Dimaş fenomenı

Dimaş künı keşe Astanadaǧy eŋ ülken “Astana arenada” ekı kün qatarynan “Stranger tour” atty konsert berdı. 35 myŋ adamnan ekı künde 70 myŋ körermendı oŋai jinady. Oǧan qosa 80-nen astam elden 10 myŋǧa juyq şetel janküierlerı keldı. Dimaş on kün qatarynan konsert berse de, halyq ta sonşalyqty jinalatyn tärızdı. Halyqtyŋ jalyqpai, qaita-qaita kelerıne eş şübä joq. 7 tılde än şyrqalǧan konsertte janküierler de qalyspai sol tılderde qosyla än aitty.

Är konsertı 3 saǧattan artyq boldy. Alaida halyqqa ol da azdyq ettı. Sebebı Dimaştyŋ ärbır tuyndysy mınsız, maǧynaly. İä, onyŋ änderın “än” dep aituǧa kelmeidı. Bırınen-bırı asatyn ǧalamat şyǧarma. Saǧattap üzdıksız än salsa da, dauysynyŋ kem ketken tūsy bolǧan joq. Auyr şyǧarmalardy erkın oryndauynda onyŋ tylsymǧa toly erekşe qabıletı men kömeiınıŋ syrlary jatyr. Onyŋ dauysyndaǧy şeksız mümkındıkter tyŋdarmandy tereŋ emosiiaǧa böleidı.

Dimaştyŋ mınsız dauysy jan dünieŋızdıŋ eŋ qatparly tereŋ tükpırın bauraidy. Äsırese, köptegen şeteldık janküierlerdıŋ tereŋ tebırenıspen otyrǧanyn baiqadym. Alystan jetken änsüier qauym ökılderı köp-aq. Qolarbada äreŋ demalyp, tıptı, demıgıp, jylap otyrǧan jandy da közım şalyp qaldy. “Keibır qaterlı aurular Dimaştyŋ konsertıne baryp jazylyp ketıptı” degen äŋgımenıŋ negızı bar eken.

“Şyn jürekten şyqqan dünie ǧana jürekke jetedı” demekşı, Dimaştyŋ jürekpen tebırenıp än şyrqaityny ärbır sahnaǧa şyqqanda oŋai aŋǧarylady. Atüstı än aitu degen atymen joq. Är ändı aitqan saiyn janyn jep, ışkı tūŋǧiyq tükpırındegı sezımderın tyŋdarmanǧa şeber jetkızedı. Ännıŋ ärbır notasyn mahabbatpen, sezımmen örnekteidı.

“Öner adamy qanşa biıkke köterılse de halyqtan biık emes.” Dimaş memleket qairatkerı Qonaevtyŋ osy sözın jiı aitady. Aityp qana qoimaidy, ūstanady. Äkesınıŋ de “Balam, men senı qadırlesın deseŋ halyqtyŋ aldynda kışıpeiıl bol. Sebebı sen halyqtan eşqaşan biık tūrmaisyŋ” degen sözın är sahnaǧa şyqqan saiyn esıne alady. Basy jerge jetkenşe halyqqa iılıp taǧzym etıp, önerın qūrmettep kelgenı üşın alǧys aitady.

Dimaş - öte körıktı jıgıt. Sahnalyq kiımınde, şaş ülgısınde ülken talǧampazdyqtyŋ ızı baiqalady. Dimaştyŋ qoiu qara qasy, qyr mūryny, jazyq maŋdaiy, at jaqty kelbetı, sūŋǧaq boiy sahanada än salǧanda odan saiyn ärlene tüsedı. Jarasymdy qimyl-qozǧalystary da mınsız müsının nūrlandyryp, düiım eldıŋ aldynda jarqyratyp tūrady.

Dimaş sahna üşın jaralǧany anyq. Qūddy kielı sahnanyŋ töl perzentı dersız. Fonogramma qoldanu Dimaştyŋ tabiǧatyna jat dünie. Sondyqtan da bolar än salǧannan keiıngı entıge söilegenı özıne jarasyp-aq tūrady. Sahnada özın erkın ärı şynaiy ūstaǧany sonşa bi bilep jürıp aiaq kiımı ūşyp kettı. “Kelesı jyly da kiemın dep bır ölşemge ülkendeu alǧanmyn” dep, äzıldep eldıŋ ışek-sılesın qatyrdy. Biık sahnada ūşpa-ūş tūrǧan operatorǧa Dimaş “bylai tūrsaŋşy” dep qūlaudan saqtap qalǧany el auzynda tarap jür.

Halyqpen de kerı bailanys jasai bıledı. Tyŋdarmandarǧa hormen än aitqyzyp, şeteldıkterge minuttar boiy “Qazaqstan, jasasyn!” dep ūrandatqyzu onyŋ - keremet ädısı. Tyŋdarmandardy oŋ jäne sol qanatqa, ortaǧa bölıp özara jarystyratyny taǧy bar. Bır baiqaǧanymyz, öz qaraköz qazaqtarymyzǧa qaraǧanda Dimaştyŋ şyǧarmalaryn şeteldıkter jatqa bıledı eken. Dimaş qai tılde aitsa da qosylyp, ändete beredı. Būl älemnıŋ qazaq tıldı üirenuıne ülken üles qosyp jatqanyn atap ötu kerek.

Şapşaŋ qozǧalyp bi bilegenı keide aŋyz tūlǧa Maikl Jeksondy eske salady. Bıraq Dimaştyŋ biınde özındık mäner, erekşelık bar. Plastikalyq qimyl-qozǧalyspen öte köp ter tögıp, eŋbektengenı körınıp tūr. Bişıler toby da äbden daiyndyqtan ötken. Är kompozisiiaǧa özınşe bölek bi, bölek kiım ülgısı äzırlengen. Dimaş bilep jürıp, bırneşe märte kökke köterılıp, qalyqtap jürıp te, jürıp bara jatqan kölıktıŋ tür-türıne mınıp, kaskaderlyq qoiylymdar kezınde de öz dauysymen än şyrqady. Qimyl-qozǧalystar vokaldyq qabıletıne äser etpei, joǧarǧy notany erkın aldy.

Dimaş Qūdaibergen resmi türde BŪŪ-nyŋ ızgı niet elşısı. Öner maitalmany konsertınde soǧysty aiyptap, älemdı tek beibıtşılık äldilegenın qalaitynyn basa aitty. “Qanşama elde boldym. Nebır keremet, jaqsy adamdardy kördım. Jaman ūlt degen bolmaidy eken” deidı Dimaşjan. Sol oiyn “The story of one sky” (Bır aspan taǧdyry) kompozisiiasy arqyly jetkıze bıldı. Būl şyǧarma beibıtşılık, bırlık jäne adamzattyŋ özara bailanysy turaly maŋyzdy oidy jetkızedı. Şekaralardaǧy mädeniet pen aiyrmaşylyqty eŋserıp, bırtūtas älem boludy közdeidı. Ännıŋ mätını mahabbat, qaqtyǧys, joǧaltu jäne ümıt taqyryptaryn qozǧaidy. Ol soǧys pen adamdar arasyndaǧy bölınudı toqtatuǧa şaqyrady. Älemdık yntymaqtastyq pen tüsınıstıkke şaqyryp, ūlt, näsıl, senım aiyrmaşylyqtaryna qaramastan, barlyǧymyz bır aspan astynda ömır sürıp jatqan ülken otbasy ekenımızdı eske salady. Osydan keiın Dimaşty qalai ǧana adamzattyŋ ortaq tūlǧasy dep ūlyqtamaisyz?!

Dimaştyŋ konsertıne barǧandar mındettı türde şabyttanyp qaitady. Jäi ǧana kezdesulerdegı söilegen sözın talailar tamsanyp aityp jüredı. Onyŋ ärbır sözı filosofiiaǧa toly. Studenttermen de, mektep oquşylarymen de kezdesıp, keŋesın, aqylyn aityp jatady. Talai jastyŋ Dimaştan şabyt alǧanyn kördık. Al endı keşegı ötken konsertınde jarty saǧatqa şydamaityn kısıler üş saǧat boiyna aiaǧynan tık tūryp, ruhtanyp bilegenderın de aŋǧarmady. Şyǧarmaşylyqta, käsıpte, ömırde Dimaştyŋ änderımen küş-quat alyp, qanattanyp jetıstıkke jetkender jeterlık.

Bırde Astanadaǧy öner ordasynda Dimaşpen bırge oqyǧan Häkım esımdı zamandasy “Dimaş öte eŋbekqor student boldy. Oqu ornyna erte baryp, keş qaitatyn. Tynymsyz, üzdıksız daiyndalatyn” deidı. Dimaş köptegen muzykalyq aspaptardy meŋgergen, bileidı, şet tılderın de jaqsy bıledı. Är janrda än şyrqaidy. Mūnyŋ bärı qajyrly eŋbektıŋ nätijesı. Üzdıksız damuǧa ūmtylatyn tūlǧanyŋ jarqyn mysaly dep aituǧa bolady. Sol tolassyz eŋbektıŋ jemısı köz aldaryŋyzda!!!

Dimaş tuǧan tılınen, salt-sanasynan, tarihy men mädenietınen jerıgen qazaq jastaryn öz tamyryna qaita oraltuǧa zor qyzmet etude. Qazaq qana emes, qanşama şeteldıkterdı qazaqşa söiletıp jür. Özı “Qazaq tılı” qoǧamynyŋ qūryltaişysy.

Keşegı konsertınde dombyra men qobyz tarihyn aǧylşyn tılıne audarylǧan beinerolikterdı halyq nazaryna ūsyndy.

Onyŋ qazaq tılıne, mädenietıne, töl tarihyna degen qūrmetı ärbır sözınen aiqyn bılınıp tūrady. Ol özınıŋ konsertterınde 7 tılde än oryndaidy. Bıraq qazaq tılındegı änderın şetelde de qaldyrmai, özge ūlttarǧa aitqyzady. Şetelde bergen bır konsertınde “At ainalyp qazyǧyn tabady. Qanşa jerden özge tılde söilep jatsam da, sızderge öz tılımde söilep, qazaǧymnyŋ atynan bır taǧzym etemın” degen sözı äleumettık jelıde taraǧan edı. Būl tılge degen qūrmetı.

Dimaş jaqynda halyqaralyq deŋgeidegı tanymal Euronews telearnasyna sūhbat berdı. “Menıŋ maqsatym - aqşa tauyp baiu nemese kommersiialyq maqsat emes, qazaq tarihy men mädenietın bükıl älemge tanytu. Qazaq bolǧanyma maqtanamyn. Ärbır qazaq dombyra tarta bıluı kerek. Dombyra - bızdıŋ ūlttyq aspabymyz” deptı. Dimaştyŋ özı dombyranyŋ qūlaǧynda oinaidy. Qūrmanǧazynyŋ äigılı “Adai” küiın dauylpaz küişılerdei kümbırletedı.

Dimaştyŋ “V düniejüzılık köşpendıler oiyndarynyŋ” saltanatty aşyluynda än şyrqap, soŋynda ekı kün qatarynan tört saǧattap konsert beruı - ūlt, memleket aldyndaǧy jauapkerşılıktı sezınuı. Elımızde bolǧan halyqaralyq deŋgeidegı şaraǧa qosqan orasan zor ülesı. Dimaştyŋ konsertıne 80 memleketten 10-15 myŋ şeteldık qonaq kelgen eken. Olar qūr qaitpai, qazaqtyŋ, jalpy köşpelılerdıŋ bai bolmysyn, tabiǧatyn, tarihyn, mädenietın, ūlttyq sportyn közben körıp, köŋılmen tüiıp qaitty. Osylaişa, Astananyŋ törınde būryn-soŋdy bolmaǧan auqymdy şara öttı.

Osyndai jauapkerşılıktı sezıne bıletın ūlttyŋ ūlyn, älemdık önerpazdy tärbielep ösırgen ata-äje men äke-şeşege de qalai riza bolmaisyz?!

Dimaş konsertte öz äjesı men naǧaşy äjesın ornynan tūrǧyzyp el aldynda alǧys aitty. “Eşkım özdıgınen myqty bolmaidy. Mamamnyŋ (Äjesın “mama” deidı) aiaǧy auyratyn. Ol aiaǧynyŋ auyrǧanyna qaramastan menı kün saiyn muzykalyq mektepke tasydy. Men sol üşın osy künı şeksız alǧys aitamyn” dep düiım jūrttyŋ aldynda rahmet aitty. Baqytty äjenıŋ tolqyp, ümıtınıŋ artyǧymen aqtalǧany üşın airyqşa quanyp tūrǧany sezıldı. Ata-äjeler tärbielegen perzenttıŋ qandai bolaryn bükıl älemge äigılep, däleldep bergendei.

Aitpaqşy, Dimaş osy bır äjesıne degen rizaşylyǧyn Euronews arnasyndaǧy sūhbatynda da aitypty.

Tektı ūl öz tamyryn ūmytpaidy. Qazaqtyŋ jas qyrany qanatyn qomdap, älemdık deŋgeige köterıldı. Būl - Dimaş qūbylysy, Dimaş fenomenı. Ǧalamdyq ruhaniiatqa qosqan qazaq balasynyŋ özındık aişyqty qoltaŋbasy. Dimaştyŋ bolaşaǧy odan ärı jarqyrap, daŋqy köterıle bersın deimız! Asqar biıgı eşqaşan alasarmasyn! Ol – qazaqtan şyqqan ūly tūlǧa, adamzattyŋ ǧajaiyp ökılı!