Qazaqstannyŋ memlekettık mektepterındegı balalardyŋ 64,2 paiyzy – funksionaldyq sauatsyz, - deptı düniejüzılık banktıŋ sarapşylary. Sız būnymen kelısesız be?
Jaǧdaiymyz şynymen osyndai naşar ma? - deptı bır jurnalist dos.
- İä, kelısemın. Odan da auyr boluy mümkın desem, mä, şynymen be? Nege?- deidı. Sebebın taldap köreiık.
- bırınşıden, jalǧan esep, ötırık paiyz quu. Üş jylǧa juyq mektep direktory bolǧanda №90 gimnaziiada bılım sapasyna qatty män berdık. Bıraq Kündelık.kz-tegı bılım sapasy boiynşa Astanadaǧy mektepterdıŋ ışınde eŋ tömen sapany körsettık. Nege? Sebebı mūǧalımderdı paiyz quǧyzyp, bır sabaqtan üş, bır sabaqtan tört alǧandar bolmasyn dep ötırık sapa jasatpadyq, qataŋ türde ädıl baǧalauǧa tyrystyq. Ekı degen baǧaǧa da rūqsat berdık.
Esesıne Bılım basqarmasynyŋ talai jinalysynda taiaq jedık. Sol kezde mektepterdıŋ körsetetın paiyzyna taŋ qalatynmyn. Sebebı bıraz mekteptıŋ altyn belgısı men üzdıgı QAZBILIM-ge ŪBT-ǧa daiyndyqqa kelgende mynau qalai üzdık oquşy deitınmın.
Keiın bıraz mekteptıŋ qaǧazdaǧy bılım sapasyn körgende, paiyzdyq jarysyn körgende jaǧamdy ūstadym da qoidym. Al sol mektepterge syrttai täuelsız baǧalau jürgızseŋ, otyn bolary anyq edı. Ökınışke qarai, būl auru bükıl öŋırde bar.
Bärınde sosialistık jarys. Būl qoldan jasalǧan ötırık sapalar tübımızge jetedı.
Sebebı eŋ auyry - balam 4-5-ke oqyp jatyr dep ata-ana aldanady.
- ekınşıden, 2-3 auysymdy mektepter, syiymdylyǧyǧan äldeneşe ese artyq otyrǧan mektepter memlekettık standartty da tolyq oryndauy qiyn. Sol üşın oquşylar jappai qosymşa sabaqqa jügınedı. Al aqyly qosymşa bılımge bıreudıŋ şamasy kelse, bıreudıŋ şamasy kelmeidı...
- üşınşıden, sapaly bılımge türtkı bolatyndardyŋ sapasy. Oqulyq sapasy, baǧdarlama sapasy, kadr sapasy. Bızde būl sapalar auyr. Bılım sapasy qaşan da mūǧalım sapasynan biık bolmaidy. Bılım sapasy baǧdarlama, oqulyq, ädısteme sapasynan biık bolmaidy.
Ökınışke qarai, bızde būlar da şynaiy sapadan görı jalǧan reiting pen bıtpes qaǧazdaǧy kereksız körsetkışke beiımdelgen.
Bız barlyq salada jauyrdy jaba toqyp kele jatyrmyz. Bız barlyq salada ötırıkke batyp qaldyq. Sondyqtan düniejüzılık banktıŋ 64,2%-yna taŋǧalamyz. Äitpese, älemdegı eŋ qarapaiym emtihan qataryna kıretın ŪBT-da 140 baldan 50 ball degen şektık baldy (negızı 50 ball şektık degen ūiat 35%-y jalpy baldyŋ) 2022 jyly 33% oquşy, 2023 jyly 17% jinai almady. Al 11-synyp oquşylary jappai qosymşaǧa baratynyn eskersek, şynaiy bılım sapasynyŋ qanşa ekenın elestetuge bolady.
Törtınşıden, memlekette eşqandai ädılettı syrttai baqylau joq. Bar syrttai baqylaulardyŋ özın oiynşyq jasaidy. Bıreu bılıp tūryp aldaidy, bıreu aldanǧanyn bılıp tūryp aldanady. Ekeuı de bır-bırıne qarap qoiyp, bılım sapasy dūrys dep otyrady.
Memlekettık emtihannyŋ özın adal, taza ötkızetın qauym neken-saiaq. Memlekettık emtihan, syrttai baqylau bolady dese, oquşylar apailar kömektesetın emtihan dep senedı.
Jalpy, bızde şynaiy bılım sapasy turaly oilanatyndar öte az. Bärı tynyş bolsyn, eşkım şulamasyn degenmen ömır süredı. Ökınışke...
Osydan şyǧady da, qoǧamdy bılıksızdık jailaidy...
Qūzyrly organdarǧa ūnamasam da, şyndyq osy. Taǧy bıraz närse aituǧa bolar edı, oǧan tılımdı osy jerden tıstei salaiyn.
Ūqsas jaŋalyqtar
