Erikti bolý úshin erkindik qana kerek

3918
Adyrna.kz Telegram

Erikti bolý májbúrlikten emes. Keı adamdar ózgege qol ushyn sozýdy maqsaty sanap, qınalyp jatqan adamǵa kómekteskennen lázzat alady. Qyzylorda turǵyny Aınur Ańǵysynqyzy múmkindigi shekteýli bolǵanyna qaramastan, ózgelerge kómek kórsetýge daıyn jan. Eriktilikke qalaı kelgenin Aınur hanymnan surap-bildik.

- Qazirgi eriktilikten mán tapqan Aınurǵa toqtalmas buryn, bala Aınur jaıly aıtyp beresiz be?

- Bala Aınur zerek, bilimge qushtar, elgezek boldy. Biraq onyń balalyǵy ózge balalardikindeı alańsyz, qamsyz, baqytty ótti deı almaımyn. Boıymda dert baryn 3 jasymda bildik. Biraq alǵashqy otany tek 7 jasqa tolǵanda jasaý múmkin bop shyqty. Sonyń kesirinen jeti jasqa deıin bala bolyp oınaýyma, júgirýime bolmaıtyn shekteýlerge tap boldym. Esesine atamnyń janynda kóp ýaqyt ótkizdim. Atam qıssa, dastan, ańyz-áńgimeler men batyrlar jyryn oqyǵandy jany súıetin. Ony jáı ǵana oqymaı, mánerin salyp, naqyshyn keltirip, óleńdetip oqıtyn. Sony sińirip, alǵashqy jazý-syzýdy da atamnan úırendim. Alǵashqy ustazym desem bolady. Kitapqa degen qyzyǵýshylyq boıyma solaı darydy.

Oılap qarasam, qatarlastarym alǵash mektep tabaldyryǵyn attaǵan jyly men aýrýhana tabaldyryǵyn attap, ómirdiń syndarly syndarynan ótip, úlken aıqasqa shyqqan ekenmin. Ómirdegi eń úlken qaıǵy ananyń balasynan aıyrylýy qandaı bolatynyna da sol jyly kýá boldym. Aýrýhanada birge oınap, oıynshyqqa talasyp júrgen qurbym kezekti otadan keıin oıanbaı qaldy. Óte aýyr tıdi. Sol kúngi ananyń zary áli kúngi kóz aldyma kele beredi. Jeti jasar bala Aınur sol kúni eseıip ketken sııaqty kórinedi ózime.

- «Úsh jasymda» dedińiz, sol úsh jasyńyzda ómirińizdi ózgertken ne nárse? Sony tolyǵyraq aıtyp ótesiz be?

- «Jambas urshyǵy shyǵyp ketken» degen dıagnoz qoıyldy. Alǵashqy ota sol urshyq salý úshin jasaldy. Sodan keıin bir aıaǵym qısyq bop shyqty. Sony túzeý úshin jasalǵan ota kezinde qate ketken eken. Keıingi birnesheýi sony túzeý úshin jasaldy. Odan keıin de erkin júrip kete alǵam joq, otalar jalǵasa berdi. Shynymdy aıtsam, osy kúnge deıin jalpy neshe ret pyshaqqa túskenimniń sanynan jańyldym. Sońǵysyn 2018-shi jyly 30 jasymda jasady. Alǵash jyldary ishteı qatty qarsylastym. Ózgeris 13 jasymda boldy. 29-shy qyrkúıek týǵan kúnim bolatyn. Dárigerler uzaq keńese kele, kezekti otany ózge emes dál sol kúni jasaıtynyn aıtty. Muny estip, qatty ókpeledim. Bólmeme qamalyp aldym. Kóp jyladym. Dárigerlerdi, tipti Allanyń ózin «meni osyndaı erekshe kúni, tól merekemde pyshaq astynda jatýǵa májbir ettiń» dep tildedim. Ómirden baz keship, kúlli álemdi jek kórdim. Sanamda tek qana «nege?» degen suraq jańǵyryp turdy. Otaǵa osy kóńilmen jattym.

Otadan keıin ata-anam alysta bolǵan soń, muzdaı bólmede jalǵyz jatyp kóz ashtym. Qaıta jas qysty. Biraq bul joly bólek, ómirge degen qushtarlyqtyń jasy boldy. Ómir súrgim keldi. Ómir sondaı tátti bop kórindi. Sol úshin alda qansha ota bolsa da kónbek bop bekindim.

- «Ómir synaq» dep jatamyz. Óz synaǵyńyzdy qalaı ótip jatyrmyn dep oılaısyz? Ómirden ne úırenip, ne túıdińiz?

- Birde kúndeligime: «Ómir maǵan sabyr men temirdeı tózim bergeni úshin men oǵan qaryzdarmyn» – dep jazyppyn.

Qazir de solaı oılaımyn. Alty aı saıyn aýrýhanaǵa jatyp, pyshaqtan aman shyǵýyma sol sabyr kómek berdi. Sonda da buryndary ózime kóńilim tolmaı, 25 jasqa deıin tórt qabyrǵaǵa qamalyp ómir súrdim. Qoǵamǵa sińe alǵam joq. Tipti úıge kelgen qonaqtyń kózine túspeı, bólmemde jasyryndym. «Oqý qýý tipti múmkin emes kórindi. Sebebi baldaqpen el qatarly bolý múmkin emes, tipti uıat» dep oıladym.

Qazir oılap qarasam, ol kezderi mende «qazirgi kún, osy sát» degen túsinik bolmapty. Tek qana «erteń» dep ómir súrippin. Ómir súrýdiń ózin bolashaqqa qaldyryppyn. «Erteń, áıteýir bir kúni jazylamyn. Sol kezde oqımyn, jumys isteımin» dep oılaýshy em.

Úıretkenine keler bolsam, ol maǵan eń birinshi ómir súrýdi, ózin súııýdi úıretti. Kez-kelgen qıyndyq artynda úmit baryn úıretti.

- Eriktilikke qalaı keldińiz?

- Sadaqanyń eki túri bolady deıdi. Birinshisi jasyryn, ekinshisi jarııa túrde. Birinshisimen turaqty túrde aınalysyp keldim. Bala kúnimde aýrýhanada uzaq jyldar boıy emdeletin, alystaǵy ata-anasyn saǵynatyn, ne bolmasa ata-anasy múldem bas tartqan balalardy kóp kórip júrdim. Bala bolsam da, solardyń bárine kómekteskim keletin.

Biraq keıinderi erikti bolatyn jasqa jetsem de, «erikti bolý bizdiń qoldan kelmeıdi. Saý adamnyń túsiniginde biz ózimiz kómekke muqtaj músápirmiz» degen múgedek senimnen aryla almadym. Biraq kúnderdiń kúninde men ǵana emes, ózimniń taǵdyrlastarymnyń kóbinde «bizdiń múmkindigimiz shekteýli, qoǵam, úkimet te bizge kómektesý kerek. Bizdi ózgeler asyraý kerek» degen túsinik qalyptasyp ketkenin uqtym. Moıyndadym. Sóıttim de, budan bas tartqym keldi.

Eń birinshi adymymdy qorqynyshymnan attaýdan bastadym. Birden «Qyzylorda qaıyrymdy jandar» atty eriktiler tobyn izdep taptym. Top múshesimen tanysyp, sózimdi óz statýsymdy aıtýdan bastadym. Qýanyshyma oraı, ol kisi meni shettetpedi. Erikti bolýda shekteý joq. Bastysy nıet ekenin aıtty. Osylaısha erikti bop shyǵa keldim.

Alǵashqy jobamyz «álem sizben ádemi» dep ataldy. Qyzylorda qalasyndaǵy múmkindigi shekteýli jandardy ońaltý ortalyǵynda 50-den asa em alýshy qyz-kelinshekke tegin salon qyzmetin usyndyq. Onyń ishine shash qyrqý, boıaý, kútý, tyrnaq árleýdi úıretý kýrstary kirdi. Bul bir rettik emes, áli kúnge jalǵasyn taýyp kele jatqan joba.

Kelesi joba «Ozat, bilgir, alǵyr» dep ataldy. Bul joba turmysy nashar otbasynda ósip jatqan mektep jasyndaǵy balalarǵa túrli úıirmelerge tegin qatystý múmkindigin berdi. Osyndaı sharalardyń qasynda júrgenimdi maqtan tutamyn.

- Tántimin. Qazirgi kúni bizdeı jandarǵa qoǵamnyń kózqarasy ózgerý úshin eńbek etip jatyr ekensiz. Aıtyńyzshy, búgingi turmysyńyz ben júrip-turýyńyzda qandaı qıyndyq bar? Qoǵamda taǵy neni ózgerter edińiz?

- Múmkindigi shekteýli jandar qoǵamda erkin júrip-turýy úshin jaǵdaı jasalsa deımin. Pandýs qana emes, múmkindigi shekteýli jandarǵa arnalǵan qoǵamdyq kólikter iske qosylsa. Poezdarda bizdiń yńǵaıymyz qarastyrylǵan vagondar bolsa eken deımin. Qazirgi kúnniń ózinde atalǵannyń bári bar dep estımin. Biraq olardy paıdalaný múmkin emestiń qasy. Byltyr Almatyǵa emge shyqqanymda arnaıy vagonnan oryn surap kórdim. Biraq onyń qujat jınaý mashaqaty kóp kórindi. Tek ózime ǵana emes, kútýshimniń de kóptegen qujat jınaýyna týra keledi. Osy syndy beker áýreshilik azaısa eken deımin.

Taǵy bir tilegim múmkindigi shekteýli jandardyń máselesin kóteretin, solardyń qyzyǵýshylyqtary jaıly aıtatyn baǵdarlamalar radıo men telearnalarda kóbeıse eken. Sol arqyly bizdeı jandar óz ishindegi talant daryndaryn shyǵara alsa eken deımin. Ózin tolyqqandy adam sezinse eken deımin.

- Tilegińiz oryndalsyn. Endi qandaı hobbıińiz baryn suraǵym kelip otyr.

- Qolónermen aınalysqandy unatamyn. Sýret salyp, túrli buıymdar jasaımyn. Áleýmettik jelilerde kúndelik júrgizemin. Blogermin. Osydan biraz ýaqyt buryn «Massaget» atty saıt jumys jasady. Sol jerde shaǵyn blogym boldy. Poezııany súıemin. Aýdandyq, oblystyq óleń, monalog oqý saıystaryna qatysyp turamyn. Psıhologııa, aýdarmashy syndy salalardy meńgerý úshin túrli kýrstardan ótemin.

Jalpy joǵaryda arnaıy bilimim joǵyn aıttym ǵoı. Biraq qarap otyrǵym kelmeıdi. Biz súrip jatqan HHI-shi ǵasyrda bar kerekti aqparat ǵalamtorda tur. Sony keńinen paıdalanamyn. Únemi izdenis ústindemin. Sony paıdalanyp, burynǵy ózine senimi az Aınurdan búgingi Aınur bolý jolynda kóp eńbek ettim.

- «Psıhologııa men poezııany unatamyn» dedińiz. Súıikti jazýshyńyz kim? Kimdi oqýǵa keńes berer edińiz?

- Muqaǵalıdy unatamyn. Óleńderinde motıvaııa bar. Áıtsede sanamda tóńkeris jasaǵany ol  Nemat Kelimbetovtiń «Úmit úzgim kelmeıdi» degen kitaby men Ákim Ysqaqtyń «Adam izdep júrmin» degen kitaby.

- Sońǵy kezderi motıvaııa degen sózdi kóp aıtatyn boldyq. Joǵaryda ózińiz ataǵan synnyń bárinen súrinbeı ótip, ózińizge ǵana emes, ózgege kómek bere alatyndaı dárejege jetýińizge ne motıvaııa boldy?

- Bala kúnimde atam «Azamatsyń. Ersiń» degendi kóp aıtatyn. Ózimniń qyz ekenimdi alǵa tartyp, renjýshi em. Atam bolsa «keıin uǵasyń» dep jymıyp qoıa salatyn. Qazir oılasam, búkil ota men synnan ótýge kúsh bergen atamnyń sol sózderi bolǵan eken.

- Áńgimeńizge rahmet!

Suhbattasqan: Torǵyn Joldasbekqyzy

Pikirler