Almatyda asyqtan at jasaǧan şeberler düiım jūrtty qairan qaldyryp otyr. Qazaqstannyŋ tükpır-tükpırınen 8500 asyq jinap, alty ai boiy köz maiyn tauysyp, Euraziia atty aqbozat müsının ömırge äkelgen Nūrlan Äbışev, Nūrlan Ädılhan, Quanyş Mätenov esımdı azamattardyŋ eŋbegı eren. Osy bır erekşe tuyndylaryn avtorlar Qazaqstan Täuelsızdıgınıŋ 20 jyldyǧyna tartu retınde jasaǧan.
Babalarymyz jahanda eŋ alǧaş bolyp jylqy malyn qolǧa üiretkendıgın türkı halyqtarynyŋ kielı besıgı Altaidan altyn at-äbzelderımen qosa jerlengen on üş qylqūryqtyŋ tabylǧandyǧy aiǧaqtaidy. Osynau jylqy maly jaz jailau, qys qystauǧa köşıp-qonǧan qazaqtyŋ «baiyrǧy serıgı» bolsa, būrynǧylardan balalyqtyŋ bal şaǧyn ūlttyq asyq oiynymen bailanystyrmaityndar kemde-kem edı.
Qazaqtyŋ önerge janaşyr azamaty Nūrlan Ädılhannyŋ at pen asyq astasqan ideiasyn bırden ılıp äketıp, ıske asyrǧan şeber müsınşı Quanyş Mätenov pen talantty suretşı Nūrlan Äbışev tuyndyǧa özımız ömır sürıp otyrǧan qūrlyqtyŋ atauyn bekerden-beker qoimaǧanyn jetkızdı. Qas suretşı Nūrlan Äbışevtıŋ aituynşa, är asyqtyŋ öz tarihy bar. Euraziianyŋ kındıgındegı, qazaq jerındegı qanşama qoldan ötken asyqtar bır jerge şoǧyrlanyp, müsın retınde boi kötergen.
Esterıŋızde bolsa, qaşanda qazaqtyŋ ūlttyq qūndylyqtary men tuǧan jer tabiǧatyn qylqalamyna arqau etetın keskındemeşı, grafik, illiustrator, kino suretşısı Nūrlan Äbışevtıŋ AQŞ-ta ötken jahandyq körkemöner baiqauynda jeŋımpaz bolǧandyǧyna «Alaş ainasy» gazetı Alaş jūrtynan süiınşı sūraǧan edı. Endı, mıne, taǧy da asyqpen kömkerılgen tūlpardy tartu etıp, özınıŋ şynaiy önerpazdyǧyn däleldep otyr.
Alǧaşynda Almatydaǧy «Mega» oiyn-sauyq otauyna qoiylǧan naǧyz şeberlerdıŋ qolynan şyqqan «er qanaty» qazır «Praim plaza» oiyn-sauyq keşenıne köşırılıptı. Būdan keiın ol Dubaida ötetın älemdık körkemöner körmesıne jol tartpaq. Jylqy dese ışken asyn jerge qoiatyn arab elderınde mūndai şyǧarmaşylyq jūmystar teŋdessız baǧalanatyn körınedı. Osyndaida «ūlttyq töl önerımız ben taza qandy qazanattarymyzdy qanşalyqty baǧalap otyrmyz?» degen saual özdıgınen tuyndaidy. Laiym ömırın önerge arnaǧan jas örenderımız jemıstı eŋbekterımen Alaş elın quanta bersın…
Nūrlan ÄBIŞEV, suretşı:
– Şyǧarmaşylyq jūmysymyz el Täuelsızdıgınıŋ 20 jyldyǧyna arnalady. Täuelsız Qazaqstannyŋ qalyptasuyna, onyŋ damyp, körkeiuıne özındık zor ülesın qosyp jürgen azamattar köp. Azattyqtyŋ 20 jyly da erkın, aşyq, batyl, qonaqjai talai ūrpaqty tärbielep şyǧardy. Egemendıgımızdı alǧan jyldary asyq oinaǧan balaqailar qazır el qorǧany bolar azamatqa ainaldy. Solardyŋ köbı, mümkın, bala künde däl osy asyqtarmen oinaǧan şyǧar. Bügınde el tūtqasyna ainalǧan azamattardyŋ köbınıŋ būl asyqtarda bala küngı taby, ystyǧy saqtalǧan. Al bügınde būl asyqtar qazaq halqynyŋ asyl da ainymas serıgı – arǧymaqqa ainalyp, köz süisındırıp tūr. «Asyǧyŋ alşysynan tüssın» degen de jaqsy söz bar qazaqta. Mıne, bızdıŋ jylqy müsının jasauda däl asyqty taŋdauymyzdyŋ syry – osy. Asyqtan tūrǧyzylǧan januardy Dubaida ötetın bükılälemdık körmege alyp barmaq oiymyz bar.
Quanyş MÄTENOV, qolöner şeberı:
– Bärımız auyldan şyqtyq. Sondyqtan at müsını büge-şıgesıne deiın qandai bolatynyn jaqsy bılemız. Äuelı tūp-tura attyŋ syzba-jobasyn saldyq. Sosyn tura sol ölşemmen temırden qaŋqasyn jasadyq. Tek qana asyq jinauymyzdyŋ özıne üş ai uaqytymyz jūmsaldy. Asyqtar tıgınen jäne köldeneŋınen tesılıp, odan temırler ötkızıldı. Sonymen qatar attyŋ jaly, qūlaǧy, tūiaǧy tat baspaityn sapaly temırden jasalsa, közı men jalpaq tūǧyry ündı märmär tasynan daiyndaldy. Nūrlan dänekerleu jūmysy kezınde közın jaraqattap alyp, auruhanaǧa jatyp şyqty. Men de tört ret betımdı küidırıp aldym. Öte ülken ūqyptylyq pen däldıktı qajet etetın bolǧandyqtan, betqalqa kiiu mümkın emes. Qazır barys müsının äzırlep jatyrmyz. Uaqyty kelgende ony da jalpaq jūrtqa jariia etemız.
Arman ÄUBÄKIR
