Qazaqtyń aqıyq aqyny Qasym Amanjolovtyń "Rábıǵa Qutqojınaǵa" degen eki-aq shýmaq óleńi bar. Osy óleń sol tustaǵy sámbitaldaı boıjetken, bolashaq til biliminiń tarlany, akademık Rábıǵa Syzdyqqa arnalǵan.
Bul jóninde aıtylyp ta, jazylyp ta júr. Ataqty aqynmen 1945 jyly tanysqan Rábıǵa apaı bertinde bergen suhbattarynda "Qasym aǵa kózi tiri kezinde mundaı óleńi bar ekenin maǵan aıtqan emes" deıdi. Jyr jampozynyń dápterinde tańbalanyp qalǵan qos shýmaq keıingi kitaptaryna engizilgen kórinedi.
Sonymen, 1946 jyly jazylǵan delinetin osy óleńniń mátini mynadaı:
Tilińiz tátti, oıyńyz qandaı?
Tyńdadym, uqtym jan kúıińizdi.
Bolar em kúnde bir jasaǵandaı,
Kóp týsa qazaq dál sizdeı qyzdy!
Oıyńyz jarqyn, toıyńyz jaqyn,
Qýanysh, baqyt - bir ózińizde.
Júregińizge tımesin salqyn,
Urynba, janym, erteleý kúzge!
"Qazaqstan" ulttyq arnasy "Kelbet" serııasymen usynǵan Rábıǵa Syzdyq týraly derekti kórsetilimde (prodıýseri Jańylhan Asylbekova) ardaqty apaıymyz taǵy bir qyzyqty málimet aıtty. 1946 jylǵy qys aıynda KazPI-diń stýdentteri Qasym Amanjolovty kezdesýge shaqyrady. Basqosý áıgili 6-aýdıtorııada ótipti. Rýhanııatqa qatysty is-sharalardyń bári sol jerde uıymdastyrylady eken. Jyr keshi ábden qyzǵan shaqta jer qatty silkinedi. Jurt dúrligisip ketedi. Jazyq jerde týyp-ósken Rábıǵa da mundaıdy buryn kórgen emes-ti. Aqtóbe jaqta jer múlde qımyldamaıdy ǵoı. Tún ortasy bop qalǵan mezgil-tin. Tegeýrindi turǵylastaryna ánsheıinde "Olar da bul Qasymdy bir baıqasyn!" dep ór minezin tanytyp júretin aıbarly aqyn bul joly túk saspaıdy. "Otyryńdar-eı, ne boldy sonsha daýryǵyp? Men ǵoı jerdi silkintip sóılep jatqan", - dep kópke qarap qaljyńdap, japyryla jazdaǵan jurtty lezde sabasyna túsiredi. "Sol jyly jazylǵan óleń eken. "Tyńdadym, uqtym bar syryńyzdy" deıdi. Meniń syrym, armanym, darıǵam - oqý, bilim alý, ıntellektisi joǵary adam bolý. Qur saýatty, tek bilimdi adam emes, ıntellektiniń adamy bolýym kerek men. Osyny Qasym túsindi", - dep eske alady Rábıǵa apaı osy habarda.
Jer silkingen túni Qasym aqynnyń jasy 35-te edi de, Rábıǵa Syzdyq 22- ge de tola qoımaǵan boıjetken-di. Bul kezde Qasym aǵanyń "kórpesin qyrda qymtap jatar" mezgiline deıin áli baqandaı toǵyz jyl bar edi. Árıne, sol túni Alataý baýraıynyń bir týlap basylǵany jyr keshine qatysqandardyń oı-sanasyna qalaı áser etkenin bilmeımiz. Biraq Qasym da, Rábıǵa da keıin óz salasyna alapat silkinis ákeldi. Qasym Amanjolov qazaqtyń qara óleńin qaıta qalyptap quıyp, jyr áleminde janartaý atqylatty. Al Rábıǵa Syzdyq til biliminiń qasań qaǵıdalaryna qan júgirtip, tereń tamyrlaryn qoparyp, sóz darııasynyń seńin qozǵaltty. Bálkim, sol túni jany jaraly jer-beıbaq beker silkinbegen bolar...
Bıylǵy 17 tamyzda Ulttyq Ǵylym akademııasynyń akademıgi Rábıǵa Syzdyqtyń týǵanyna 100 jyl tolady...
Baýyrjan Omaruly
