Búgin — qazaqtyń mańdaıyna bitken juldyzy, halyq ártisi Nurmuhan Jantórın dúnıege kelgen kún. Jantórın Nurmuhan Seıitahmetuly (22 sáýir 1928 jyl Atyraý oblysy, Mahambet aýdany - 2 mamyr, 1990 Almaty) — akter, rejısser. Qazaq KSRniń Halyq artısi (1966). Qazaq KSRnyń Memlekettik syılyǵynyń ıegeri.
Mektepti bitirip Almatyǵa jol tartqan N.Jantórın kınomehanıkter daıyndaıtyn mektepke túsken, osy kezde taǵdyrdyń ózi onyń boıyndaǵy ártistik qasıetin kóre bilgen ustazdarǵa jolyqtyryp, Almatynyń akterler daıyndaıtyn mektebiniń stýdenti bolady.
Keshikpeı Tashkent teatr óneri ınstıtýtynyń akterlik fakýltetiniń 3-shi kýrsyna qabyldanyp, 1952 j. bitirip shyǵady.
1952—1967 jj. jáne 1988 j. ómiriniń sońyna deıin qazaq drama teatrynyń sahnasynda óner kórsetti.
1967—1988 jj. "Qazaqfılm" kınostýdııasynda akter boldy.
Osy jyldar aralyǵynda teatr men ekranda somdaǵan ondaǵan rólderi, aıshyqty akterlik sheberligi ony Qazaqstan mádenıetindegi ańyzǵa aınaldyrdy. Onyń tulǵa boıyndaǵy jumsaqtyq pen qyzbalyq, qaısarlyq, baladaı ańǵaldyq, jábirlengish minezi onyń qaıtalanbas rólderindegi keıipkerleriniń boıynan da kórinis taýyp turatyn. Alǵashqy róli "Alastalǵan Alıtet" fılmindegi chýkcha jigit Týmatýge beınesi. Taǵdyrdyń syıy shyǵar, ol umytylmas rólderdi: Qodar, Kebek, Kerim, Syrym, Iago, Moler, Salerı, Baron jáne Don Jýandy oınap, úzdik akterlik sheberligin tanytty. Ol erýdıııasy keń sýretker, ásirese "Eńlik—Kebektegi" Abyzdyń N.Jantórın jasaǵan fılosofııalyq beınesi — sahnada sırek kezdesetin qubylys. Ol qandaı róldi oınasa da oı men áreket tutastyǵyn taba bildi, keıipkeriniń boıyna ózinshe jan bitirýge talpyndy. M. Begalınniń "Onyń ýaqyty keledi" (1957 j.) fılminde Shoqan Ýálıhanov obrazymen óner kúmbezine júldyzdaı jarqyrap shyqty. V. Majýrın qoıǵan M.A.Býlgakovtyń "Moler" qoıylymy Jantórınniń asqan sheberlikpen oınaýy arqasynda Máskeý teatr súıer qaýymyn dúr silkindirdi, — dep eske alady aktrısa Leılo Beknazar-Hanınga.
Rejısser B.Mansurov qoıǵan "Sultan Beıbarys" (1989 j.) fılmindegi Beıbarys beınesi — tek Jantórınniń emes, qazaq kınosynyń iri tabysy boldy. Bul obraz akter sheberliginiń shyrqaý shyńyna aınaldy. Ol osy róli úshin keńes kınosy akterleriniń búkilodaqtyq "Sozvezdıe — 90" festıvalinde "Akter mamandyǵyna qosqan asa zor úlesi úshin" syılyǵyn jeńip alyp, arnaıy dıplommen marapattaldy. Búkilodaqtyq festıval kúnderi Tver qalasy kóshelerinde Nurmuhan Jantórındi halyq "Sul-tan Beı-bars!.. Sul-tan Beı-bars!.." dep qoshemettep, qolpashtap turyp alǵan. Fılmniń dybysyn jazý sátinde ataqty rejısser Sergeı Bondarchýk: "Ne degen akter, ne degen keremet tulǵa! Onyń únin jazýdyń ózi bir ǵanıbet qoı!" — dep tamsanǵan eken.
Akterdyń alǵan marapattary:
- 1959 jyly Qazaq KSRniń Eńbek sińirgen artısi (qurmetti ataǵy);
- 1959 jyly KSROnyń Eńbek Qyzyl Tý ordenimen marapattaldy.
- 1966 jyly Qazaq KSRniń Halyq artısi (qurmetti ataǵy);
- 1970 jyly «Qajyrly eńbegi úshin Lenınniń týǵanyna 100 jyl» qurmet belgisi (medali);
- 1978 jyly Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń Qurmet gramotasy.
- 1988 jyly KSROnyń Halyqtar Dostyǵy Ordeniniń ıegeri atandy.
- KSROnyń Eńbek Qyzyl Tý ordenin ekinshi márte alǵan.
- KSRO jáne Qazaq KSR Joǵarǵy keńesiniń qurmet gramotasymen marapattalǵan.
"Adyrna" ulttyq portaly
©wikipedia.org
