Parlamenttiń tómengi palatasynyń depýtattary áıel quqyǵy, adam quqyǵy máselesine qalaı baǵalaıtynyn aıtady.
8 naýryz Halyqaralyq áıelder kúnine oraı Májilis depýtattarynan «Qazaqstanda jalpy áıelderdiń quqyǵy qanshalyqty qorǵalǵan?» dep suraǵan edik. Áıel depýtattar kemshilik kóp ekenin aıtsa, er depýtattar «áıelder quqyǵy jaqsy qorǵalǵan» deýmen shekteldi.
«URYP-SOǴÝ QYLMYSTYQ KODEKSPEN RETTELEDI»
Májiliste qaralyp, senatqa joldanǵan «Áıelquqyǵy men bala qaýipsizdigi» zań jobasynyń avtorlarynyń biri Juldyz Súleımenovanyń bul taqyrypta aıtary barshylyq. Biraq Májilis depýtaty áıelderdiń quqyǵy endi qorǵala bastaǵanyn eskertti.
– 2023 jylǵy statıstıkalyq málimetterge qaraıtyn bolsaq, zorlyq-zombylyqqa shaldyǵyp, Ishki ister departamentterine kúnine 300-den astam otbasylyq janjaldar boıynsha ótinishter kelip túsken kezder bolǵan. Bul – resmı statıstıka. Sonymen qatar, ákimshilik quqyq buzýshylyqqa tartylǵan azamattardyń sany 53 myńnan asady, Al osy másele boıynsha qylmystyq jaýapkershilikke tartylǵan azamattardyń sany – 819. Bul máselede, ózderińizge belgili, ótken aptada áıelderdiń quqyqtary men balalardyń qaýipsizdigi týraly Zań jobasyn qabyldadyq. Ekinshi oqylymda Senatqa joldadyq. Ol jerde ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly Kodekstegi buǵan deıingi densaýlyqqa qasaqana zııan keltirý jáne uryp-soǵý baptary Qylmystyq Kodekske engizildi. Sáıkesinshe jaza Qylmystyq kodekspen retteletin boldy. Bul eki bap 2017 jyldan bastap Qylmystyq Kodekste boldy. Sáıkesinshe bizde bolyp jatqan jandaldardyń kóbeıýi, uryp soǵýǵa tap bolǵan azamattardyń kóbeıýine qatysty sarapshylar, quqyq qorǵaýshylar, sonymen qatar zańgerlerdiń usynystarynyń aıasynda sheshim qabyldandy, ózgerister boldy. 4 túrli quqyq buzýshylyq bar: ekonomıkalyq, jynystyq, turmystyq, psıhologııalyq. Qazirgi tańda ret-retimen qorǵalyp keledi. Qazirdiń ózinde áıelderdiń quqyǵyna baılanysty, onyń ishinde ekonomıkalyq múmkindikterdiń keńeıtilýine baılanysty, saıası sheshimderge qatysýy men yqpalyn kúsheıtýge baılanysty jyl saıyn kvota aıasynda zańnamalyq sheshimder kóterilip keledi, – deıdi depýtat Juldyz Súıleımenova.
«STATISTIKA MÁZ EMES»
«Aýyl» partııasynyń Májilistegi ókili Qaraqat Ábden óziniń tek qana depýtat emes, áıel, ana ekenin aıtty.
– Bul másele óte jaqsy sheshilip kele jatyr dep esepteımin. Sońǵy Zań jobasynda áıelge jasalǵan zorlyq-zombylyqqa qarsy qoldanylatyn sharalar qarastyrylǵan. Iá, árıne, qazirgi tańda statıstıka máz emes. Zorlyq zombylyqtan 60 áıel, 7 bala qaıtys boldy. Biraq aldyńǵy jyldardan salystyrǵanda dınamıka jaqsy, – dedi ol.
Jýrnalıstiń «Óz quqyǵyńyz qanshalyqty qorǵalǵan?» degen suraǵyna depýtat «Quqyǵym tolyqqandy qorǵalǵan. Men ózimdi ózim qorǵaı alamyn, sebebi men bilimdi adammyn. Zańdy bilemin» dep jaýap berdi.
«ÁIEL QUQYǴY QORǴALǴAN»
Májilis depýtaty Aıan Zeınýllın qazir áıelderdiń quqyǵyn qorǵaý úshin arnaıy zań qaralyp jatqanyn eskertti. Depýtattyń aıtýynsha, osy zańda áıelderdiń kóp quqyqtary qarastyrylady. «Zań qazir qaralyp jatyr. Buǵan deıin áıel quqyǵy jaqsy bolsa, qaralmas edi ǵoı» degen suraqqa depýtat «Keıbir máseleler bar. Sizge qandaı jaýap kerek?» dep jaýap berdi.
Áıel quqyǵy týraly aıtýǵa asa qulyqty bolmaǵan depýtat «Bul taqyrypty qatty bilmeımin. Aýyl sharýashylyǵynyń mamanymyn» dep qutyldy.
Sársenbi, ıaǵnı 6 naýryz kúni ant qabyldap Májilistiń jańa depýtaty bolǵan Nursultan Baıtilesov áriptesi Aıan Zeınýllın sekildi sózge sarań bolyp shyqty.
– Qazir qaralyp jatqan zań jobalarynda bul másele múmkindiginshe tereńdetilip qaralady dep oılaımyn. Jalpy bizde zańda kóptegen normalar bar. Biraq ókinishke qaraı qazirgi zaman talaptarynyń ózgerýine baılanysty keıbir sáıkes emes jerleri bar. Sony aldaǵy ýaqytta qaraımyz. Biraq meniń oıymsha elimizde áıel quqyǵy qorǵalǵan, – dedi ol.
Depýtat Tilektes Adambekov te áriptesteri aıtqan sózdi qaıtalady. Iaǵnı ol Májiliste áıelderdiń quqyǵyn qorǵaý boıynsha Zań qarastyrylyp jatqanyn, ol Zańda osy másele jan-jaqty talqylanatyn aıtty. Jýrnalıstiń «Buǵan deıin áıel quqyǵy qorǵalmaı kelgen be?» degen saýalyna depýtat «Qorǵalǵan joq dep aıta almaımyn. Qazirgi tańda ómirdiń ártúrli suranystaryna baılanysty zańǵa depýtattardyń usynystarymen ózgertýler engizip jatyr. Zorlyq-zombylyqqa qatysty jáne eki adam urysqan kezde bir ret qana kelisimge kele alatyndyǵyn aıtýǵa bolady» dep jaýap berdi.
Nazerke Sandybekqyzy
