Bügın — qazaqtyŋ maŋdaiyna bıtken jūldyzy, halyq ärtısı Nūrmūhan Jantörin düniege kelgen kün. Jantörin Nūrmūhan Seiıtahmetūly (22 säuır 1928 jyl Atyrau oblysy, Mahambet audany - 2 mamyr, 1990 Almaty) — akter, rejisser. Qazaq KSRnıŋ Halyq artisı (1966). Qazaq KSRnyŋ Memlekettık syilyǧynyŋ iegerı.
Mekteptı bıtırıp Almatyǧa jol tartqan N.Jantörin kinomehanikter daiyndaityn mektepke tüsken, osy kezde taǧdyrdyŋ özı onyŋ boiyndaǧy ärtıstık qasietın köre bılgen ūstazdarǧa jolyqtyryp, Almatynyŋ akterler daiyndaityn mektebınıŋ studentı bolady.
Keşıkpei Taşkent teatr önerı institutynyŋ akterlık fakultetınıŋ 3-şı kursyna qabyldanyp, 1952 j. bıtırıp şyǧady.
1952—1967 jj. jäne 1988 j. ömırınıŋ soŋyna deiın qazaq drama teatrynyŋ sahnasynda öner körsettı.
1967—1988 jj. "Qazaqfilm" kinostudiiasynda akter boldy.
Osy jyldar aralyǧynda teatr men ekranda somdaǧan ondaǧan rölderı, aişyqty akterlık şeberlıgı ony Qazaqstan mädenietındegı aŋyzǧa ainaldyrdy. Onyŋ tūlǧa boiyndaǧy jūmsaqtyq pen qyzbalyq, qaisarlyq, baladai aŋǧaldyq, jäbırlengış mınezı onyŋ qaitalanbas rölderındegı keiıpkerlerınıŋ boiynan da körınıs tauyp tūratyn. Alǧaşqy rölı "Alastalǧan Alitet" filmındegı chukcha jıgıt Tumatuge beinesı. Taǧdyrdyŋ syiy şyǧar, ol ūmytylmas rölderdı: Qodar, Kebek, Kerım, Syrym, Iаgo, Moler, Saleri, Baron jäne Don Juandy oinap, üzdık akterlık şeberlıgın tanytty. Ol erudisiiasy keŋ suretker, äsırese "Eŋlık—Kebektegı" Abyzdyŋ N.Jantörin jasaǧan filosofiialyq beinesı — sahnada sirek kezdesetın qūbylys. Ol qandai röldı oinasa da oi men äreket tūtastyǧyn taba bıldı, keiıpkerınıŋ boiyna özınşe jan bıtıruge talpyndy. M. Begalinnıŋ "Onyŋ uaqyty keledı" (1957 j.) filmınde Şoqan Uälihanov obrazymen öner kümbezıne jüldyzdai jarqyrap şyqty. V. Majurin qoiǧan M.A.Bulgakovtyŋ "Moler" qoiylymy Jantörinnıŋ asqan şeberlıkpen oinauy arqasynda Mäskeu teatr süier qauymyn dür sılkındırdı, — dep eske alady aktrisa Leilo Beknazar-Haninga.
Rejisser B.Mansūrov qoiǧan "Sūltan Beibarys" (1989 j.) filmındegı Beibarys beinesı — tek Jantörinnıŋ emes, qazaq kinosynyŋ ırı tabysy boldy. Būl obraz akter şeberlıgınıŋ şyrqau şyŋyna ainaldy. Ol osy rölı üşın keŋes kinosy akterlerınıŋ bükılodaqtyq "Sozvezdie — 90" festivalınde "Akter mamandyǧyna qosqan asa zor ülesı üşın" syilyǧyn jeŋıp alyp, arnaiy diplommen marapattaldy. Bükılodaqtyq festival künderı Tver qalasy köşelerınde Nūrmūhan Jantörindı halyq "Sūl-tan Bei-bars!.. Sūl-tan Bei-bars!.." dep qoşemettep, qolpaştap tūryp alǧan. Filmnıŋ dybysyn jazu sätınde ataqty rejisser Sergei Bondarchuk: "Ne degen akter, ne degen keremet tūlǧa! Onyŋ ünın jazudyŋ özı bır ǧanibet qoi!" — dep tamsanǧan eken.
Akterdyŋ alǧan marapattary:
- 1959 jyly Qazaq KSRnıŋ Eŋbek sıŋırgen artisı (qūrmettı ataǧy);
- 1959 jyly KSROnyŋ Eŋbek Qyzyl Tu ordenımen marapattaldy.
- 1966 jyly Qazaq KSRnıŋ Halyq artisı (qūrmettı ataǧy);
- 1970 jyly «Qajyrly eŋbegı üşın Leninnıŋ tuǧanyna 100 jyl» qūrmet belgısı (medalı);
- 1978 jyly Qazaq KSR Joǧarǧy Keŋesınıŋ Qūrmet gramotasy.
- 1988 jyly KSROnyŋ Halyqtar Dostyǧy Ordenınıŋ iegerı atandy.
- KSROnyŋ Eŋbek Qyzyl Tu ordenın ekınşı märte alǧan.
- KSRO jäne Qazaq KSR Joǧarǧy keŋesınıŋ qūrmet gramotasymen marapattalǧan.
"Adyrna" ūlttyq portaly
©wikipedia.org
Ūqsas jaŋalyqtar
