Elimizdiń árbir parasatty azamaty, eń aldymen óz halqynyń tilin, dinin, ótkenin bilýi qajet. Sebebi ózin, óz halqynyń jaqsysyn túsine bilgen adam ǵana ózgeni de syılaı alady. Týǵan eliniń asyl qazynasynyń tunyǵynan tushynyp ishe bilgen, onyń injý - marjanyn móldiretip tizip ala bilgen urpaq qana halqyn súıedi, eliniń erteńin oılaıdy. Baıtaq dalada san ǵasyr kóshi-qondy kúnder keshken qazaq halqy talaı qıly kezeńderden ótti. Sol ýaqyttarda óz halqynyń jarqyn bolashaǵyn oılaǵan, jeke dara tulǵalarymyzdyń biri ári biregeıi – Álıhan Nurmuhammeduly Bókeıhan. XX ǵasyrdyń bas kezindegi ult-azattyq qozǵalystyń kóshbasshysy, qoǵamdyq-saıası qyzmetpen belsendi túrde aınalysqan. Álıhan Bókeıhannyń túpki maqsaty ulttyq memleket qurý boldy. Onyń jetekshiligimen 1917 jyly shildede Birinshi jalpyqazaq sezi ótkizildi, sondaı-aq, «Alash» partııasy quryldy. 25 orynnan turǵan bul ókimettiń tóraǵasy bolyp kópshilik daýyspen Álıhan Bókeıhan saılandy. «Alash» partııasy sol kezdiń naqty múmkindikterin eskere otyryp, qazaq halqy damýynyń balama jolyn usyndy. Sol arqyly Alash qozǵalysy býrjýazııalyq – demokratııalyq, ult – azattyq tóńkeristi aıaqtaýǵa baǵyttalǵan reformatorlyq joldy nusqady. Qoıylǵan naqty maqsatqa jetý barysynda qanshama ter tógilgen úlken eńbek jatyr.
Bizdiń qazirgi tańda «Máńgilik el» bolǵanymyz osyndaı úlken jaýapty ister men sol isterdiń kóshin bastap turǵan zııalylarymyzdyń eren eńbekteriniń arqasy dep bilemiz. Álıhan Bókeıhannyń ómiri men qyzmeti qazaq halqynyń tutas urpaqtaryn otan súıgishtikke, azamattyqqa jáne abzal qasıetterge baýlýǵa negiz bola alady. «Tiri bolsam, qazaqqa qyzmet qylmaı qoımaımyn» dep ómiriniń sońyna deıin ulty úshin júrgen uly tulǵamyzǵa bıyl 154 jyl. Álıhan atamyzdyń mereıtoıyn ulyqtaý ár jyl saıyn únsiz qalyp kórmegen, kórmek emes. Osy sebepti Alash qozǵalysyna onyń tarıhyna baılanysty málimetterdi, onyń keıipkerlerin elimizge belgili Ulttyq teledıdar arnalarynyń baǵdarlamalarynda kórsetýde, BAQ-yna maqalalar jarııalanyp, sonymen birge oqýlyqtarda keńinen berilýde. Osyndaı úlken tulǵalarymyzdyń arqasynda Táýelsiz eldiń urpaǵymyz. Sol asyldardan qalǵan amanattardy jalǵastyryp, bizden keıingi urpaqtarǵa jetkizý bizdiń paryzymyz. Tanymy mol, taǵylymy tereń tarıhymyzdyń berer ǵıbraty keshe men búginniń, erteńgi bolashaqtyń jemisi bolyp táýelsiz urpaqtyń sanasynda máńgi jańǵyrady, saqtalady. Kámil shyndyq osy.
Nazerke Baýyrjanqyzy,
Fılologııa jáne álem tilderi fakýltetiniń 1-kýrs stýdenti.
Ǵylymı jetekshisi: Qozybaqova Fatıma Aqynbaevna,
Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ tarıh,
arheologııa jáne etnologııa fakýltetiniń
Qazaqstan tarıhy kafedrasynyń professory,
tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty
