قوعامدا «بازز لايتەر» مۋلتفيلمىنە قاتىستى داۋ باسىلار ەمەس. داۋدىڭ باسى نۇرتاستىڭ جازباسى، ارتىنشا مينيسترلىكتىڭ جاۋابى بولسا دا، بۇل مۋلتفيلمگە بايلانىستى داۋ-داماي الەمدە الدەقايدا بۇرىن باستالعان-دى. القيسسا.
«بازز لايتەر» الەمگە ايگىلى «Pixar» جانە «Walt Disney Pictures» كومپانيالارىنىڭ ءونىمى. «ويىنشىقتار حيكاياسى» ءمۋلتفيلمىنىڭ جالعاسى بولىپ سانالادى. بازز عارىش الەمىن شارلاۋشى رەيندجەر جانە تۋىندى حيكاياسى ويدان شىعارىلعان عالامشاردا وتەدى. ءمۋلتفيلمدى جاساۋعا جيىنتىعى 200 ملن دوللار قارجى كەتكەن جانە وعان جارناماسى دا كىرەدى. بۇل ادامزات تاريحىنداعى ەڭ قىمبات مۋلتفيلمدەردىڭ ءبىرى سانالادى.
«بازز لايتەردى» كورسەتىلىمى باتىس ەلدەرىندە ءساتتى ءوتتى. الايدا تاياۋ شىعىس پەن وڭتۇستىك شىعىس ازيادا باززدىڭ باسى داۋعا قالدى. نەگە؟ سەبەبى مۋلتفيلمدە لگبت وكىلدەرىن ناسيحاتتاۋ ەلەمەنتتەرى بار دەپ، ءبىرشاما ەلدەر ونى كورسەتۋدەن باس تارتى. مىسالى مىسىر، يندونەزيا، ليۆان، كۋۆەيت، مالايزيا، ساۋد ارابياسى, ءباا ەلدەرىندە بۇل تۋىندى تەاترعا جىبەرىلمەدى. ال قىتايدا لگبت قۇندىلىقتارىن ناسيحاتتاۋى مۇمكىن دەگەن تۇستارىن قيىپ تاستاۋدى تالاپ ەتتى.
مۋلتفيلمدە قىز كەيىپكەر اليسا حوتورننىڭ ارىپتەسى، قۇربىسىمەن سۇيىسەتىن ءساتى كورسەتىلەدى. بۇل كورىنىستى كوپتەگەن مۇسىلمان ەلدەرى لگبت-نى اشىق ناسيحاتتاۋ جانە قۇندىلىعىمىزعا شابۋىل دەپ مالىمدەپ، تۋىندىنى كورسەتۋدەن باس تارتتى. مۋلتفيلم ىشىندەگى سول ءبىر ەرسى كورىنىستى كومپانيا و باستا قيىپ تاستاۋعا كەلىسكەن بولاتىن، الايدا ارتىنشا كومپانيا بارلىعىن ءباز قالپىندا قالدىردى.
«بازز لايتەردىڭ» داۋى قازاقستانعا دا كەلدى. قوعامدا تۋىندىنى كورسەتۋ نەمەسە كورسەتپەۋ كەرەكتىگى جايلى داۋ تۋدى. بەلگىلى رەجيسسەر، اكتەر نۇرتاس ادامباي «لگبت ەلەمەنتتەرى بار، جاس ۇرپاققا كەرى تاربيە بەرەتىن ءمۋلتفيلمدى كورسەتپەۋ كەرەك» دەپ جازدى. ونى قولداۋشىلار مەن قارسى بولۋشىلار پىكىرى الەۋمەتتىك جەلىنى جاۋلاپ الدى. ءبىرى «كورسەتۋ كەرەك، ءار ادامنىڭ تاڭداۋى بولۋى قاجەت» دەسە، ەندى ءبىرى «تاربيە تال بەسىكتەن، بالالارعا كورسەتۋگە بولمايدى» دەپ جاتتى. «ءبىر ادامنىڭ ويى قوعامنىڭ تاڭداۋى بولماۋى ءتيىس، تسەنزۋرا» دەگەندەر دە تابىلدى.
مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى داۋرەن اباەۆ 14 شىلدەدە داۋدىڭ نۇكتەسىن قويىپ، «ەل ازاماتتارى مەن باق وكىلدەرى تاراپىنان شەتەلدىك «بازز لايتەر» انيماتسيالىق فيلمىنە قاتىستى كوپتەگەن سۇراق كەلىپ تۇستى. جاۋابىمدى وسى پوست ارقىلى جەتكىزۋدى ءجون كوردىم. اتالعان كارتينا قازاقستان كينوتەاترلارىندا كورسەتىلمەيدى» دەپ جازدى.
ارتىنشا مينيستر تاعى ءبىر جازبا جاريالاپ، بىلاي دەدى:
«ءبىزدىڭ ەلدە تسەنزۋراعا تىيىم سالىنعان. سوندىقتان مينيسترلىك قازاقستاندا «بازز لايتەر» انيماتسيالىق فيلءمىن كورسەتۋگە تىيىم سالعان جوق. مەنىڭ جازبامدا ونداي ءسوز جوق. ماعان بۇل تۋىندىنى ەلگە تاراتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلمەيتىنىن ايتتى. ودان ءارى باق پەن بىرقاتار بلوگەرلەردىڭ وزدەرى قورىتىندى جاساپ، اقپاراتتى تاراتىپ اكەتتى. وسىعان بايلانىستى بىرقاتار نيۋانستاردى اتاپ وتكەن ءجون.
بىرىنشىدەن، بىرقاتار باق وكىلدەرىنىڭ قازاقستاندا ءمۋلتفيلمنىڭ كورسەتىلۋىنە تەك پروديۋسەر نۇرتاس ادامباي عانا قارسىلىق تانىتتى دەگەن مالىمدەمەلەرى شىندىققا ساي كەلمەيدى. قازاقستاندا 35000 قول جيناعان بازز لايتەرگە تىيىم سالۋدى تالاپ ەتكەن پەتيتسيا ونلاين رەجيمدە باستالعانىن كوپشىلىك ايتپادى. «تىيىم سالىنباسىن» دەگەندەر سانى پەتيتسيادا بار بولعانى 4 مىڭعا جۋىق ەدى. اكىمدىكتەردىڭ مالىمەتىنشە، ميتينگى وتكىزۋگە وتىنىشتەر بىردەن بىرنەشە وڭىردە كەلىپ تۇسكەن.
مينيسترلىك پەن جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارعا ازاماتتاردان كوپتەگەن وتىنىشتەر ءتۇستى. بۇل كوڭىل-كۇيدى ەسكەرمەۋ – ەلىمىزدىڭ قاراپايىم ازاماتتارىنىڭ ءۇنىن ەلەمەۋ دەگەن ءسوز. اشىق مەملەكەتتىك قۇرالدار وسى ءۇشىن جاسالعان عوي.
ەكىنشىدەن، ءبىزدىڭ ساراپتاما كورسەتىپ بەرگەندەي، كوپشىلىكتىڭ اشۋىنا ءبىرجىنىستىلار اراسىنداعى ءسۇيىسۋ فاكتىسى ەمەس، تۋىندىدا ءبىرجىنىستىلار اراسىنداعى ماحابباتتىڭ وتباسىلىق قۇندىلىق رەتىندە كورىنىس تابۋى سەبەپكەر بولعان.
ءبىز مينيسترلىك رەتىندە مۇنداي سيۋجەتتەردى زاڭعا قايشى بولماسا، ەتيكالىق تۇرعىدان باعالامايمىز، بىراق قوعامدىق پىكىردى دە ەسكەرمەۋگە بولمايدى.
ۇشىنشىدەن، جوعارىدا ايتىلعانداردىڭ بارلىعىن تالداي كەلە، مينيسترلىك ءفيلمنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسى اۋماعىنداعى رەسمي ديستريبيۋتورىمەن بىرنەشە رەت كەڭەستەر جۇرگىزدى. بەلگىلى ءبىر ۇسىنىستار ايتىلدى. تۋىندىنى كورسەتۋگە تىيىم سالىنبادى. دەگەنمەن، فيلمدەردى جالعا بەرۋ – بۇل بيزنەس. ال بيزنەس ارقاشان تاۋەكەلدەردى، ونىڭ ىشىندە بولجاۋى قيىن سالدارىن ەسكەرەدى.
جوعارىدا اتالعان بارلىق فاكتورلاردىڭ جيىنتىعىندا ءفيلمدى پروكاتقا جىبەرمەۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى»، - دەدى مينيستر.
وسىلايشا فيلم اياسىنداعى داۋ ازايىپ، تۋىندى كورسەتىلمەدى. الايدا بۇل وقيعا «ءبىزدىڭ ۇرپاق نە كورىپ ءجۇر، نە ەستىپ ءجۇر» دەگەن سۇراقتى قوزعاپ كەتتى. ونىڭ جاۋابىن قوعام، حالىق، جەكەلەگەن تۇلعالار مەن بيلىك وكىلدەرى بىرلەسە ىزدەۋى ءتيىس. فيلم ول قاشاندا يدەولوگيا. قاي ەلدىڭ تۋىندىسىن كورسەڭ، سول ەلدىڭ ءبىر يدەولوگيالىق ۇشقىنىن الاسىڭ. سوندىقتان مۇنداي داۋ ازايۋ ءۇشىن مۋلتفيلمدەر مەن فيلمدەردى ءتۇسىرۋ سالاسىنا بولىنەتىن قارجى مەن قويىلاتىن تالاپ تا ارتۋى ءتيىس. تاريح، ءتىل، مادەنيەت پەن ونەگەنى وتاندىق كوزقاراسپەن كورسەتە بىلەتىن تۋىندى ارتقان ساتتە، كينوتەاتردا تاڭداۋ دا بولادى.
ال قازاقستانداعى «بازز لايتەر» داۋى كورشىلەس قىرعىزستانعا ەندى جەتتى. قوعام مۋلتفيلم ىشىندەگى سيۋجەتتى دە تالقىلاپ جاتىر. مۋلتفيلم قىرعىز پروكاتىندا جوق. «Cinematica» كينوتەاترلار جەلىسى ونىڭ كورسەتىلمەيتىنىن حابارلاعان ەدى. جەلىنىڭ ديرەكتورى المازبەك قايىپوۆتىڭ ايتۋىنشا، قىرعىزستاننىڭ ديستريبيۋتورى قازاقستان بولىپ تابىلعاندىقتان، تۋىندىنى كورسەتۋ مۇمكىن ەمەس...
اسحات قاسەنعالي
”ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى
