Pekın Halyqaralyq áýejaıynan qonaq úıge túndeletip jetip, ertesine shamaly tynyǵyp, dúısenbide aýdarmashym – osyndaǵy pedınstıtýttyń magıstranty, astanalyq Ahmetbek Aqbarov ekeýmiz qalanyń Haıdıan aýdanyna kep alǵashqy da mańyzdy kezdesýimizdi ótkizdik.
Aldyn ala ýaǵdalastyq boıynsha bizdi China lntercontinental Press uıymynyń Baspa ortalyǵyna qarasty Halyqaralyq yntymaqtastyq departamentiniń dırektory Yang Xie hanym men onyń orynbasary Liu Tingting hanym qabyldady.
Eki saǵat jarymǵa sozylǵan áńgimelesý qorytyndysynda "Dımash. Shyǵan daýysty ańsaý" kitabymdy atalǵan baspa tarapynan shyǵarý jóninde kelisimge keldik (jalpy, Qytaıda aýyzsha ýaǵdalastyq, qol alysý, ıaǵnı jentilmendik kelisimge kelý quqyq kúshine ıe eken, biraq bul kitaptyń joly taqtaıdaı tep-tegis bop ketedi degen sóz emes, sebebi, munda qalyptasqan qatań tártip boıynsha, joba qyryq kózden ótip, maquldanǵan soń baryp jol alady).
Qytaı qurlyqaralyq baspasy 1993 jyly qurylypty. Jýńgo Kompartııasy Ortalyq komıtetiniń Jarnama bólimine qaraıdy, ıaǵnı taza memlekettik uıym. Negizgi atqarymdyq mindeti – álem tilderinde joǵary sapaly kitaptar shyǵarý arqyly " Qytaıdy álemge jáne álemdi Qytaıǵa tanystyrý". Osy mıssııa aıasynda Baspa ortalyq Qytaı taqyrybynda jylyna onnan asa shetel tilinde 300 ataýly qaǵaz jáne elektrondy kitap, óńge de mádenı, shyǵarmashylyq ónim shyǵaryp taratady eken. Bul ónimder dúnıe júzi kóleminde uıysqan 300-deı saýda núkteleriniń kómegimen 200 elge taraıdy. 47 elde " Bul Qytaı" deıtin atpen Ortalyqtyń 400-deı kitap sóresi jumys istep tur.
Ortalyq 50 eldegi 100 baspamen tyǵyz qarym-qatynasta jáne solardyń deni Latyn Amerıkasy, Taıaý Shyǵys elderinde toptasqan. Iaǵnı, qaǵaz kitap, ıfrlyq oqý kitaptary kóbinese arab, ıspan tildes oqyrmandarǵa baǵdar ustaıdy. Bir derek: arab tilindegi ıfrlyq oqý qosymshasy 175 eldegi paıdalanýshylar tarapynan 6 mln-nan asa dúrkin júktelip alynǵan. Baspa ortalyǵynyń Facebook-tegi ıspansha paraqshasyna 40 elden 680 myńnyń ústinde adam jazylsa, arabsha paraqshasy onnyń ústindegi arab tildes elderde turatyn 100 myńdaı jazylýshyǵa ıe eken. Eger ıspan jáne arab tildes memleket sany álemde eń kóp mólsherge ıe ekenin eskersek (arab tili 26 memlekettiń memlekettik tili, aǵylshyntildesterden de kóp) mundaı ynta qoıýdyń sebebi túsinikti de, alaıda Qytaı úshin irgeles Eýrazııa qurlyǵynyń orny bólek emes pe?! Iang Hıe hanym bul suraǵymyzǵa jaýap bere kelip: "Biz úshin halyqaralyq yntymaqtastyq degenimiz – álem elderine Qytaı jóninde kitap taratý máselesinde bastamashylyqty óz qolymyzǵa alý, álbette, bul iste "Bir beldeý, bir jol" jobasy elderiniń orny bólek",- dedi.
Solaı deı tura, Ortalyq Azııa elderimen jumys áli de oılaǵandaı emes ekenin moıyndady.Aıtýynsha, bizdiń aımaqtaǵy túrki tildesterge arnap Qytaı haqynda kitap shyǵaryp taratý, sol sııaqty ol jaqtyń kitaptaryn hanzýsha shyǵarý isi endi-endi qyzý qolǵa alynyp jatqandaı kórindi. Bizdiń "Dımash" jobamyz osy bir sátke urymtal kep qalǵandaı ma, qalaı?! "Bul joba sátin sap júzege asyp jatsa, bizdiń Ortalyqtyń Qazaqstanmen tikeleı yntymaqtasyp jumys isteýiniń aldy bolmaq", - dedi osy oraıda dırektor hanym. Afrın lebizińizge!
Sóz sońynda, Qytaıǵa saparymdy uıymdastyrý kezinde qolǵabys jasaǵan dos-tanystarǵa raqmet aıtaıyn, atap aıtqanda: Qytaıdyń Almatydaǵy Bas konsýldigi – zıan Veı, Pen Iafeı, Chjan In, Maksot Izımýly , Anar Qurmanjan, Duisenali Alimakhyn, Ǵaısha Tabarakqyzy, Mahmýd Qosmambetov, Ahmetbek Aqbarovtarǵa alǵys. Keterimde sát sapar tilep qalǵan jeliles dostarǵa aıryqsha raqmet. Shynynda da, qazaǵymnyń " Kóp tilegi kól" degen sózi tátti ras eken.
Maqsat Táj-Murat
