«Aq jol» frakııasynyń depýtattyq saýalyn Premer-mınıstrdiń orynbasary Toǵjanovqa Májilis depýtaty Ǵanı Hamzın joldady.
Qurmetti Eraly Luqpanuly!
Búgin Májilis jergilikti máslıhattardaǵy depýtattyq mandattardy bólý kezinde áıelderge, jastarǵa jáne erekshe qajettilikteri bar adamdarǵa 30 paıyzdyq kvota engizýdi kódeıtin zań jobasyn jumys jasaý úshin qabyldap aldy.
«Aq jol» demokratııalyq partııasynyń frakııasy zań jobasyn qoldaı otyryp, oǵan óz usynystar paketin daıyndady.
Sol sekildi jastar, áıelder men múmkindigi shekteýli azamattar úshin jumyspen qamtylý máselesi de úlken mańyzǵa ıe ekenin de atap ótkendi jón dep bilemiz.
Eger depýtattyq mandattardy bólý týraly aıtatyn bolsaq, onda Parlament depýtattary ǵana ózge qyzmetterdi atqarmaıtyn, kásibı depýtat bolyp sanalady; al máslıhat depýtattary óz mindetterin áleýmettik júkteme retinde atqarýda.
Iaǵnı, 30 paıyz mandatty osy sanattarǵa bólý reformasy jastar, áıelder men múmkindigi shekteýli jandar úshin búkil el boıynsha nebári 32 jumys ornynyń paıda bolýyna ǵana alyp keledi.
Osy oraıda memlekettik qyzmetkerlerdiń sany 88,5 myń adamdy qurasa, kvazımemlekettik sektorda 809 myń jumys orny bar ekenin atap ótý kerek. Iaǵnı, dál osyndaı kvotany atalmysh baǵytta qoldaný jastarǵa, áıelderge jáne múmkindigi shekteýli azamattarǵa 32 jumys ornyn emes, 269 myń jumys ornyn bólip berýge múmkindik jasar edi.
Sonymen qatar, dál sol jylǵy málimetke sáıkes esh jerde jumys istemeıtin jáne oqymaıtyn jastar sany da osy kórsetkishke jaqyn, naqtylaı aıtqanda, 286 myń adamdy quraǵan bolatyn (NEET).
Eger jastar zań qabyldaýǵa qabiletti bolsa, onda jas mamandar praktıkalyq tájirıbe ben bilim jınaqtaı otyryp, óz kásibı jolyn tómengi satylardan da bastaı alady degen sóz.
Al jumysqa ornalasýdyń jappaı perspektıvasynyń joqtyǵy sheteldik úzdik ýnıversıtetterdi támamdaǵan bilikti jas mamandardyń «kókelerdiń» qoldaýynsyz bir-eki jyldyq izdenisten keıin, laıyqty jumys tappaı shet elderine kóshý máselesin týdyrady. Máselen, 2021 jyldyń 3 toqsanynda Qazaqstannan 25 332 azamat ketken, olardyń árbir tórtinshisi 28 jasqa tolmaǵan, kóbi joǵary bilimdi.
Al, myńdaǵan memlekettik munaı óndirýshi kompanııalarda jastar úlesi 2-4 paıyzdy ǵana quraıdy.
«Samuryq-Qazyna» qory tobyndaǵy shtatty qyzmetkerlerdiń jalpy sany 264 200 adamdy quraıdy. Onyń ishinde múgedekter úlesi 1%-dan da az.
«Halyqty jumyspen qamtý týraly» zańda (9-baptyń 6-tarmaǵy) múgedekterdi jumysqa ornalastyrý kvotasy jumys oryndarynyń 2-den 4%-ǵa deıin belgilengenimen, bul bap belgili bir sebeptermen tek ShOB sýbektilerine ǵana qoldanylady. Al Jumyspen qamtý basqarmalarynyń memlekettik organdar men ulttyq kompanııalarǵa batyldyq pen bedelderi jetispeıtin kórinedi.
Myńdaǵan jastar men múmkindigi shekteýli qazaqstandyqtar mansap jolynda ósý múmkindigi bar ulttyq kompanııalarda jumys isteýdi armandaıdy.
Alaıda, ol kompanııalardyń esigi sırek jaǵdaılarda ǵana ashyq bolatynyn kórip otyrmyz. BRIF Research Group júrgizgen saýalnamaǵa sáıkes, shetelge oqýǵa barýdy josparlaǵandardyń 70% jýyǵy sol jerde qalǵysy keletini de kezdeısoq emes.
Ótken jyly AQSh-qa barý úshin Green Card lotereıasyna 155 myńnan astam qazaqstandyq qatysty, bul ekonomıkalyq belsendi halyqtyń 1,7 paıyzyn quraıdy.
Biraq, bul kóbinese amalsyz tańdaý, óz eli qabyldamaǵan adamdardyń tańdaýy.
Bul máseleni qazirdiń ózinde halyqaralyq agenttikter kóterip otyr: mysaly, bıylǵy jyldyń 10 shildesinde Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Sheteldik ınvestorlar keńesiniń otyrysynda jetekshi sheteldik kompanııalarda qyzmet etip jatqan tájirıbesi bar qazaqstandyqtardy qaıtarý jáne jumysqa tartý jónindegi baǵdarlamany iske qosý týraly KPMG kompanııasynyń usynysyn qoldaǵan bolatyn. Alaıda bul baǵdarlamanyń jobasy áli jarııalanǵan joq.
Joǵaryda aıtylǵandarǵa baılanysty «Aq jol» QDP parlamenttik frakııasynyń usynystary:
1. Memlekettik organdardaǵy (mınıstrlikter, vedomstvolar jáne jergilikti atqarýshy organdar), ulttyq kompanııalar men onyń qurylymdyq mekemeleri sanalatyn kvazımemlekettik kásiporyndardaǵy jastar, múmkindigi shekteýli azamattar men áıelderdiń jalpy úlesi týraly aqparatty berý;
2. Memlekettik qyzmetshilerge, ulttyq kompanııalardyń jáne kvazımemlekettik sektordyń qyzmetkerlerine qatysty áıelderge, jastarǵa jáne erekshe qajettilikteri bar adamdarǵa (depýtattar kvotasyna uqsas) kvota engizý máselesin qarastyrý.
3. Memleket basshysynyń 2021 jylǵy 10 shildedegi álemniń úzdik tehnologııalyq kompanııalarynda jumys isteıtin daryndy jastardy Qazaqstanǵa qaıtarý baǵdarlamasyn iske qosý týraly ókimin iske asyrý jónindegi sharalar týraly baıandaý.
Qurmetpen, “Aq jol” demokratııalyq partııasynyń frakııasy
