Qazirgi zamanda smartfondar men basqa da gadjetter bizdiń ómirimizdiń mańyzdy bólshegine aınaldy. Tańerteń oıanǵannan bastap, túngi uıqyǵa jatqanǵa deıingi ýaqytta gadjetterdi qoldaný – qalypty jaǵdaı. Alaıda, olardyń shekten tys qoldanylýy táýeldilikke aınalyp, densaýlyq pen áleýmettik ómirge keri áserin tıgizýi múmkin.
Qazaqstanda júrgizilgen zertteýler boıynsha, elimizdegi jastardyń shamamen 80%-y gadjetterdi kúnine 5 saǵattan artyq qoldanady. Smartfondarǵa degen osyndaı táýeldilik ásirese jasóspirimder men jastar arasynda keńinen taralǵan. Olardyń kópshiligi áleýmettik jelilerde, oıyndarda nemese túrli qosymshalarda ýaqyttaryn ótkizedi. Bul, bir jaǵynan, tehnologııalyq jetistikterdiń ıgiligi bolǵanymen, ekinshi jaǵynan, shekten tys qoldanylsa, qaýipti jaǵdaıǵa ákeledi.
Gadjetke táýeldiliktiń belgileri adam ómiriniń barlyq salasynda kórinis tabady. Eń aldymen, ýaqytty tıimdi josparlaý qabileti joǵalady. Kóp adamdar gadjetterdi qoldana otyryp, ýaqyttyń qalaı ótip ketkenin baıqamaı qalady. Ásirese, áleýmettik jelilerde "5 mınýtqa ǵana kirip shyǵamyn" degen oı birneshe saǵatqa sozylyp ketedi. Bul ýaqyttyń bosqa ketýine ǵana emes, mańyzdy isterdiń keshigýine, eńbek ónimdiliginiń tómendeýine jáne ómirdiń ózge qyrlarynan qol úzýge ákeledi.
Densaýlyqqa tıgizer zııany da orasan zor. Kóp ýaqyt smartfon nemese planshet aldynda otyrý kózdiń kórý qabiletiniń nasharlaýyna, moıyn men omyrtqa aýrýlaryna, uıqynyń buzylýyna sebep bolady. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń málimetteri boıynsha, gadjetterdi shekten tys qoldaný uıqysyzdyqtyń, kúızelistiń jáne mazasyzdyqtyń basty sebepteriniń biri. Kóptegen jastar smartfonǵa degen táýeldiliktiń saldarynan túnde tolyqqandy uıyqtamaı, dene belsendiligin azaıtyp jatady. Psıhologııalyq turǵydan da gadjetterge táýeldilik adamnyń áleýmettik baılanystaryn shekteıdi. Vırtýaldy álemge tereń enip ketken jastar shynaıy qarym-qatynastardy umytyp, aınalasyndaǵy adamdarmen baılanys ornatý qabiletinen aıyrylýy múmkin. Tehnologııalar bizdi bir-birimizge jaqyndastyrǵandaı kóringenimen, shynaıy ómirdegi qatynastardy álsiretip, jalǵyzdyq sezimin kúsheıtedi.
Qazaqstanda bul máselege qatysty sharalar endi-endi qolǵa alynyp jatyr. Ata-analar men mektepter balalardyń gadjetterge degen táýeldiligin qadaǵalap, olardy sanaly qoldanýdy úıretý mańyzdy. Jastardy sport, óner jáne basqa da paıdaly is-sharalarǵa tartý arqyly olardyń smartfonǵa degen táýeldiligin azaıtýǵa bolady. Sonymen qatar, gadjetterdi qoldanýdyń zııany týraly aqparattyq kampanııalar uıymdastyrý qajet.
Gadjetterden bas tartý nemese shekteý – ońaı sharýa emes, biraq bul qadam ár adamnyń densaýlyǵy men ómir sapasyn jaqsartýǵa baǵyttalǵan. Gadjetterdi sanaly túrde qoldaný arqyly ýaqytty únemdep, óz ómirimizdi tıimdi ári tolyqqandy ótkizýge múmkindik bar.
Qazirgi tehnologııalyq zamanda gadjettersiz ómir súrý múmkin emes, biraq olardyń shekteýsiz qoldanylýy densaýlyq pen ómir sapasyna eleýli qaýip tóndiredi. Sondyqtan gadjetterdi paıdalaný mádenıetin qalyptastyryp, ózimizge jáne jaqyndarymyzǵa jaýapkershilikpen qaraǵanymyz jón.
