جاقىندا الماتىدا "ادىرنا" ۇلتتىق ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى "الاش ارىستارى جانە اشارشىلىق" اتتى ۇلكەن عىلىمي كونفەرەنتسيا وتكىزگەن بولاتىن.
سوندا ءسوز الىپ، بەس تەزيس ايتقان بولاتىنمىن.
- اشارشىلىق، ۇلتتىق اپات، زۇلمات تاقىرىبى ماڭگى تاقىرىپ. بۇل تاقىرىپ قايتكەن كۇندە دە كۇن تاقىرىبىنان تۇسپەيدى. جانى قازاق، جۇرەگى قازاق، رۋحى قازاق بۇل تاقىرىپتى ەشقاشان ۇمىتپاق ەمەس.
- تاريحشى، ءارحيۆشى عالىمدار الداعى ۋاقىتتا زۇلماتتا كوز جۇمعان قازاق سانى تۋرالى ورتاق مامىلەگە كەلۋى شارت. بۇل ۇجىمدىق كەلىسىم - ۇلتتىق كەلىسىم مەن بىرىگۋدىڭ شارتى. بۇل كەلىسىم ورتاق مۇراتشىلدىق پەن ساياسي ارەكەتتەردىڭ باسى بولماق.
- زۇلماتتىڭ ماسەلەسىن قازاق قوعامى گەنوتسيد دەپ تانۋ تۋرالى ماسەلە كوتەرگەن بولاتىن. بۇگىندە جاڭا قازاقستان فورۋمى وسى ماسەلەنى ءوزىنىڭ العاشقى ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى، تاريحي ادىلەتتىلىك پەن رۋحاني-ساياسي تۇعىرلىق ماڭىزى بار ماسەلە رەتىندە كوتەرىپ وتىر. ابزالى جانى مەن رۋحى قازاق بارشا ۇيىمدار ءوز دارەجەسىندە زۇلماتتى قازاققا جاسالعان قاساقانا گەنوتسيد دەپ تانۋى مىندەت. بۇل ماسەلە تاريحشىلار مەن زيالى قاۋىم تاقىرىبى اياسىنان شىعىپ، ۇلتتىڭ ساياسي كۇن تارتىبىنە ەنىپ، كەشەگى يمپەريامەن قۇيرىق ءۇزىسىپ، اجىراسۋدىڭ العىشارتى بولۋى ءتيىس.
- ەگەر قازاق قوعامى بۇل ماسەلەنى تۋ ەتسە، بيلىك ەشقايدا قاشا المايدى. ءوزى ءۇشىن پايدالانىپ، ىسكە اسىرادى.
بىزدەر بۇل تاقىرىپتى الەمگە مويىنداتامىز. جاقىندا ماسەلەنى ەۋروپادا كوتەردىك. ەندى اقش-تا دا ايتامىز. ءتۇبى الەم قازاقپەن بىرگە يىق تىرەسىپ، زۇلماتتى - گەنوتسيد، كوممۋنيزم-ءستالينيزمدى - قىلمىستىق يدەولوگيا دەپ تانيتىن بولادى.
- بۇل تاقىرىپ بىزگە بىرەۋدەن كەك الۋ ءۇشىن كەرەك ەمەس. بۇل ءبىزدىڭ ۇلت، قوعام رەتىندەگى ۇيىسىپ، بىرىگۋىمىزدىڭ نىشانى. بۇل ءبىزدىڭ ۇرپاقتىق، ادامي، ادامگەرشىلىك بورىشىمىز. ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستا، زۇلماتتا كوز جۇمعان ءاربىر قازاقتى ايتپاي، تۇگەندەمەي، جەرلەمەي ءبىز وڭعان ەل بولا المايمىز. ولار تىنىشتىق تاپپاي قازاقستاندا سوعىس تا، اشارشىلىق تا اياقتالعان جوق. ءولى ريزا بولماي، ءتىرى بايىمايدى.
