسىن ەرتە ءتۇسىنىپ، ىزدەنۋگە تالپىنسا، ابايدىڭ ارمانى ورىندالادى دەگەن ءسوز.
ابايدىڭ شىعارماشىلىعى — تەك ءبىر ۇلتقا ەمەس، ادام بولامىن دەگەن ءار پەندەگە ارنالعان رۋحاني قازىنا. ونىڭ ءار ولەڭى مەن قارا ءسوزى — ادامنىڭ ءوزىن تانۋعا، ىشكى الەمىن تارتىپكە كەلتىرۋگە باعىتتالعان ماڭگىلىك باعدارشام.
– سۇحباتتاسقانىڭىزعا راحمەت!
