(Sıpaty bólek sózdik)
«Sóztúzer» dep atalatyn jańa sózdik sapqa qosyldy. Turqy da, turpaty da bólek. Mán-maǵynasy da erekshe. Aldymen buqaralyq aqparat quraldaryndaǵy qate qoldanylǵan sózder men tirkester jınaqtalǵan. Sodan soń sonyń bári sózdiktiń talaptaryna beıimdelip, ǵylymı turǵydan júıelenip, qaıta túzilgen. Qate qoldanystyń sebepteri saralanyp, boldyrmaý joldary kórsetilip, durys nusqasy usynylǵan.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev osy kitapqa jazǵan alǵy sózinde «Til tazalyǵyn saqtaý isinde buqaralyq aqparat quraldary erekshe ról atqarady. Jurttyń bári maman emes. Jýrnalıster sózdi nemese termındi qalaı qoldansa, kópshilik solaı bolýy kerek dep qabyldaıtyny ras. Sondyqtan medıa salasy qyzmetkerleriniń sóz ónerin jetik meńgerýi asa mańyzdy» dep atap kórsetkendeı, tildik qoryn baıytýǵa tyrysqan barsha jurttyń BAQ-qa qarap boı túzeıtini belgili.
Ókinishke qaraı, buqaralyq aqparat quraldarynyń sóz qoldanystarynda kún saıyn qateniń jeti atasy ketip jatady. Onyń sebepteri kóp... Bul - «Manas» jyry sekildi taýsylmaıtyn taqyryp. Qazir sebep izdeýge emes, sózdi túzeýge umtylatyn kezeń. Olaı bolsa, Prezıdent Ákimshiligi Basshysynyń birinshi orynbasary Dáýren Abaevtyń ıdeıasy boıynsha jaryq kórgen osynaý sózdikti kúndelikti jumys barysynda únemi paıdalanyp otyrǵan jón. Bul sózdik jýrnalısterdiń tilin birer kúnde artyq-aýys kemshilikten aryltyp, birden jańa arnaǵa salyp jiberedi deýden aýlaqpyz. Biraq usynylyp otyrǵan eńbek júıeli qoldanylǵan jaǵdaıda birte-birte qate tirkesterge qarsy belgili bir ımmýnıtet qalyptastyratynyna daý joq. Prezıdent aıtqan «Saýatty jazyp, durys sóıleı biletin halyqtyń tili ǵumyrly bolady» degen tujyrym buqaralyq aqparat quraldarynyń aldyna jańa mindet júkteıdi.
Sóztizer ǵalymdar «Sóztúzer» dep ataǵan jańa kitap bar-joǵy tórt-bes aıdyń ishinde ázirlenip, jaryq kórgen. Jalpy, akademııalyq úlgidegi sapaly sózdik ázirleý úshin bul merzim jetkiliksizdeý. Soǵan qaramastan, buryn túren túspegen bul salada eleýli qadam jasaldy.
Sózdiktiń ǵylymı-praktıkalyq jáne tanymdyq-taǵylymdyq deńgeıi kúmán týdyrmaıdy. Jaýapty redaktory - belgili ǵalym, sózdik jasaý salasynyń maıtalmany, Memlekettik syılyqtyń laýreaty, fılologııa ǵylymdarynyń doktory, professor Baıynqol Qalıuly. Al joba jetekshisi, QR UǴA akademıgi, professor Sherýbaı Qurmanbaıuly bastaǵan shyǵarmashylyq topta Jantas Jaqypov, Orynaı Jubaeva, Tynyshtyq Ermekova, Botagóz Súıerqul, Qalamqas Qalybaeva (reenzent) sııaqty fılologııa ǵylymdarynyń doktorlary, ulttyq ımmýnıteti joǵary baspager-redaktorlar Nazgúl Qojabek pen Arman Álmenbet bar. Pikir berýshiler qatarynda birqatar buqaralyq aqparat quralynyń kóriginde shyńdalǵan, tipti birazynyń tizginin ustaǵan, joǵary oqý ornynda jýrnalısterdiń birneshe býynyn tárbıelegen ustaz, QR UǴA korrespondent-múshesi, professor Amantaı Sháriptiń bolýy salıqaly sózdiktiń salmaǵyn arttyra túskendeı.
Ilgeride BAQ-tyń sózin haqtyń sózindeı kórgen el-jurtymyz áli de aınaladaǵy qubylystardy jýrnalısterdiń oı-pikiri, til-tanymy arqyly baǵalaıdy.
Endeshe, keshe ǵana sóz álemine engen «Sóztúzerdiń» orny bólek ekeni anyq.
Baýyrjan OMARULY
