7 qyrkúıek kúni Almaty qalasy Medeý aýdandyq sotynda Ǵalymjan Jaqııanovtyń Tólen Toqtasynov pen onyń jubaıy Alma Toqtasynovaǵa qatysty, ıaǵnı ortaq kásiptegi úlesine jartylaı tólem retinde óz erkimen tólegen aqshany óndirý týraly talap aryzy boıynsha ashyq sot proesi ótti. Sot otyrysyna «Adyrna» ulttyq portaly da qatysty.
Saǵat 11-de bastalyp, bir jarym saǵatqa sozylǵan sot otyrysy ashyq túrde, qoǵam belsendileri men baspasózdiń qatysýymen ótkizildi. Degenmen, aryz berýshi Ǵalymjan Jaqııanovtyń ózi sotta tóbe kórsetpedi.
Aıta keteıik, Tólen Toqtasynov pen Ǵalymjan Jaqııanov erteden beri jaqsy aralasqan belgili tulǵalar. 2000 jyldardyń basynda oppozııaııadan oryn taýyp, halyqtyń sózin sóılegen jandar. Bul týraly Ǵalymjan Jaqııanov óziniń «Ómir belesteri» memýarlyq kitabynda da keńinen jazǵan. Degenmen, 30 jyl aralasqan dostardyń arasynan qara mysyq kesip ótti. Arazdyqqa ne sebep?Daýdyń basy neden bastaldy?
DAÝDYŃ BASY – DOSTAR ARASYNDAǴY DOLLARLAR
Tólen Toqtasynov pen Ǵalymjan Jaqııanov Mońǵolııada birge júrip, biraz jyl jumys istegen. Ekeýi kompanııa basqaryp, keıin joldary ekige aıyrylǵan. Bul týraly «Adyrna» tilshisine Tólen Toqtasynov aıtyp berdi.
«Mońǵolııada biz Ǵalymjan ekeýmiz birigip jumys isteımiz degen kelisim boldy. Taǵy bir úshinshi adam boldy. Sol kelisim boıynsha, aramyzda kelispeýshilik oryn aldy. Ǵalymjanǵa «sen bizge bildirtpeı, jasyryn óz qaltańa aqsha aldyń. Biraz qarjyny Mońǵolııanyń artynda turǵan ofshorlyq kompanııanyń bank shotynda qaldyrdyń» degen aıyp taqtyq.
Osy máseleler bolǵannan keıin, aramyzda biraz kelispeýshilik bolyp, keıin Ǵalymjan maǵan usynys tastady: «Bul kompanııada ekeýmizdiń bireýmiz qalýymyz kerek», dedi. Men birden ózimniń shyǵatynymdy aıtyp, Ǵalymjanǵa óz úlesimdi sattym. Ol kelisti. Keıin ol meniń ústimnen aryz jazdy», dedi Toqtasynov.
7 qyrkúıek kúni ótken sotta Ǵalymjan Jaqııanovtyń talap aryzy boıynsha azamattyq is qaraldy. Iaǵnı, ol Toqtasynov Tólen men Toqtasynova Almadan 462 500 AQSh dollaryn óndirip almaq.
2019 jyly 30 tamyzda Jaqııanov pen Toqtasynov arasynda Mońǵolııadaǵy ALGT jaýapkershiligi shekteýli seriktestiginiń 37,5% kólemindegi úlesin satý-satyp alý týraly hattamalyq kelisim rásimdeledi. Hattamalyq kelisim sharttaryna sáıkes, taraptardyń úles quny 1 765 000 (bir mıllıon jeti júz alpys bes myń) AQSh dollaryna baǵalandy.
Toqtasynovtyń aıtýynsha, kelisimshart mátinin Jaqııanovtyń ózi jazǵan. Ekeýara kelisim WeChat messendjeri arqyly ótken. Kelisim bolǵannan keıin, Ǵalymjan Jaqııanov birinshi transhty tólegen. Toqtasynov kompanııany basqarýdy Ǵalymjan Jaqııanovqa bergen, keıin Jaqııanov kelisilgen aqshanyń qalǵan bóligin tóleýdi doǵarǵan. Jaqııanov «Tólen meni aldady, ol kompanııada úlesker emes, ony men bilmedim» degen jeleýmen Toqtasynovtyń ústinen aryz tastaǵan.
Jaqııanov Toqtasynov pen onyń zaıyby Alma Toqtasynovaǵa 462 500 AQSh dollaryn túrli transhtarmen tólegen. Osylaısha, Jaqııanov Toqtasynovpen Mońǵolııadaǵy «ALGT» jaýapkershiligi shekteýli seriktestiginiń 37,5% mólsherindegi úlesin satý-satyp alý týraly Hattamalyq shart jasasyp, osynshama somany tólegennen keıin, qaıta qaıtaryp alýdy talap etip aryz jazady.
Sot barysynda «Quinton» offshorlyq kompanııasytýraly da aıtylady. Ol mońǵoldyq ALGTkompanııasynyń 100% ıeliginde. Alma Toqtasynovanyń aıtýynsha, Tólen Toqtasynovtyń ol kompanııada 50% ıeligi bar. Jaqııanovtyń qorǵaýshysy banktik qupııa bolsa da, Alma Toqtasynovanyń bank shottarynyń derektemelerin jarııa etýdi talap etti. Biraq, sot olardy qabyldamady.
Sondaı-aq, sot uıǵarymymen úshinshi tulǵalar retinde ALGT.Co, Ltd jaýapkershiligi shekteýli seriktestigi, QUINTON OVERSEAS LTD kompanııasy, ALGT kompanııasynyń naqty qatysýshysy Tagır Sısınbaev, sondaı-aq,Qoǵamnyń kredıtory Muhametqalı Ospanov tartyldy. Olar Jaqııanovtyń ókili retinde qatysty. Sot barysynda eki jaq taraptyń advokattary birqatar ótinimder berdi. Alda sot olardy qaıta qaramaq.
«BUL SOT – PRINIPTI MÁSELE»
«Men bir suhbatymda aıttym, búgingi bolǵan jaǵdaıǵa esh ókinbeımin. Ǵalymjan Jaqııanovpen biz 30 jyldan astam dos boldyq. Ony qazaqstandyqtar jaqsy biledi. Al búgingi jaǵdaı osyndaı bolyp otyr. Biz mundaı jaǵdaı bolmasa, Ǵalymjan Jaqııanovty tulǵa retinde óz qolymyzben aq kıizge otyrǵyzyp, taqqa shyǵarýshy edik.
Sot proesiniń jalǵasy bolady. Bul sot – dúnıe úshin dep aıtylady. Bul – dúnıe , aqsha úshin emes. Bul sot – prınıpti másele, shyndyqqa ákeledi. Aldaǵy sotqa sizder de qatysyp kórseńizder bolady, bizdiń aramyzda bolǵan hattarymyz, dálelderimiz bar, solardy kórsetemiz», - dedi Toqtasynov sot proesinen keıin «Adyrnaǵa» bergen suhbatynda.
JAQIIaNOV SOTQA NEGE KELMEDI?
Tólen Toqtasynovtyń ótinishi boıynsha, baspasóz ókilderiniń qatysýymen sot ashyq túrde ótti. Degenmen, Jaqııanov sottyń ashyq ótýine qarsy bolǵan. Tipti, ózi sot otyrysyna kelmedi. Qorǵaýshysynyń aıtýynsha, sotqa kelmeýi Jaqııanovtyń talaby bolypty.
«Jaqııanov qoǵam qaıratkeri ári halyqqa tanylǵan tulǵa bola tura, Tólen buǵan daıyn bolsa da, onymen ashyq júzdesip, betpe-bet suhbat berýden áli de jaltarady. Sot otyrysynyń merzimi 2 apta buryn belgilenedi. Ol Mońǵolııada degen boljam bar. Eger sonda bolsa, Mońǵolııadan ushaqtar jıi ushady. Qalasa, halyq aldynda aq bolsa, sotqa qatysar edi», - dedi Alma Toqtasynova.
Aıtyp ótkenimizdeı, sotqa baspasóz ókilderinenbólek, qoǵam belsendileri de qatysty. Kásipker, qoǵam belsendisi Ahmetbek Nursıla sot otyrysynda bolyp, eki dostyń aqsha úshin janjaldasqandaryna qapaly ekenin aıtty.
«Men Ǵalymjandy da, Tólendi de 90-shy jyldardan beri bilemin.Ekeýin aıyryp jatqan – qý aqsha, qý dúnıe. Endi bul aǵaıynnyń nemese aýyldyń arasynda bolyp jatqan áńgime emes, bul búkil Qazaq jurtyna tarap ketti. Ekeýin 30-dan asqan kózi ashyq, kókiregi oıaý azamattardyń kóbi biledi. El úshin bir kezderi bastaryn báıgege tigip, bılikke qarsy shaýyp júrgen qandy kóılek dostar edi. Endi búgin bir-birimen qyrqysyp, sottasyp, búkil elge masqara bolyp jatyr.
Qazirgi bolyp jatqan sot proesi Ǵalymjannyń «men baıqamaı berip jiberippin aqshany, bul kompanııaǵa Tólenniń qatysy joq eken» degen áńgimesimen berilip jatyr. Qalaı 12 jyl Otanyna kelmeı, Mońǵolııada jumys istep júrgen azamattyń múlde ol kompanııada úlesi joq degenge kim senedi? 400 myń dollar 400 teńge emes qoı?! Eń ókinishtisi, osy 60-tan jasy asqan, bir kezderi el úshin, demokratııa úshin jemqorlyqpen kúresemiz, adal bolamyz degen el tanıtyn azamattardyń búgin tıyn úshin bir-birimen bet jyrtysyp, jaǵasynan alyp, sottasyp jatqany, árıne, janǵa batady. Sot ádil sheshimin shyǵarady degen úmitimiz zor», - dedi Ahmetbek Nursıla.
Sonymen qatar, Tólen Toqtasynovtyń dosy, zeınetker Sarypov Aıdarbek te sot otyrysna qatysty. Onyń aıtýynsha, Jaqııanovtyń áreketi Toqtasynovqa taǵylǵan jala.
«Tólenniń otbasyn 80-shi jyldardan bastap bilemin. Jalǵyz men emes, Tólenniń qandaı ekenin Semeı halqynyń barlyǵy biledi. Qazir bolyp jatqan sot proesi durys sheshiledi dep oılaımyn. Semeı qalasynda Tólenniń jumysynda meniń joldasym kómekshisi bolyp qyzmet istedi.
Mynaý is – Tólenniń ústine jabylyp jatyrǵan ashyq jala. Bul – durys emes. Yńǵaısyz, uıat jaǵdaı bolyp tur. Bir núktesi qoıylýy kerek. Tólen Nazarbaevtyń kezinde Mońǵolııaǵa kelgenin bilemiz. Sonda kompanııasyn 0-den bastady. Mońǵolııanyń iri kásipkerleri de biledi. Ol jaqtaǵylar da jaqsy pikirin bildirip jatyr. Sot durys sheshim shyǵarady dep oılaımyn. Aqqa Qudaı jaq. Al Jaqııanov týraly eshteńe aıta almaımyn», - dedi Aıdarbek Sarypbaıuly.
Eske salaıyq, qańtar aıynda «Adyrnanyń» ıýtýb arnasyna suhbat bergen Tólen Toqtasynov qandy kóılek dosy, ómirde de, kásipte de birge júrgen Ǵalymjan Jaqııanov týraly aıtyp bergen edi. Keıin Jaqııanov eski dosynyń osy suhbaty shabyna tıip ketse kerek, jaýabyn áleýmettik jelige jazbasha jarııalady. Árıne, Toqtasynovtyń sóziniń bárin teriske shyǵaryp, ýájin aıtty. Tólen Toqtasynovtyń suhbatynan keıin, “Adyrna” ulttyq portaly Ǵalymjan Jaqııanovqa alań usynyp, suhbat berýin surady. Alaıda ol oǵan oń jaýabyn bermeı, "Adyrna" portalynyń ústinen aryz tastap úlgerdi. Qysqasy, dostar arasyndaǵy daýdyń sheshimi aldaǵy sotta jalǵasyn tappaq. Sot otyrysy qashan bolatyny belgisiz.
”Adyrna” ulttyq portaly