Áıelder aı!
Áıelder-aı!
Áıelder!
Qandaısyń?!
Ádemi bop ketipsiń ǵoı árqaısyń.
Bireý jerip tursa-daǵy qalmaısyń,
Bireý súıip tursa-daǵy barmaısyń.
Áıelder-aı!
Áıáılar-aı, qandaısyń?!
Áıelder-aı!
Áıáılar-aı, qýlar-aı,
Janarlardyń jaýyn alyp turǵany-aı!
Bile tura búırekteriń búlk etip,
Ketesińder tyńdaı tura, tyńdamaı.
Áıelder-aı!
Áıáılar-aı, qýlar-aı!
...Áıelderdi erkekterden kóp deıdi.
Oıbaı,
Oıbaı!..
Bola bersin kóp, meıli!
Áıel degen ádemi ǵoı, ádemi,
Ádemilik bizge kóptik etpeıdi...
Muqaǵalı Maqataev
Áıel
Qaı jerde, meıli, qaı elde,
Álemniń máni - áıelde.
Myqtymyn deseń oıyńdy,
Áıelge baryp dálelde.
Áıelsiz aıtpan ándi men,
Áıelmen dámdi áńgimem.
Súıkimdi bolsań shynymen,
Áıeliń súısin aldymen.
Áıelge málim kóp syryń,
Súrinseń - áıel dep súrin.
Halyqqa syıly bolmaısyń,
Áıelge bolsań jeksuryn.
Áıelsiz qondy baq qashan,
Áıel dep tústik otqa san.
Álemniń tilin tappaısyń,
Áıeldiń tilin tappasań!
Ananyń soryp emshegin,
Basylǵan talaı kelsegiń.
Bádik bop ómir keshesiń,
Bermese áıel jenshenin.
Bolmasyn áıel nazaly,
Bolmasyn áıel jazaly.
Keýdesin qaqqan talaıdyń,
Áıelden bolǵan ajaly!
Áıelden ystyq ot bar ma?
Áıel dep tústik kókparǵa.
Qarǵaǵyń kelse bireýdi,
Áıeliń ólsin dep qarǵa.
Áıelmen qunyń ólshener,
Qudaıdan keıin sol - sheber.
Baqytty sen de bolmaısyń,
Áıeliń sorly bolsa eger.
Syryńdy soǵan ashasyń,
Shólińdi sodan basasyń.
Adamnyń kúni - Áıelmen,
Áıelder máńgi jasasyn!
Júrsin Erman
Áıel-Ana
Kele jatqan keleshekke nyq basyp,
Jer betinde Erlermenen juptasyp.
Ómirime ólmes Rýh ákelgen –
Eı, Áıelder!
Tirshiliktiń tutqasy!
Áıel – Ana,
Áıel – Dana,
Áıel – baq.
Qarsy kelse bas ıemin aıaldap.
Qasıetin az ýaqyttyń ishinde
Aıtyp berý múmkin emes baıandap.
Ótip birge talaı asý, belderden,
Sábı – Álem, aq besikke terbelgen.
Ol keshegi jaýgershilik Zamanda
Atqa minip atoı salǵan Erlermen.
Jaratylǵan aq mahabbat jar úshin,
Urpaqtary ardaqtaǵan ár isin
Adamzattyń ardaǵyna aınalǵan,
Áıel – arym,
Áıel – nárim,
Namysym!
Áıel desem – ıigendeı jer tósi,
Aq jaýlyqty Alataýdyń órkeshi
Dıdaryna Kúnniń nuryn syıǵyzǵan,
Áıel – búkil Adamzattyń erkesi.
Áıel dese – qara tasqa til bitken,
Áıelderdiń júregindeı gúl bitken.
Bul dúnıede
Eger áıel bolmasa –
Eshbir úmit etpes edim tirlikten.
Tarıhtyń arǵysy men bergisi,
Áýelden-aq, halyq syıy, el kúshi.
Áýelden-aq sulýlyqtyń sımvoly,
Áýelden-aq Ásemdiktiń belgisi.
Tirshilikte tereń jaıǵan tamyryn,
Aıamaǵan Aı men Kúnniń jaryǵyn.
Aqıqatqa shólirkesem, shóldesem,
Áıel – meniń jarylqaýshy, táńirim.
Oı túsirip,
Sáýle berip sanaǵa,
Aınaldyń sen saıa – meken, panaǵa.
Tirshilikti ýysynda ustaǵan
Áıel – máńgi Jaratylys!
Jer – Ana!
Serik Turǵynbek
Áıelderdiń merekesi eken ǵoı
Búgin dalam kúndegiden bóten ǵoı,
Búgin ǵalam jylylyqqa meken ǵoı.
Bar sulýlyq nege tunyp tur desem,
Áıelderdiń merekesi eken ǵoı.
Búgin jyrym tógilip tur nóserdeı,
Jazylmasa jandy jaryp keterdeı.
Qalam nege ala qashyp tur desem,
Áıelderdiń merekesi eken ǵoı .
Esirikte otyr keýde kótermeı,
Naýqasyń da únsiz jatyr jótelmeı.
Mynaý tirlik kimge ıilip tur desem,
Áıelderdiń merekesi eken ǵoı .
Áýeli ıti úrmeı qaldy aýyldyń,
Sálemi de túzelipti baýyrdyń.
Bar shattyqtyń kilti qaıda desem men,
Qolynda eken áıel degen qaýymnyń.
Aıazda joq jandy qaryp keterdeı,
Kóktem keldi janyń erip keterdeı.
Tirlik nege jardy desem búrshigin,
Áıelderdiń merekesi eken ǵoı.
Janym búgin jaılaýyna kósherdeı,
Kóńil kúldi túıinshegin shesherdeı.
Kettim desem nege sonsha sheshilip,
Sheshelerdiń merekesi eken ǵoı.
Shyrtyldaýshy ek buryn sózdi kótermeı,
Búgin minez bal aralas shekerdeı .
Janym nege názik tartyp tur desem,
Názikterdiń merekesi eken ǵoı.
Áıelsiz úı áıelsiz kún beker ǵoı,
Áıelmenen álem sulý eken ǵoı.
Adam bitken ańsap júrgen jylylyq,
áıelderdiń qabaǵynda eken ǵoı.
Sóıleńdershi áıelge ashý kótermeı,
Búgin,mine, merekesi eken ǵoı.
Áıel kim dep aqylsyz sóz bastama,
Biri qyzyń, biri jaryń, al bireýi shesheń ǵoı.
Muqaǵalı Maqataev
Bilmestik...
Ádemi de ekendigin biledi,
Aqyldy da ekendigin biledi,
Bilse daǵy, bilmegendeı júredi.
Oǵan bireý ǵashyqtyǵyn biledi,
Sol bir jannyń jasyqtyǵyn biledi,
Bilse daǵy, bilmegendeı júredi.
Kózderiniń kún ekenin biledi,
Erininiń gúl ekenin biledi,
Bilse daǵy, bilmegendeı júredi.
Ǵashyq jannyń kim ekenin biledi,
Seziminiń shyn ekenin biledi,
Bilse daǵy, bilmegendeı júredi.
Jaz ótip, kúz keletinin biledi,
Kúzde gúlder semetinin biledi,
Bilse daǵy, bilmegendeı júredi…
Erlan Júnis
Qazaq qyzy
Tózimińdi berse seniń temirge,
Temirdiń de túgi ketpes kómirge.
Qazaq qyzy,
Qaıran qazaq áıeli,
Ne kórmediń,
Ne kórmediń ómirde?!
Qyzdy qatar qoımasa da ulmenen,
Azamat pa qadirińdi bilmegen!
Aq jaýlyqpen orap altyn basyńdy,
Otpen kirip,
Shyǵyp júrdiń kúlmenen.
Jumsaǵanmen zaman seni kúń sanap,
Jamannan da ala bildiń myń sabaq.
Jún ıirip,
Kilem toqyp órnekti,
Shekpen tiktiń,
Kıiz bastyń
Jún sabap.
Táýlik boıy almaıtuǵyn jyr tynym,
Toıda tynysh ótti me eken bir túniń.
Úıdiń ǵana jyrtyǵy emes,
Týystyq,
Dostyqtyń da sen jamadyń jyrtyǵyn.
Kók maısada qannyń býy burqyrap,
Kisinese ıesiz tulpar shurqyrap,
Arasyna aǵaıynnyń kektesken
Qaı kezde de óziń tústiń shyrqyrap.
Taǵdyr seniń jıǵyzbady esińdi,
Tózim saýyt taýqymetten tesildi.
Jaýǵa shaptyń azamattyń janynda,
Jibekpenent artyp tastap tósińdi.
Qum astynda,
Sý astynda bir qalań,
Tarıh bizdiń jumbaǵy kóp shyrǵalań.
Shúkir dediń jaýdan keıin,
Qoınyńda
Aman qalsa on balańnan bir balań.
Qyr qazaǵyn qyrǵanıkezde
Oqaly
Shapan kıgen Buqara men Qoqanyń,
Muragersiz qalmasyn dep
Shalyńa
Óz qolyńnan alyp berdiń toqalyn.
Kóldeı kórip mahabbattyń tamshysyn,
Kútip óttiń jaqsylyqtyń jarshysyn.
Eger bir aı kórinbese saǵyndyń
Kúıeýińniń ózi túgil qamshysyn!
Jolyn kespes qaınaǵanyn, aǵanyń,
Sen bir gúli, sen bir kúni dalanyń.
Kitapsyz-aq
Oqydyń sen kitaptaı
Ata-ananyń qasy menen qabaǵyn!
Tynyshtyqqa keptire almaı terligi,
Ótti-ketti,
Ótti-ketti, sherli kún.
Ózderińniń bastaryńda
Qazaqtyń
Jazylmaǵan azaby men erligi!..
Qadyr Myrza-Álı
DARIǴA, SOL QYZ
Óńimde me edi,
Túsimde me edi,
Kórip em ǵoı bir
Armandaı qyzdy…
Bir názik sáýle
Kúlimdep edi,
Surapyl soǵys
Soqty da buzdy.
Sapyrdy daýyl,
Tebirendi teńiz,
Týlady tolqyn,
Shaıqaldyy shyń-quz.
Qyp – qyzyl órttiń
Ishinde júrmiz,
Qaıda eken, qaıda,
Darıǵa, sol qyz?!
Oq tıdi kelip,
Qaıratym kemip,
Baramyn sónip,
Kelmeıdi ólgim!
Turǵandaı sol qyz
Janyma kelip,
Talpyna berdi
Qaıran jas kóńilim!
Baramyn sónip,
Baramyn sónip,
Jutar ma meni
Myna sum soǵys?
Armanym bar ma
Ólsem bir kórip,
Qaıda eken, qaıda,
Darıǵa, sol qyz?!
«Kelmeıdi ólgim,
Kelmeıdi ólgim!
Qaıratym qaıda,
Kelshi osyndaıda»,-
Dedim de turdym,
Júgire berdim,
Qolymda naıza
Shaǵylyp aıǵa.
Jeńdik qoı jaýdy,
Arman ne, qurbym!
Kúrkirep kúndeı
Ótti ǵoı soǵys.
Kelemin qaıtyp,
Óleńimdi aıtyp…
Qaıda eken, qaıda,
Darıǵa, sol qyz!
Qasym AMANJOLOV
Qyz muraty
Shańyraqqa qyz kelse yrys keler,
Qyzdar, qyzdar, joldary jińishkeler.
Kelin bolyp, kórmegen jerin kórip,
Bir týmaǵan jurtyn da týys kórer.
Ton pishetin, teri ılep qarakólden,
Qaıran, bizdiń qyzdar-aı, ana kórgen.
Jigitine qazaqtyń laıyqsyńdar,
Anasynyń aq sútin adal emgen.
Qyzdar, qyzdar, balsyńdar, shekersińder,
Murattaryń ketý me? Ketersińder!
Qyryq úıden tıylyp júrseńder de,
Eldiń kórki ózderiń ekensińder.
Bizdiń qazaq danyshpan ómir kórgen,
Qonaq qylyp qyzyna tórin bergen.
Qalyńmalsyz teńine tegin bergen,
Quda bolmaı myń jyldyq - kóringenmen.
Qyzdyń qyryq jany bar, ary jalǵyz,
Ardan attap ketpegen sárýar qyz.
Qyz degen - ult, qorǵasaq ultymyzdy,
Ýyzyna ananyń jaryǵanbyz!
Ershat Qaıboldın
Aqyn áıel
Basqa áıelde basqa arman, basqa mursat,
Otyrady asyqpaı áńgime aıtyp.
Al men úshin árbir kún — qas-qaǵym sát,
Erkindikke enbeımin endi qaıtyp.
Bar beıneti aqynnyń júr me ótelip,
Gúldeı názik kóńilimdi kim eskergen.
Bir jeńilis, bir jeńis, bir qatelik...
Qajydym bul qarýsyz kúresterden.
Kútýsiz deý sábıler, gúlderim de,
Áıel úshin aqyndyq — erek synaq.
Óz isimdi úlgermeı júrgenimde
Hat jazady kóbisi kómek surap.
Ýaqyttaǵy mazasyz ár maǵyna
Ýaıym bop jetedi qazir maǵan.
Bilem maǵan eshkimniń armanyna
Qóńil bólmeı otyrý jazylmaǵan?
Is tabamyn qınalyp bulaı únsiz,-
Aıaǵannan ázirshe syr uqpaı el?
Men de odan da bolmadym ýaıymsyz,
Paryqsyzdaý, ádemi, qylyqty áıel.
Kóp kúrsinip otyram ne túnderde,
Qýanyshtyń alystap áni kerim.
Oıǵa oralyp jalǵyzdar, jetimder de,
Tynyshymdy alady bári meniń!
Qabaǵymdy qandaı kúsh ashar myna,
Jaqsy keshtiń kergen joq shárbaty unap.
Júrgendeımin áıeldiń basy ornyna
Kishireıgen jer sharyn ornatyp ap.
Tátti uıqyǵa jibermeı daýyldaı tún,
Óleń izdep otyram buryshta ana.
Álemdegi ómirmen aýyrmaıtyn
Jandar uıyqtap jatyr-aý tynysh qana.
Otyrǵanda mazasyz ǵashyqtaı tym
Mazasyzdyq sát saıyn janymda údeı,
Jıyn-toıdan qaıtýǵa asyqpaıtyn
Áıel bolǵyń keledi kádimgideı.
Kádimgideı jaqsy áıel bolý qıyn.
Jyr izdeıdi júregim, qolym, mıym.
Qys pa, jaz ba, bilmeımin onyń kúıin,
Aýa raıy men úshin – kóńil kúıiń.
Qaıda jastyq — qyzyǵy mol shaqtarym,
Kókjıegim barady kólemdenip.
Tógildi de badana monshaqtarym,
Áldıledi qaıtadan óleń kelip.
Qasıeti ónerdiń jebesinde,
Erkindikten ne paıda men ańsaǵan?
Qaldyrarsyń atymdy el esinde,
Raqmet sol úshin, óleń saǵan!
Kúlásh Ahmetova
Tirshiliktiń tiregi
Oılanyp, oı júgirtip álemge keń,
Barsam da qaı ólkege, qaı elge men,
Búkpesiz biletinim bir-aq uǵym –
Tiregi tirshiliktiń áıel der em.
Qalaısha taraǵan dep naýan adam,
Ózine qoıar bolsa saýal adam,
Jaýabyn op-ońaı-aq tabar edi,
Túpki tek – Adam ata, Haýa anadan.
Baqtaǵy jemeńder dep bul almadan,
Eskertý bolǵanymen bir Alladan,
Atamyz Anamyzdyń aqylymen,
Aqyry taǵat taýyp tura almaǵan.
Talaptyń túsinse de qattylyǵyn,
Atamyz shydamaǵan aqtyly kún.
Úzip jep balǵyn baqtyń jemisinen,
Sol kúnnen uqqan onyń táttiligin...
Sol kúnnen túsinippiz sulýlyqty,
Sol kúnnen túsinippiz jylýlyqty.
Sol kúnnen sulýlarǵa umtylyppyz,
Sol kúnnen túrip tastap týyrlyqty.
Sol kúnnen sulýlyqqa tabynyppyz,
Sol kúnnen sál kórmesek, saǵynyppyz.
Sol kúnnen batyl da bop, aqyn da bop,
Aldynda arýlardyń aǵylyppyz.
Sol kúnnen sulýlar bop tilegimiz,
Sol kúnnen jarylypty júregimiz.
Sulýlar – gúlimiz de, kúnimiz de,
Sulýlar – tynysymyz, tiregimiz.
Sulýsyz gúl óńirdiń sáni bar ma?
Sulýsyz bul ómirdiń máni bar ma?
Sıqyryn sulýlyqtyń sezinbesek,
Teńeı ber onda bizdi janýarǵa.
Sulýmen gúl jaınaǵan kóktem ómir,
Sáýlesin sanalarǵa tókken ómir.
Sulýsyz, arýlarsyz ótken ómir –
Qyzyǵy, qyzýy da ketken ómir.
Aq sútin analardyń aqtaıyq ta,
Máńgilik mahabbatty saqtaıyq ta.
Táńiri sulýlyq pen jylýlyqtyń –
Maqtasaq, áıelderdi maqtaıyq ta!
Abdrahman Asylbek
Kók qyzy
Jyrdyń júgin arqalap, qyzdyń muńyn,
Kúnási kóp ǵalamnyń úzdim gúlin.
Óshire alsa qaıtedi esten bárin,
Keshire alsa qaıtedi kúz Muńlyǵyn.
Jarylqamas janymdy túnder – kereń,
Ón tanyttym ókpeli kimderge men?!
Ótkenge emes, ózime taqtym kiná,
Kóktemge emes, oqydym gúlderge óleń.
Gúlderge óleń oqydym órt bop turyp,
Úlgermegen qaıǵym da dert bop tunyp…
Úzdi bárin úmitim úrkip qashqan.
…Qyz jylady júregi kekke umtylyp…
Eı, Kók qyzy, sener ma em ǵurypqa men?!
Pátýasyz júriske qunyqqan em.
Seniń minsiz júzińde aı qymsynyp,
Perishteler tasada turypty áreń…
Qara tún de jabyrqaý, jylap tyndy,
Qaıǵysynan qustardyń qulaq tundy.
Aspa-a-a-n jaqtan bir áýen estiledi…
Shaqyrady…
Shaqyrdy biraq kimdi?!
Aıbol ISLAMǴALIEV.
Ana
Bári de, Ana,
Bir ózińnen bastaldy.
Sen dep jazdym alǵash óleń dastandy.
Qýandym ba,
Óziń bar dep qýandym.
Jyladym ba,
Óziń joq dep jas tamdy.
Bári de, Ana,
Bir ózińnen bastaldy.
Janaryńnan kórdim alǵash aspandy.
Erkelesem, bir ózińe erkelep,
Jasqandym ba,
Tek ózińnen jasqandym.
Alǵashqy dám, ol da sendik sút edi,
Aq sút bergen qashanda úmit kútedi,
Otanymnyń ózi senen bastalyp.
Jaýlaryma jetken jerden bitedi.
Qadyr Myrza-Álı
Ana
Armanyńdy aqtarmyn ba júregimde terbesem?
Aıǵa sińili, qaryndassyń qasıetti Jerge sen.
Men ózińdi teńdesi joq qudiret dep túsinem,
Sendik qýat myń ese artyq Jerdiń tartý kúshinen.
Sulý álem, álem sulý sen jaratqan adammen,
Kók jolynyń qarsylyǵyn qaǵyp tastap baram men.
Sendik qýat bolar, bálkim, basyn ıdi kók maǵan,
Árkez senen týǵanymdy esime alsam, toqtaman.
Al umytsam, umyt bolyp qalarymdy bilemin,
Umyt qalmaý úshin meniń sharq urady júregim.
Shat júrip-aq qas qaqqansha bolamyn men shermende,
Jetim emes keı ananyń jetimdigin kórgende,
Kóz aldymda jas dóńgelep býlyǵam da yzadan,
Maǵan tipti sóz kelmeıtin uıattardan qyzaram.
Bul dúnıege onsyz-daǵy ketken joq pa kóp eseń,
O, analar, keı pasyqty jaratasyń nege sen?!
Tasbaýyrlar dúnıege kelsin de, tez ketsin de,
Álde ózgeler ondaılardan jıirkensin deısiń be?
Qaı keýdeni jylytady lapyldaǵan otpenen,
Óz keýdesin jylytýǵa qudireti jetpegen.
Anań saǵan kerek bolsa, balańa da sen kerek,
Kezekpenen aýysatyn ǵumyr ǵoı bul dóńgelek.
Ana kerek, o, adamdar, ana kerek adamǵa,
Anasyzdar ań sııaqty kún keship júr ǵalamda.
Pikirimdi unatpaǵan taptyq ta der danany,
Danalyqtyń qajeti joq syılaý úshin anany!
Tólegen Aıbergenov
Meniń anam
Zərezap bolǵanymmen aınaladan,
Shydaımyn ǵoı, shydamaı qaıda baram?
Bar bolsa maǵan qushaq jaıǵan adam,
Ol sensiń, qaıran, Anam!
Qaıran, Anam, qoltyqtan demep júrip,
Men úshin júregin de berer julyp.
Mektepte tabanyńdy tozdyrdyń-aý,
Mańdaıyńnyń terimen eden jýyp.
Bul kúnderi ul ósti, qyz jetildi,
Əńgimeler aıtyldy bizge túrli.
Jurttan uıat bolsa da qımaı júrsiń,
Qyz kezińnen jasaǵan qyzmetińdi.
Jeti bala ósirdiń qalyp toıdan,
Men bılikke qaıranmyn, salypty oıran...
Qolyńa shúberek pen shelek berip,
Moınyńa altyn alqa taǵyp qoıǵan.
Ana, seniń júregiń toqtamasyn,
Əli talaı menimen maqtanasyń.
Eden jýyp júrip-aq sen tarıhta,
Uly aqynnyń anasy bop qalasyń!
Ershat Qaıboldın
Boztorǵaı ana
Toǵyz aı on kún tolǵaıdy,
Ómirge meni joldaıdy.
Alty qat aspan astynda
Anamdaı adal bolmaıdy
Anamdaı adam bolmaıdy.
Jalǵyzym janym, jan apam,
Maqtadan mamyq alaqan.
Ananyń jany boztorǵaı
Balanyń jany balapan
Adamdy Alla kóp synar
Ákeniń sózi oq shyǵar
Anamdaı sulý adamzat
Jumaq jaqtada joq shyǵar
Perishtem bolyp qorǵaıdy,
Peıishteı bolyp ornaıdy
Jeti qat jerdiń ústinde
Anamdaı jylý bolmaıdy
Anamdaı sulý bolmaıdy
Qartaısa ana sol qaıǵy,
Aq júziń ájim qorlaıdy
Júreksiz adam bolsa da
Balasyz ana bolmaıdy
Anasyz bala bolmaıdy!
Aqjol Túmenbaı
