Abaı Qunanbaıulynyń 180 jyldyq mereıtoıyna arnaý retinde aqynnyń qara sózderi ıllıýstraııalyq nusqada jaryq kórmek. Osy jumystyń burynǵy jumystardan aıyrmashylyǵy qandaı, avtordyń kózdegeni ne – ózinen surap kórdik.
Bul ıdeıany iske asyryp, kitap retinde basyp shyǵarýdy qolǵa alǵan – jas sýretshi, dızaıner Shalqar Ahanov. Bastamanyń basqalardan ereksheligi týraly avtordan surap bildik.
— Estýimizshe, Abaı Qunanbaıulynyń 180 jyldyq mereıtoıyna arnap qara sózderin sýret álemine engizip, kitap jazyp jatyrsyz. Osy eki janrdy biriktirý ıdeıasy qalaı paıda boldy?
— Men sýret ónerine bala kúnimnen ǵashyqpyn. Onyń ústine oqyǵan mamandyqtarym da osy sýret óneriniń aınalasynda. Al Abaıdyń qara sózderin sýret álemine engizý ıdeıasy, árıne Abaı ilimderin oqyp, odan ózime keregin alǵannan keıin ǵana keldi. Abaıdy oqyǵan adam Qudaıyn tanıdy. Qudaıdy taný ol – ózińdi taný jáne tabý. Men ómirden ózimdi “sýretshi” retinde taýyp, tanyǵannan keıin bul eki janrdy qosý men úshin qarapaıym shyǵarmashylyq jumys qana.
ABAI ÁLEMI MEN TALAPTY OQYRMAN
— Kitapty shyǵarýdaǵy maqsatyńyz qandaı?
— Shákárim atamyz “Qury bilgen ne kerek, bilgendi qylǵan sol kerek” deıdi. Maqsatym – boıymdaǵy Qudaıdyń bergen kishigirim óneri arqyly bir jannyń bolsyn júrek kóziniń ashylýyna tamshydaı bolsyn óz úlesimdi qossam deımin. Abaı álemi óte kúrdeli. Ony bir oqyǵan adamnyń túsinýi ekitalaı. Sondyqtan Abaı álemi men talapty oqyrman arasyna osy kitap arqyly kishigirim kópir salsam deımin. Basqa eshqandaı maqsatym joq.
— Abaı atamyzdyń qara sózderi buǵan deıin de birneshe ret basylyp shyqty. Bul kitaptyń ózgelerden ereksheligi qandaı?
— Ókinishke qaraı, qazirgi qoǵamnyń basym bóligi kóp oqyp kóp oı júgirtkisi kelmeıdi… Kóbinese, bir qarap óte shyqqanǵa jaqyn. Qara sózderdi tek qariptermen ǵana bermeı qasyna sýretimen qosa beınelep otyrsa, jańaǵy bir qarap ótkenniń ózinen kóp nárseni oıyna túıip qalady dep oılaımyn. Bul kitaptyń ereksheligi de mine osy, ıaǵnı aıtylatyn oıdyń sýret arqyly jetkizilýinde. Ózgesheligi - sýreti kóp, jazýy az bolmaq.
— Kitap óz qunyn aqtaıdy dep oılaısyz ba?
— Iá, basylyp shyqqan soń, kitap birden satylymǵa shyǵady. Ol jaǵyn áleýmettik jelide bólisip otyramyn. Kitap ózin aqtaı ma, joq pa, naqty bilmeımin. Eń bastysy, oıymdaǵy kitapty shyǵaryp, Abaı atamyz aıtqandaı qoǵamnyń damýyna bir kirpish bolyp, qalansam, deımin.
— Siz kitaptyń dızaınymen aınalyssańyz, basqa da jumystaryn atqaratyn komandańyz bar ma?
— Qazir kitaptyń jazba jumystary túgeldeı júıelenip óz máresine jetip tur. Paıyzǵa shaqsaq, shamamen, qyryq paıyzy daıyn. Tek mátinderdiń orfografııalyq qatelerin túzeýdi jas fılolog Ińkár Amangeldi degen dosym atqarýda. Odan basqa komandam joq.
“ShYǴARMAShYLYQ QOLDAÝ KEREK”
— Bilýimshe, kitaptyń qarjysyna halyqtyń qoldaýy qajet. Shyǵarýǵa kómektesetin ınvestorlar tabylmady ma?
— Ázirge ınvestor tabylǵan joq. Onyń ústine men dál qazir kitaptyń qansha bet bolatynyn jáne ony baspadan basyp shyǵarýǵa qansha qarjy kerek bolatynyn da naqty bilmeımin. Biletinim, ınvestor tabylsa da, tabylmasa da kitapty jaryqqa shyǵaratynym ǵana. Iá, áleýmettik jelilerde “kitapqa qoldaý kerek” dep jazyp jatqanym ras. Bul jerdegi “qoldaý” sózi tek “qarjylaı qoldaý” ǵana emes. Shyǵarmashylyq ústindegi óner adamyna bir aýyz qanatty sóz aıtýdyń ózi de úlken qoldaý ǵoı.
— Kitapty shyǵarý úshin Abaıdyń belgili bir qara sózi áser etken bolar.
— Árıne, eń kóp áser etkeni Abaı atamyzdyń burynǵysha 38-shi qara sózi. Burynǵysha deýim, biz 38-shi sóz dep oqyp kelgen qara sóz – shyn máninde Abaıdyń eń sońǵy jazǵan jeke shyǵarmasy. Buǵan avtordyń ózi “Kitap tasdıq” degen ataý bergen. Mine, osy “Tasdıq” atty traktat maǵan barlyq jaǵynan óte kúrdeli áser alyp keldi. Óıtkeni, Abaı qara sózderdi qazaq halqynyń el bolyp qalyptasýy úshin jazsa, «Tasdıqty» barsha adamzat balasy úshin jazǵan. Bul taqyryp sózdi uzartady... Sondyqtan, buny kitaptyń shyǵýyna jáne bolashaq oqyrmandardyń ózderiniń oqyp bilýine qaldyrǵanymyz jón bolar.
— Kitaptyń shyǵýyn asyǵa kútemiz, suhbattasqanyńyzǵa kóp rahmet!
