Búgin, 2024 jyly 22 sáýirde ótken QR Parlamenti Májilisiniń jalpy otyrysynda Májilis depýtaty, “Aq jol” frakııasy múshesi Qazybek Isa QR Premer-mınıstri Oljas Bektenov pen QR Bas prokýrory Berik Asylovqa depýtattyq saýal jasady. Ol «Eski Qazaqstandy» qaıtarǵysy kelip, el birligine tas laqtyryp jatqandarǵa tyıym salýdy talap etti.
“Álemde 9-shy oryn alatyn keńbaıtaq jerimizdiń jartysynan astamyn sý basyp, el úısiz-kúısiz, mal-múliksiz qalyp jatyr. Bul oıyna kelgenin istegen eski otyz jyldyq bıliktiń “Men ketken soń dúnıeni topan sý qaptasyn” degen teris pıǵyldy is-áreketiniń aıqyn belgisi ekeni anyq.
Sondyqtan da tasqyn sý apatyn tek "Jańa Qazaqstanǵa" telip, aqparat betterinde qıturqy saıasatyn júrgizip,bul jaǵdaıdy qazirgi bıliktiń kinási etip kórsetýge umtylý – urynyń "Uryny ustańdar”dep aıqaılaǵanyndaı áser etýde.
Iá, ekpini orasan sý tasqyny "Eski Qazaqstannyń" soıylyn soǵýshylardyń da jabýyn shaıyp ketip jatyr. Bul álem elderin de sharpyp jatqan tasqyn sýdy tabıǵı apat degenmen, otyz jyldyq bıliktiń kezindegi jemqorlyqtyń kesiri de alapat bolǵany aıqyn kórinýde. Elimizde Keńes ımperııasy kezinde ekinshi dúnıejúzilik soǵystan keıin salynǵan eski sý qoımalarynan basqa otyz jylda bir de bir sý qoımasy salynbaǵan. Tozyǵy jetken toǵandar men gıdroqurylystarǵa, tasqynnan qorǵanýǵa bólingen qyrýar mıllıardtar qaıda? Halyq qajetine emes, jemqorlyqtyń jemsaýynda ketkeni belgili bolýda”, dedi depýtat.
Sondaı-aq, ol “Eski Qazaqstandy” qaıtarǵysy keletinder týraly da aıtty.
“Jalǵyz gıdromelıoratıvty ınstıtýtty jaýyp tastaǵan elde sýdyń jaıyn kimnen suraısyń? Muraby joq eski bıliktiń murasy osy bizge qaldyrǵan...
Tilsiz jaýdy paıdalanǵan dilsiz jaýlardyń jelide esip júrgen jel sózderi basylar emes. Aǵynsýdyń arynynan aqparattyq aǵyn asyp túsip jatyr. Qarany - appaq, aqty - qara ete alatyn aqparattyń kúshi tańnan keshke deıin talmaı "jer tórtburyshty" deı berse, birte-birte el soǵan sene bastaıtyny týraly tájirıbeni eske túsiredi. Árıne, bul mysal óz ustanymy joq, dabyra men daqpyrtqa ere ketetin erme jurtqa qarata aıtylǵany anyq.
Elge iritki salyp jatqan eski bıliktiń bul qareketteri talaı jyl negizgi tirlikteri bolǵan - "Halyqty aldaı salamyz" degen ustanymdarynan áli aınymaǵanyn kórsetedi.
Otyz jyl jabylyp jatqan jaralardyń endi jarylyp jatqanyn qazirgi jańa bılikke jaba salýǵa jantalasýdyń artynda saıası revanshtyq pıǵyldyń qulaǵy qyltıyp tur...
El basyna kún týǵanda halyq qaıǵysynan haıp jasaý kimderge kerek bolǵany belgili bolyp tur. Arys apaty, Jambyl jarylysy, Qostanaı men Semeıdegi onshaqty adamdy qurban etken alapat órt, qazirgi qyzylsýdan bastalyp, topansýǵa ulasqan tasqynnyń bári talaı jyldan beri jarylýyn kútip jatqan mınalar ekeni anyq.”, deli Qazybek Isa.
Depýtat tómendegi birneshe máselege toqtalyp ótti:
– Qyzylsý otyz jyl aıtylǵan qyzylsózdiń bárin sýǵa batyryp jiberdi...
–"Álemdegi elý eldiń qataryna kirip qoıdyq, otyz elge omyraýlap kelemiz" degen otyz jylǵy ótirikti tasqynsý tas-talqanyn shyǵardy!
– Aýyldy qanap, jerdi talap, bir de bir óndiris ornyn ashpaı, ótirik zaýyttardyń tusaýyn kesip sherýletý - sherli halyqtyń mańdaıyna jazylǵan sor boldy.
- Halyqtyń munaı muhıtynan qazaqqa tamshy ǵana tamyzyp, ken-qazyna men gazdyń ústindegi elge tezek jaqqyzyp, eldiń sońynda tezek terip qalyp otyrmyz.
“Eski Qazaqstan” esti bolsa, qazir halyqtyń 30 jylda tonalǵan trıllıondaǵan baılyǵyn halyqqa qaıtarý úshin arnaıy zań qabyldanyp, bútin bir komıtet qurylar ma edi…
Iaǵnı, “Eski Qazaqstan” arhıviniń syqyrlaǵan esigin ashsań, ústińe qaptaǵan saýdyraǵan skeletter qulap túsetini anyq. Saıası tapsyryspen bolǵan qastandyqtardyń bárin aıtpaı-aq, bıyl 80 jyldyǵynda el eske alǵan zamannyń eri Zamanbekti shyndyqty aıtqany úshin ǵana ózin-ózi ólgenshe úsh ret “attyryp”, osyǵan bizdiń halyq senýi tıis degennen artyq er ólimimen eldi qorlaý bola ma?!.
Sol kezde 2005 jyly"Qazaq úni" gazetinde biz bul aýyr qylmysqa qarsy "Atqyzǵan kim?!- Atqan kim?"dep maqala jazǵan edik...
Búgingi prezıdenttiń burynǵy prezıdentke aıtqan: “Kettiń be -Qaırylma?”-degen qaǵıdaly sózin qalyń eldiń: “Kettiń be? - Qarańdy batyr” – dep, jappaı jalǵastyryp alyp ketýi kókiregi oıaý, kózi ashyq eldiń eski bılikke degen qatty qarsylyǵyn kórsetedi.
Iaǵnı, "Eski Qazaqstandy" qaıtarǵysy kep júrgenderdiń esekdámesi - álemdegi eldi uzaq jyl bılep, keıin ekinshi ret bılikke qaıtyp kelgen Malaızııa nusqasy bul jerge júrmeıdi. Ekeýiniń arasy aspan men jerdeı”, dedi depýtat.
Qazybek Isa Malaızııada 22 jyl bılikte otyrǵan Mahathır Mohammad elin Azııa jolbarysyna aınaldyryp, álemdegi ekonomıkalyq ǵajaıyptyń avtory bolǵanyn da aıta ketti.
“Ol malaı halqyn mańdaıaldy marǵasqa elge aınaldyrsa, al Nazarbaev Qazaqstandy basqarǵan otyz jylda, kerisinshe qazaq halqyn malaıǵa aınaldyrdy... Eks-prezıdent aıtqandaı, kez kelgenin sotqa súırep aparýǵa bolatyn 162 olıgarh bastaǵan sanaýly qaltalylar ǵana halyq qazynasy arqasynda esepsiz baıyp aldy...
«Qamysty bos ustasań, qolyńdy kesedi!”- deıdi qazaq danalyǵy. Sondyqtan, búgingi ózgergen «Jańa Qazaqstan» saıasatyna aralasqysy kelip, qıturqy las oıyn kórsetýdi kóksegenderdi bos jiberip, taırańdatyp qoıýǵa bolmas, qatań tyıym kerek!
Óıtkeni taǵy da ózderi bastap, taǵy da tas laqtyrýda. Tasqa taspen jaýap berý kerek. Bul eldik úshin, egemendik úshin kerek!
Biz bılik úshin emes, eldiń ózgerýi, ulttyń jarqyn bolashaǵy jolynda toptasa bilýimiz qajet. Eldi 30 jyl basqarǵan eski bılikke endi jol joq, máńgi jabyq! Bul aksıoma! “Eski Qazaqstan" bıligin qaıtarǵysy kelip, "Shal, ket!" degen basty urandy"Shal, kel!" dep basqa uranǵa ózgertý, 1991 jyly qulaǵan, kelmeske ketken Keńes odaǵyn qaıtarǵysy kelýmen birdeı!
"Eski Qazaqstandy" qaıtarǵysy keletinderdiń júregi de, basy da joq, sebebi bul eshqandaı múmkin emes!
Tize qosqan el tizerlep qalmaıdy! Qazaq birikkende, qaı kezde de, qandaı qamaldy da ala bilgen! Qazirgi topansýdyń tolqynyn da, teris saıasattyń solqylyn da tek eldiń birligi men tirligi qaıtara alady. Buǵan aǵynsýmen alysqan jeti jasar bala men jetpis jasar dananyń qatar turyp qaırat kórsetip jatqany aıqyn dálel! Endeshe, biz qandaı aýyr synaqty da tek El birligi arqyly jeńemiz”, dep sózin qorytyndylady Qazybek Isa.
