Mäiıttermen qorektenetın qauıptı januar

5872
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2021/06/800px-gulo_gulo_2.jpg
Qūnu - susarlar tūqymdasyna jatatyn jyrtqyş sütqorektı aŋ jäne jerdegı qauıptı januar sanalady. Atauy latyn tılınen audarǧanda "qomaǧai" degen maǧynany bıldıredı. Qūnudy Şvesiia, Estoniia, Latviia, Qytai, Kanada, Amerika, Resei jäne t.b. elderden kezıktıruge bolady. Ony sonymen bırge öz elımızden de kezıktıre alamyz. Dälırek aitqanda, ol - Qazaqstannyŋ Oŋtüstık Altai tauyndaǧy nu ormandar men tau özenderınıŋ boiyndaǧy toǧailardy mekendeidı. Būl aŋnyŋ syrtqy körınısı aiu nemese borsyqqa ūqsaidy. Bas süiegı ülken, tūmsyǧy ūzartylǧan keiıpte. Tyrnaqtary ülken. Artqy aiaqtary aldyŋǧy aiaqtarynan ūzyn. Sondyqtan arqasy joǧary qarai iılgen. Qūiryǧy qysqa jäne ülpıldek. Terısı qalyŋ, qoŋyr nemese qara-qoŋyr tüstı. Salmaǧy 11 jäne 30 nemese basqa aqparat közderı boiynşa 9 ben 30 kelı aralyǧynda. Boiynyŋ ūzyndyǧy 70-86 sm qūraidy. XVI ǧasyrdaǧy poliak tarihşysy Matvei Mehovskii özınıŋ "Ekı Sarmatiia turaly traktat" atty eŋbegınde qūnudy bylaişa sipattaidy: " Litva men Mäskeude qūndyz dep atalatyn basqa jerlerde kezdespeitın öte aşköz jäne paidasyz januar bar. Ol ittıŋ ölşemındei, mysyq betındei, denesı men qūiryǧy tülkıge ūqsas, qara tüstı; mäiıttermen qorektenedı. " Ömır salty özınıŋ şekarasyn qorǧau maqsatynda jalǧyzdyqta ötedı. Otyryqşy ömır saltyn ūstanatyn jyrtqyş tärızdı sütqorektıler tūqymdastarynan aiyrmaşylyǧy - özınıŋ aŋ aulau aimaǧynda ünemı olja ızdeidı. Aŋ aulau aimaǧynyŋ jalpy audany şamamen 1500-2000 şaqyrymǧa jetuı mümkın. Aǧaştarǧa oŋai köterıledı. Ötkır köruge, estuge jäne instinktke ie. Taǧam talǧamaidy. Köbınese qasqyrlar men aiulardyŋ oljalaryn jeidı, aq qoiandardy, qara torǧailardy, tyşqan tärızdı kemırgışterdı aulaidy. 10 nemese 17 jylǧa juyq ömır süredı.  

Naǧima Sahan

   
Pıkırler