Búgin, 1 qarasha kúni QR Premer-Mınıstriniń orynbasary Imanǵalı Tasmaǵambetov 1916 jylǵy ult-azattyq kóterilisiniń batyry – Keıki batyrdyń súıegin jerleý máseleleri jóninde kezekti jumys keńesin ótkizdi dep habarlaıdy "ADYRNA" QazAqparatqa silteme jasap.
Halyq aýzynda Keıki batyr atymen tanymal Nurmaǵanbet Kókembaıuly – 1916 jylǵy Reseı patshalyǵynyń qazaqtan áskerge adam alý týraly jarlyǵyna qarsy kóterilgen Torǵaı qazaqtary kósemderiniń biri. Ol kóterilisshilerdiń negizgi qarýly kúshi – mergender jasaǵyn basqarǵan.
Eske sala ketsek, 6 qazan kúni Keıki batyrdyń bas súıegi Reseıden Qazaqstanǵa jetkizildi. Ol 93 jyl boıy Sankt-Peterbýrg qalasyndaǵy Kýnstkamerada saqtalyp keldi.
Bul rette, vıe-premer tutas bir ulttyń namysyn arqalaǵan aqberen qolbasshy Keıki batyrdyń bas súıeginiń elge qaıtarylýy eldigimiz ben erligimizdi pash etken ıgilikti is ekenin basa aıtty. Batyrdyń aty men erligin barynsha dáriptep, onyń denesin salt-dástúrimizben arýlap jerleý qabyrǵaly halyq, irgeli el ekendigimizdiń kórinisi. Sondyqtan, Imanǵalı Tasmaǵambetov Keıki batyrdyń denesin jerleý rásimin uıymdastyrý jónindegi naqty is-qımyl josparyn qurý mańyzdy ekenin atady.
Aıta keteıik, buǵan deıin QR Premer-mınıstriniń orynbasary quzyrly organdarǵa Qostanaı oblysynyń aýmaǵynda batyr babamyzdyń denesi jerlengen oryndy tabý maqsatynda arheologııalyq zertteýler júrgizý úshin ruqsat qaǵazyn rásimdeýdi tapsyrǵan edi.
Qazirgi ýaqytta Mádenıet jáne sport mınıstrligi Vengrııanyń jaratylystaný ǵylymdary Mýzeıiniń mamandarymen birlesip Keıki batyrdyń bas súıegine antropologııalyq saraptama jasaýda. Onyń aıasynda batyrdyń kelbeti qalpyna keltirilip, zamanaýı tehnologııany qoldaný arqyly DNK saraptamasy júrgiziledi.
«Biz búgin taǵy da bas qosyp, qazaqtyń kózmergen batyry Keıki batyrdyń denesi kómilgen oryndy izdeý boıynsha ǵylymı-zertteý jumystaryn uıymdastyrý úshin arheologtar men ǵylymı qyzmetkerler tobyn qurý máselesin talqylap otyrmyz. Tarıhı tulǵalarymyzdyń atyn dáripteý jáne olardyń murasyn saqtaý elimizdiń abyroı-bedelin arttyryp, ulttyq rýhymyzdy ósiredi. Bul rette, alda josparlanǵan is-sharalardy muqııat pysyqtap, osynaý tarıhı mańyzy zor keleli iske bir kisideı jumyla kirisýimiz kerek» - dedi Imanǵalı Tasmaǵambetov.
Árıne, tolyqqandy ári sapaly zertteý júrgizý úshin birshama ýaqyt kerek. Sondyqtan, shyǵarmashylyq zııaly qaýym ókilderi, tarıhshy ǵalymdar jáne batyr urpaqtarynyń pikirin eskere kele, batyrdyń denesi kómilgen oryndy izdestirý, ony anyqtaý jáne jerleý rásimine daıyndyqty kelesi jylǵy jazdyń sońyna deıin júrgizý qajet dep sheshildi.
«Elimizdiń zııaly qaýym ókilderinen quralǵan komıssııanyń sheshimi - Keıki batyrdyń bas súıegin arýlap qoıýdy asyqpaı jasaý. Eń bastysy elimizge batyrdyń bas súıegi keldi. Bul egemendigimizdiń, elimizdiń, Elbasynyń bedeliniń arqasynda oryndaldy. Muny halyq túsinip otyr. Al endi qoıý máselesi qystyń kózi qyraýda, aparyp jaı kóme salatyn bas emes, ol halyq batyry. Eldiń batyry, sol sebepti arýlap, tıisti memlekettik deńgeıde jerleý osy komıssııada sheshildi» - dedi keńes otyrysynda sóz alǵan QR Parlamenti Senatynyń depýtaty Serik Aqylbaı.
Keıki batyrdyń bas súıegin elge ákelý jáne ony zertteý jumystarynyń basy-qasynda júrgen QR Ortalyq memlekettik mýzeıiniń dırektory Nursan Álimbaı da bul sheshimdi qoldaıtyndyǵyn atady. «Búgingi sheshimdi qabyldaǵan elimizdiń kórnekti azamattary. Bul sheshimge men tolyqtaı qosylamyn. Rasynda da keler jyly kúz aıynda jerlengeni durys bolady. Óıtkeni, oǵan deıin mindetti túrde kóptegen máseleler atqalylýy tıis» - dep atap ótti Nursan Álimbaı.
Keńes barysynda Imanǵalı Tasmaǵambetov Mádenıet jáne sport mınıstrligine Qostanaı oblysynyń ákimdigimen birlesip Keıki batyrdyń kesenesin jobalaý jáne odan ári qurylysyn júrgizý úshin qajetti barlyq sharalardy qabyldaý jóninde tapsyrma berdi.
Keńesti qorytyndylaı kele, vıe-premer halqymyzdyń rýhy men mártebesin kóterý turǵysynda osynaý jobanyń tarıhı mańyzyna erekshe toqtalyp, ony júzege asyrý úshin quzyrly mekemeler jáne qoǵam ókilderimen birlesip is-qımyl jasaýǵa daıyn ekenin málimdedi.
"ADYRNA"
