Osydan tura 135 jyl būryn, iaǧni 1885 jyly qazaq aqyny, jazuşy, aǧartuşy-pedagog, Alaş orda ükımetınıŋ beldı basşylarynyŋ bırı Mırjaqyp Dulatūly düniege keldı. Būrynǧy Torǧai uezınıŋ, Saryqopa oblysynyŋ bırınşı auyly (qazipri Öostanai oblysy Jankeldı audanynyŋ Qyzbel auylyndaǧy "Dulat qonysynda" tuǧan. "Adyrna" ūlttyq portaly Alaş dep tuǧan asyl ūldyŋ ruhyna bas ie otyryp, şaǧyn ömırbaianyn oqyrman nazaryna ūsynady.
Ekı jasynda şeşesı, on ekı jasynda äkesı dünie salyp, jetım qalady da keiıngı tärbie qamqorlyǧy Asqar deitın oqyǧan aǧasynyŋ jauapkerşılıgınde boldy. Torǧai qalasyndaǧy ekı synyptyq orys-qazaq mektebıne tüsıp, bes jyl oqyp, auyl mūǧalımı degen kuälık alyp şyǧady. Alty-jetı jyl boiy el ışınde, auyl mektepterınde bala oqytady.
1904 jyly Omby qalasyna attanyp, özınıŋ bolaşaq ūstazy Ahmet Baitūrsynovpen kezdesedı. Oǧan erıp Qarqaralyǧa baryp, ondaǧy ūlttyq demokratiialyq qozǧalysqa belsene aralasady. Sol jerdegı ziialy toptyŋ ökılı retınde qazaq konstitusiialyq demokratiialyq partiiasynyŋ Oraldaǧy sezıne qatysady, sonyŋ delegattary qatarynda 1906 jyly Peterborǧa barady.
1907 jyly Peterborda jalǧyz nömırı ǧana şyqqan «Serke» gazetınde «Jastarǧa» degen öleŋı basyldy. Tūŋǧyş öleŋder jinaǧy 1909 jyly Qazan qalasynda «Oian, qazaq!» degen atpen basylyp şyǧady. Qyzyljarda sot keŋesınde tılmäştyq qyzmet atqaryp, mūǧalımdık qyzmetın de jalǧastyrady. Qazaq balalaryna orys tılınen därıs beredı. Sol kezde odan bıraz uaqyt Maǧjan da därıs alady. 1910 jyly Qazandaǧy Kärımovter baspasynan «Baqytsyz Jamal» romany jaryq köredı. A.Baitūrsynovpen bırge qyr ölkesınıŋ aǧartuşylyq-demokratiialyq baǧyttaǧy tūŋǧyş beiresmi basylymy «Qazaq» gazetınıŋ negızın qalaidy. Alaş basşylarymen bırge jaŋa qūrylys jaǧyna şyǧyp, qalǧan ömırın tügeldei tuǧan halqynyŋ mädenietın körkeitu maqsatyna arnaudy közdegen ol az uaqyt «Aq jol» gazetınıŋ redaksiiasynda, odan keiın Semei oblysynyŋ sot organdarynda qyzmet atqarǧan. «Balqiia» atty tört perdelı pesa jazdy.
1924 jyly Orynborda ekı jyldyq «Qiraǧat kıtaby» (hrestomatiialyq oqulyq), Qyzylordada «Esep qūralynyŋ» jaŋa basylymy jaryq kördı. Keŋes ükımetı kezınde ekı ret quǧyn sürgınge ūşyrap, tūtqyndalǧan.
1930 jyly OGPU kollegiiasynyŋ ükımı boiynşa alǧaşynda atu jazasyna kesılıp, keiın būl ükım 10 jyl abaqty jazasymen almastyryldy. Bükıl ömırın Alaş mūratyna arnaǧan asyl er 1935 jyly qazannyŋ 5-ı künı Aq teŋız – Baltyq kanalynyŋ boiyndaǧy Sosnoves stansasynda, lagerdıŋ lazaretınde auyr nauqastan qaitys bolady. Dulatūlynyŋ «qylmysty» ısın jan-jaqty teksere kelıp, Qazaq KSR-nıŋ prokurory 1988 jylǧy qazannyŋ 27-sı künı tiısınşe narazylyq bıldırdı de, Respublika Joǧarǧy Sotynyŋ kollegiiasy sol jylǧy qaraşanyŋ törtınde onyŋ ardaqty esımın bırjola aqtady.
Onyŋ atynda köşeler, mektepter, tuǧan jerınde mūrajai bar, eskertkış ornatylǧan.
https://youtu.be/TgYIigg0lBs
Ūqsas jaŋalyqtar
