Búgin, naýryzdyń 13-i — Jeltoqsan oqıǵasy qurbandarynyń biri, "Halyq qaharmany" Qaırat Rysqulbekovtiń týǵan kúni.
Qaırat Noǵaıbaıuly 1966 jyldyń 13 naýryzynda Moıynqum aýdany Birlik aýylynda dúnıege kelgen.
Ol elimiz egemendik alǵannan keıin Qazaqstan Joǵarǵy Soty Plenýmynyń 1992 jyly 21 aqpandaǵy sheshimimen tolyqtaı aqtaldy. «Halyq qaharmany» ataǵy berildi. Taraz qalasynda Rysqulbekov esimimen atalatyn demalys parki bar.
1987 jyldyń 1 qańtary Rysqulbekov 18 jeltoqsan tańnyń 9 saǵat 30 mınýtynda Fýrmanov kóshesi men Abaı dańǵylynda jasalǵan fotosýrettiń negizinde tutqyndaldy.
Qaırat Rysqulbekov otbasyna jazǵan hatynda bir mılııonerdi qazaq qyzyn jyǵyp, shashynan súıregeni úshin jabyla sabaǵandaryn jazǵan. Biraq, tergeýshiler zymııan áreketterimen Rysqulbekovke neshe túrli aıla-sharǵy qoldanyp, ony adam óltirdi dep aıyptaıdy.
18 jeltoqsan kúni túski on bir jarym men on ekiniń aralyǵynda memlekettik teleortalyqtyń jas ınjeneri Sergeı Savıkıı aýyr soqqy alyp, 19 jeltoqsanda aýrýhanada kóz jumdy. Kýágerler buǵan Qaıratty kinálaǵan.
Qaırat Rysqulbekov 1988 jyly 21 mamyrda Semeı túrmesinde kóz jumdy. Qaırattyń Semeı túrmesinde qalaı kóz jumǵany áli kúnge deıin qupııa bolyp keledi.
Nazarlaryńyzǵa batyr uldyń «aqtyq sózin» usynamyz.
«…Iá, men sizderden esh jasyrmaımyn, men 18 jeltoqsan 1986 jyly alańǵa bardym, kópshilikpen birge. Barǵanda da Qonaevtyń kúıin kúıttep barǵan joqpyn. Tek qana, ol jerge barǵan sebebim, bar maqsatym, birinshiden, ol jerde ne bolyp, ne istep, ne qoıyp jatqanyn óz kózimmen kórý boldy. Ekinshiden, alańda qazaqtyń ýyzdaı jas qyzdaryn uryp-soǵyp, óltirip jatyr degendi elden estigen soń, óz basym qolymdy jaıyp «kúl bolmasań, búl bol» dep otyrýǵa erkektik ar-namysym esh jetpedi. Er qatarynda er qara bop, sany bar, sapasy joq bop, erbeńdep júrgen namyssyz erkek men emespin, qudaıǵa shúkirshilik, meniń de kórkeıgen keýdemde naǵyz erge laıyq «namys» barshylyq.
Onyń ústine «qyzdyń joly jińishke» degen. Meniń túsinigimshe, áıel adamǵa er adamdar turmaq, ań ekesh ańdardyń, haıýandardyń erkegi de urǵashysyna múıiz, ıa bolmasa tuıaǵyn kótermeıdi. Al, biz bárimiz de ań emes, adamzattyń uly — adambyz, sondyqtan, er adam áıel zatyna qol kóterip, qol jumsaýǵa tıis emes, áýeli esh pravosy joq. Mine, qysqasha aıtqanda, osyndaı túsinikpen, áıel zatyna er bolyp óz qolushymdy berip, kómektesýge, olardy arashalap-qorǵaý úshin barǵanym ras. Sol jerde qolymnan kelgenshe bir kómegimdi bergenim de ras. Ol úshin áli kúnge deıin esh ókinbeımin, kerisinshe, úlken maqtanysh tutamyn. Biraq ta, bir Qudaı ózi kýá, adam balasyn esh óltirgenim joq. Mundaı aıýandyq jasaýdyń ózi, sormańdaı meniń qolymnan kelmeıdi. Esh ýaqytta, eshqashan da…
Al, áıel zatyna aıýandyqpen qol kóterip, shashynan tartyp, kókparsha súıregeni úshin bir mılıııany uryp-soqqanym óte ras. Ol adam kúni búginge deıin aman-esen zyr júgirip júr. Óz qolymmen jasaǵan bar teris qylyq, bar qylmysym osy ǵana.
Kúnádan taza basym bar,
Jıyrma birde jasym bar,
Qasqaldaqtaı qanym bar,
Boztorǵaıdaı janym bar.
Alam deseń, alyńdar.
Qaırat degen atym bar,
Qazaq degen zatym bar,
Erkek toqty qurbandyq.
Atam deseń atyńdar!"
«Adyrna» ulttyq portaly
