Qazaqstandyq BAQ-ta jyl basynan berı «2019 jylǧy el biudjetı 2018 jylmen salystyrǧanda 6 paiyzǧa qysqardy» degen taqyryp trendke ainalyp tūr. Sarapşylar būl faktor bızge qauıp töndırmeitının aitady.
Ekonomist-sarapşy Oljas Töleuov biudjettıŋ kırıs bölıgındegı özgerıster Ūlttyq qordan bölınetın transferttıŋ 41 paiyzǧa qysqarǧanymen tüsındıredı. Būl Ūlttyq qordan memleket biudjetıne keletın qarjyny 38 paiyzdan 24 paiyzǧa deiın qysqartypty. Ūlttyq qordaǧy qarjyny ünemdeudı 2019 emes, 2018 jyldan bastap ketıppız.
«Memlekettık biudjetke tüsetın tabys közı 2018 jylmen salystyrǧanda 16 paiyzǧa östı. Şyǧys bölıgı 9 paiyzǧa qysqardy. Būǧan keibır şyǧystardy 90 paiyzǧa qysqartudyŋ nätijesınde qol jetkızdık. Qorǧanys salasyna, äleumettık qamsyzdandyru men bılım jäne densaulyq salasyna bölıngen qarjy 12 paiyzǧa östı», –deidı Oljas Töleuov.
Sarapşylar 2000 jyldardyŋ basynda biudjetke qatysty aqparatty sūraǧan kezde "memlekettık qūpiia" degen uäjben ony beruden bas tartatynyn qazır jiı eske tüsıredı.
2019-2021 jyldar arasyndaǧy el biudjetı 6 paiyzǧa qysqarǧanmen, äleumettık blokqa bölıngen qarjyny tömendegı kestelerden körıp otyrsyzdar. 6 paiyzdyq kemıstık äleumettık sektordyŋ şarşap qaluyna jol bermeidı! Ükımet Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ «ekonomikalyq daǧdarys äleumettı şarşatyp almasyn» degen tapsyrmasyn oryndady. Basqaşa aitqanda Ükımet uädesınde tūrdy. «Qalai, qaitıp» degen sūraqqa sarapşylardyŋ jauaby daiyn.
Ekonomist Jangeldı Şymşyqov halyqaralyq qarjy zaŋdylyǧy boiynşa, el biudjetınıŋ 6 paiyzdyq kemıstıgınıŋ taŋbasyn el biudjetıne kerı äser etuı tiıs edı.
«Onyŋ orny qalai toldy?» degen saualdyŋ jauabyn Ūlttyq bank te, Ükımet te aitqan joq. Bıraq olar aitpasa da qaidan kelgenın el sezıp otyr. 2018 jyldyŋ qyrküiek aiynda Ükımet otyrysynda igerılmei tūrǧan qarjynyŋ kölemı belgılı boldy. Qarjy ministrlıgınıŋ esebınşe, qazynadan bölınıp, uaqytynda igerılmegen qarajat kölemı – 75 milliard teŋge.
Jangeldı Şymşyqov qarjy daǧdarysy Ükımettıŋ menedjmenttıŋ jäne ūiymdastyruşylyq, üilestıruşılık qabıletıne syn bolǧanyn aitady.
«Ükımet, el biujetındegı 6 paiyzdyq kemıstıktı qaidan toltyrǧanyn aşyp aitqan joq. Bıraq igerılmegen qarjy esebınen toltyrǧanyna senımdımın. 2017-2018 jyldar arasynda bırneşe kompaniia jekeşelendırıldı. Būl qarjy da Ūlttyq qordaǧy qarjyny oŋdy-soldy jūmsamauǧa septestı», – deidı Jangeldı Şymşyqov.
Jankeldı Şymşyqov, Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ «igerılmegen qarjy el qazynasyna qaitady » degen pärmenı ükımettıŋ ekonomikalyq blogyna oi saluy tiıs ekenın aitty.
«Būdan bylai, aldaǧy uaqytta äkımder biudjet qazynasyna alaqan jaimastan būryn onyŋ qaida jūmsalar ornyn sailap alady dep ümıttenemın», –deidı ekonomist.
Onyŋ paiymdauynşa igerılmegen jäne jekeşelendıruden tüsken qarjy ükımettıŋ abyroiyn japty. Mūndai mümkındık jyl saiyn bola bermeidı.
«Endı ükımet naryq zaŋyna beiımdelu kerek! Ol şaǧyn jäne orta biznes, auyl şaruaşylyǧynyŋ äleuetı. Ükımet osyǧan köŋıl bölu kerek. Damyǧan elderde memlekettıŋ qorjynynyŋ kırıs bölıgı şaǧyn jäne orta biznesten tüsedı. Al bızdıŋ eldıŋ ışkı jalpy önımındegı şaǧyn jäne orta biznestıŋ ülesı älı az. Ükımet biylǧy mümkındık jyl saiyn qaitalana bermeitının tüsınıp otyr. Sondyqtan, Şaǧyn jäne orta biznestıŋ äleuetıne şyndap köŋıl böletın kez keldı» – deidı Jangeldı Şymşyqov.
Jangeldı Şymşyqov qarjy daǧdarysy Ükımettıŋ menedjmenttıŋ jäne ūiymdastyruşylyq, üilestıruşılık qabıletıne syn bolǧanyn aitady.
«Ükımet, el biujetındegı 6 paiyzdyq kemıstıktı qaidan toltyrǧanyn aşyp aitqan joq. Bıraq igerılmegen qarjy esebınen toltyrǧanyna senımdımın. 2017-2018 jyldar arasynda bırneşe kompaniia jekeşelendırıldı. Būl qarjy da Ūlttyq qordaǧy qarjyny oŋdy-soldy jūmsamauǧa septestı», – deidı Jangeldı Şymşyqov.
Jankeldı Şymşyqov, Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ «igerılmegen qarjy el qazynasyna qaitady » degen pärmenı ükımettıŋ ekonomikalyq blogyna oi saluy tiıs ekenın aitty.
«Būdan bylai, aldaǧy uaqytta äkımder biudjet qazynasyna alaqan jaimastan būryn onyŋ qaida jūmsalar ornyn sailap alady dep ümıttenemın», –deidı ekonomist.
Onyŋ paiymdauynşa igerılmegen jäne jekeşelendıruden tüsken qarjy ükımettıŋ abyroiyn japty. Mūndai mümkındık jyl saiyn bola bermeidı.
«Endı ükımet naryq zaŋyna beiımdelu kerek! Ol şaǧyn jäne orta biznes, auyl şaruaşylyǧynyŋ äleuetı. Ükımet osyǧan köŋıl bölu kerek. Damyǧan elderde memlekettıŋ qorjynynyŋ kırıs bölıgı şaǧyn jäne orta biznesten tüsedı. Al bızdıŋ eldıŋ ışkı jalpy önımındegı şaǧyn jäne orta biznestıŋ ülesı älı az. Ükımet biylǧy mümkındık jyl saiyn qaitalana bermeitının tüsınıp otyr. Sondyqtan, Şaǧyn jäne orta biznestıŋ äleuetıne şyndap köŋıl böletın kez keldı» – deidı Jangeldı Şymşyqov.
Rauan Iliiasov,
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
