Zamana bulbuly, saz áleminiń saıypqyrany

1762
Adyrna.kz Telegram
Foto: e-history.kz
Foto: e-history.kz

Búgin - qazaq mýzykasynyń Gımalaıy – Ahmet Jubanovtyń týǵan kúni.

Ahmet Jubanov - 1906 jyldyń 29 sáýir kúni Aqtóbe oblysy Temir aýdanynda dúnıege kelgen.

Ol – qazaq mýzykasynyń zertteýshisi, kórnekti ǵalym, ári áıgili kompozıtor. Dırıjerlik óneri de bir tóbe.

 Ahmet Jubanov Qazaqstannyń halyq ártisi ataǵyn 1944 jyly aldy. Al 1943 jyly ónertaný ǵylymynyń doktory boldy. Professor jáne akademık ataǵy da joq emes. Ahmet Jubanov qazaq mýzykasynyń tuǵyryn bıiktetip, onyń damyp, órkendeýine ózinshe úles qosty. Tabıǵat bergen daryny men mýzykalyq bilimi ony bıikterge jeteledi. Al ózi qazaq mýzykasyn jetektedi. 

Biraz bilimdi boıyna sińirgen jas Ahmet 1933 jyly Almaty mýzykalyq drama ýchılıesine ustazdyq qyzmetke keledi. Osy qadamnan onyń ómirlik jeńisteri men jemisteri bastalady. Ol mýzyka salasynda ter tógip eńbek etti. Óıtkeni óz isiniń mamany bolǵan Ahmet mýzykany janymen súıdi. Mýzykaǵa degen ózgeden eren mahabbaty ony únemi shabyttandyryp otyrdy. 

Ahmetti sazǵa qumar qazaqtyń ár qaradomalaǵy úlgi tutty. Sońynan qanshama daryndy shákirt ertken ustaz óz isine adal boldy.  

Jubanovtyń qazaq halqynyń án-kúı shyǵarmalarynyń tabıǵaty men ereksheligi, uly kúıshiler Qurmanǵazy, Dáýletkereı, Seıtek, Táttimbet, Qazanǵap týraly monografııalyq ǵylymı-zertteý eńbekteri qazaq mýzykasynyń ǵylymı tarıhyn jasaýǵa qosylǵan qomaqty úles boldy.

Ol halyq kúılerin orkestrge laıyqtap, notaǵa túsirdi jáne qazaq mýzykasyn kúrdeli aspaptyq sımfonııalyq shyǵarmalarmen baıytty. Olar «Tájik bıi», «Qazaq bıleri», «Tólegen Toqtarov», «Arııa», «Vokaldik sıýıtasy», «Abaı sıýıtasy» taǵy basqalar. A. Jubanovtyń qazaq mýzyka tarıhyna sińirgen eńbegi ushan - teńiz.

A. Jubanovtyń kompozıtorlyq shyǵarmalarynyń kórnektileri L. Hamıdımen birlesip jazǵan «Abaı» (1944) jáne «Tólegen Toqtarov» (1947) operalary, qyzy Ǵ. Jubanova aıaqtaǵan «Qurmanǵazy» (1970) operasy.

2006 jyly Ahmet Jubanovtyń 100 jyldyq mereıtoıyna oraı kompozıtor jaıly derekti fılm túsirildi. "Ahmet Jubanov" dep atalatyn fılmniń rejıseri – Q.Omarov. 

Pikirler