7 naýryzda Reseıde FQQ (federaldyq qaýipsizdik qyzmeti) «lańkestikke oqtaldy» degen sezikpen qazaqstandyq qos azamattyń kózin joıǵanyn jarııalady. Olar 38 jastaǵy Jánibek Tasqulov pen 35 jastaǵy Sábıt Áshiralıev ekeni anyqtaldy. Jýrnalıster Danııar Moldabekov pen Dılara Isa olar týraly zerttep, keıbir aqparatty jarııa etti. Tolyǵyraq materıalda.
7 naýryz kúni FQQ "Máskeýdegi sınagogaǵa jasalmaq shabýyldyń aldyn aldyq" degen jeleýmen bolǵan yqtımal atysta Qazaqstannyń eki azamaty qaza tapqanyn jarııalaǵan. Reseıdiń arnaıy qyzmeti lańkestik árekettiń aldyn aldyq degen.
FQQ málimetinshe, «Vılaıat Horasan» (Horasan ýálaıaty) tobynyń (Islam memleketiniń aýǵanstandyq tarmaǵy. Olar qazirgi bılik basyndaǵy Talıbanǵa qarsy) músheleri Máskeýdegi sınagogaǵa qarýly shabýyl jasamaq bolǵan kórinedi. Málimetke qaraǵanda olar Kalýga oblysyndaǵy jeke úılerdiń birinen tabylǵan. Tutqyndaý kezinde kúdiktiler qarsylyq kórsetip, oqıǵa sońy qantógispen aıaqtalǵany aıtyldy.
Sol kúni tańǵy mezgilde Kalýgadaǵy Korıakov aýylynda FQQ men kúdikti ıslamshylar arasynda atys boldy degen Reseı jaǵy. Saldarynan "lańkestik áreketke daıyndaldy" degen eki kúdikti – Qazaqstan azamattary, Jánibek Tasqulov pen Sábıt Áshiralıev qaza tapqan. Qaýipsizdik qyzmetkerleriniń aıtýynsha, olar Reseıge aǵymdaǵy jyldyń 28 aqpanynda kelgen.
Jeke úıge jasalǵan reıdten keıin qaýipsizdik kúshteri Makarov tapanshasyn, Kalashnıkov avtomatyn jáne jarylǵysh qurylǵylardy jasaýǵa arnalǵan daıyndamalardy tárkiledi.
Arnaıy qyzmet taratqan vıdeoda atys kezi túsirilmegen. Tek Kalashnıkov avtomattary men onyń qasynda jatqan máıitterdiń beınesi tarady.
Oqıǵanyń shyn-ótirigi táýelsiz aqparat kózderi arqyly rastalǵan joq. Sondyqtan onyń Reseı arnaıy qyzmeti habarlaǵandaı sıpatta óristegenine ázirge dálel joq.
FSB esebinde aıtylǵan qos qazaqtandyqtyń qatysy bar degen lańkestik «Vılaıat Horasan toby» – Aýǵanstanda qandy qylmystar jasaǵan terorıstik qaýipti uıym. Bul uıym 2021 jyldyń tamyz aıynyń sońynda Kabýl áýejaıynyń janynda, elde sheteldik áskerlerdi shyǵarý júrip jatqan kezde 170 adamnyń ómirin qıyp, júzdegen adamǵa zııanyn tıgizgen iri jarylysty uıymdastyrdy. Al 2020 jyly osy toptyń sodyrlary Kabýldaǵy perzenthanaǵa shabýyl jasap, 25 adamdy sonyń ishinde jańa týǵan nárestelerdi de óltirgen bolatyn. Lańkestik top Aýǵanstandaǵy shııt hazarlaryna qarsy da birneshe ret shabýyldar jasaǵan. 2016 jyldyń qańtarynda AQSh Memlekettik departamenti «Horasan ýálaıatyn» «terrorıstik uıym» dep jarııalady.
Reseı Federaldyq qaýipsizdik qyzmetiniń baspasóz habarlamasynda ıslamshyl radıkaldar dep keltirilgen eki qazaqstandyq azamattyń ustalǵan kezde qarsylyq kórsetkeni aıtylǵan. Alaıda týystary Tasqulov pen Áshiralıevtiń ekstremıstik topqa qatysy bar degen derekti joqqa shyǵardy.
TASQULOVTYŃ TULǴASY
38 jastaǵy Jánibek Tasqulov – Túrkistan oblysy Saryaǵash aýdany, Qyzyljar aýylynyń turǵyny. Otbasyndaǵy úsh balanyń tuńǵyshy. Onyń artynda kámeletke tolmaǵan tórt balasy qaldy. Ekeýi bastaýysh synyp oqýshylary, eń kishisi bir jasta.
Zertteýdegi derekterge súıensek, Jánibek Tasqulov suıyq travertın (qurylys materıaly) saýdasymen aınalysatyn REAL TRAVERTINE kompanııasynyń negizin qalaýshy jáne dırektory bolǵan. Ony kompanııasy Shymkent qalasynda tirkelgen.
Al Statsnet derekqory taýyp bergen «Abdýlazız Tasqulovtyń» Facebook profılindegi posttardyń basym kópshiligi qurylys ónimderiniń jarnamasy. Sondaı-aq, paraqshasynan - ólim men qııamet kúni týraly nashıdter vıdeolary baıqaldy. (nashıd - musylmandyq án, negizinen mýzykalyq aspaptarsyz oryndalady) Ol jerde qandaı da bir zorlyq-zombylyqqa shaqyrýlar joq.
REAL TRAVERTINE-niń kózge túsken jarnamalarynyń ishinde eldegi eń tanymal aıtyskerlerdiń biri Balǵynbek Imashtyń vıdeosy bar.
Balǵynbek Imash el jadynda tek aıtys ónerimen ǵana emes, kovıd vakınasynyń synshysy retinde tanymal. 2021 jyly qazir Qańtar oqıǵasyna baılanysty azaptaý jáne jappaı tártipsizdikter uıymdastyrdy degen aıyppen jabyq sot proesinde isti bolyp jatqan Arman Jumageldıevke kezinde jyr arnaǵan. Al keıinnen Balǵynbek Armandy tanymaıtynyn aıtyp júr. Balǵynbek Imash ótken jyldyń kúzinde depýtat, sonymen qatar aıtysker Rınat Zaıytovtyń alaıaqtyqtyń 80 paıyzyn «namazhandar» jasaıdy degen sózinen keıin musylmandardy jaqtaǵan bolatyn.
Terrorlyq áreketke qatysy bar degen FSB qurbany Jánibek Tasqulovtyń kompanııasy, aıtysker Balǵynbek Imashtyń jarnamasynda satyp alýshylarǵa «onyń atynan kelse» jeńildik berýge ýáde beredi:
«Assalaýmaǵaleıkým qurmetti dostar, qurmetti oqyrmandar! Men qazir Túrkistan oblysynda, Saryaǵash aýdanynda, Qablanbek aýylynda, Jánibek aǵamyzdyń dúkenindemin. Bul naǵyz sapaly travertın materıaldary, olarmen birneshe jyl jumys istep kelemin. Kez kelgen ǵımaratty bezendirgińiz kelse, suıyq travertınniń ártúrli túrleri bar. Sapasyna kepildik bar. Biz sizdiń úıińizdi salystyrmaly túrde arzan baǵamen ádemi etip jasaımyz. Sapa kepildigi úshin Real Travertine qurylys materıaldaryn tómen baǵamen satyp alýǵa bolady. Sondyqtan men sizdi ónimdermen tanysýǵa shaqyramyn. Meniń atymnan kelseńiz 5% jeńildik alasyz. Nege tek bes? Óıtkeni bul aǵaıyndardyń ózderi halyqtyń jaǵdaıyn jeńildetý úshin materıaldardy arzan baǵamen shyǵarady. Otandyq taýar óndirýshilerge qoldaý kórseteıik. Barshańyzǵa Allanyń nury jaýsyn! Ómirińiz mánge toly bolsyn! Naǵyz travertınniń kómegimen kez kelgen ǵımarattaryńyz ádemi bolsyn!» dedi Balǵynbek Tasqulovtyń kompanııasyn jarnamalaǵan vıdeoda.
Sonymen qatar, Getcontact qosymshasynda Jánibek Tasqulovtyń nómiri (ol kompanııanyń málimetter bazasynda da, áleýmettik jelilerdegi profılindegi jarnamada da kórsetilgen) túrlishe saqtalǵan. Keıbireýler úshin «Djanıbek», basqalary úshin «Abdýlazız», al bireý úshin «Janıbek» Travertın» nemese «Abdýlazız Travertın».
Bir jazylýshy ony «Abdýlazız Sheıh» dep saqtaǵan eken.
ÁShIRÁLIEVTIŃ TULǴASY
35 jastaǵy Sábıt Áshiralıev ta saryaǵashtyq. Jańaturmys aýylynda turǵan.
Tasqulovpen birge qaıtys bolǵan Sábıt Áshirálıevtiń anasy Azattyq tilshisine bergen suhbatynda ulynyń da qurylys salasynda jumys istegenin, biraq eki jigittiń tanystyǵy týraly eshteńe bilmeıtinin aıtty.
Áshirálıevtiń eki áıeli bolǵan. (Qazaqstan zańnamasy qos áıel alýǵa tyıym salady. Er adam musylmandyq ádet-ǵuryp boıynsha nekege turǵan bolýy múmkin; elimizde mundaı odaqtardyń zańdy kúshi joq. – Red.). Olardan tórt balasy bar, ekeýi qazir júkti. Jibek joly aýyldyq okrýginiń ákimdiginde áriptesterine Áshiralıevtiń elimizde tyıym salynǵan dinı aǵymdarǵa qatysýshylar tiziminde joq ekeni habarlandy.
«Ulymnyń boıynan jaman qasıetterdi baıqamadym. Ol bes ýaqyt namaz oqıtyn. Ol da biz sııaqty namaz oqydy. Ol terrorıst emes», - deıdi anasy Álıma Áshiralıeva.
Tasqulovtyń ápkesi Áıgerim de aǵasy «terrorıst bolýy múmkin emes» dep sanaıdy. «Azattyq» tilshisine bergen suhbatynda ol, aǵasynyń aqpan aıynyń sońynda Reseıge «Gazel» alý úshin ushyp ketkenin aıtyp, ol jaqtan júk kóligin alý arzanǵa túsetinin túsindirgenin aıtty.
«Sońǵy ret ol áıeli men balalaryna 5 naýryzda qońyraý shalǵan. Satyp alatyn kólik tappaı júrgenin aıtyp, búıregine sýyq tıgenine shaǵymdanǵan. Balalaryna táttiler ákelýge ýáde bergen edi. Terakt jasamaq bolǵan adam balalaryna bulaı úmit bermes edi», – deıdi reseılik FSB óltirgen qazaqstandyqtyń ápkesi.
QAZAQSTAN BILIGINIŃ REAKIIaSY
Qazaqstan bıligi bul oqıǵaǵa Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń túsiniktemesi arqyly jaýap berdi. Qaýipsizdik kúshteri tergeýdi «qoldanystaǵy yntymaqtastyq arnalary aıasynda Reseı FSB-men tyǵyz baılanysta» júrgizip jatqanyn málimdedi.
«Buqaralyq aqparat quraldarynda Reseıde lańkestik áreketti uıymdastyrý áreketi kezinde reseılik kúshterdiń eki Qazaqstan azamatynyń kózin joıǵany týraly aqparat jarııalandy. Olardyń Qazaqstan azamattyǵyna ıe ekeni jáne bul tulǵalardyń Reseıge ketkeni rastaldy. Bul fakti boıynsha Ulttyq qaýipsizdik komıteti sotqa deıingi tergeý júrgizip jatyr. Tekserý qoldanystaǵy yntymaqtastyq arnalary aıasynda reseılik FSB-men tyǵyz yntymaqtastyqta júrgizilýde», - dep atap ótken UQK basqa aqparat jarııalaýǵa jatpaıtynyn atap ótti.
Qazirgi tańda marqumdardyń týystary FSB óltirgen qazaqstandyq qos azamattyń denesin elge qaıtarýǵa kómektesýin surap, olarǵa taǵylǵan aıypqa dálel keltirýlerin talap etýde.
Dına LITPIN,
«Adyrna» ulttyq portaly
