Otbasy – qoǧamdaǧy maŋyzdy institut. Al otbasynyŋ ırgesın sögıp, «talaq» dep topyrlaǧandar ūlt bolaşaǧyna balta şabady. Näpsınıŋ jetegınde ketken terıs dıni aǧym ökılderınıŋ bır-bırın talaq etıp, taǧdyryn talqandaǧandardyŋ da ülesı qoǧamda artyp otyr.
Talaq – islam dınınıŋ terminologiiasynda küieuı tarapynan äielımen arasyndaǧy nekelık qatynastyŋ üzıluın bıldıretın tanym. Terıs aǧym ökılderı İslam dınıne üş qainasa sorpasy qosylmaityn tanymdar men qasaŋ qaǧidalardy şariǧat retınde alǧa tartyp, äiel qūqyn aiaqqa taptap jür. Sanasy jalaŋ dıni dogmalarmen ulanǧandar aq nekenıŋ adal zaŋyna öz pätuasynaityp, fanatizmge boi aldyryp jür.
Terıs dıni aǧymnyŋ şyrmauyna tüskenderdıŋ qasiettı neke zaŋyn būzyp, bır-bırıne talaq aituynyŋ da bırneşe sebepterı bar. Eŋ aldymen, mūndai ajyrasu türı köp jaǧdaida ekınşı äiel taqyrybymen tıkelei bailanysty. Kötere almaityn şoqpardy belıne bailap, «ekınşı alu – sünnet» degendı tereŋınen tüsınbegender aqyr soŋynda sol şoqpardan taiaq jep jatady. Nekenıŋ ǧūmyryn üzetın mūndai şalys qadamdar kesırınen talaq aitqandar ǧana emes, beikünä säbiler de zardap şegıp jatady. Ekınşıden, sanasy jat tüsınıkke tolǧandardyŋ denı otbasy qūndylyqtaryn, qoǧam aldyndaǧy jauapkerşılıktı tereŋınen sezıne qoimaidy. Jauapkerşılıkten jaltaru, oǧaş, jat tüsınıkterdı şariǧatqa telıp,«qiynnan qiystyru» da otbasy qūndylyqtaryn qūldyratady. Būǧan qatysty Filosofiia ǧylymdarynyŋ doktory Dosai Kenjetai «Qoǧamdaǧy beleŋ alyp bara jatqan radikaldy aǧymdar ädeiı jahiliia däuırındegı saltty islam atymen tyqpalap, eldı, qyzdarymyzdy aldap otyr», - dep pıkır bıldıredı.
Jat aǧymdaǧy ideologiialar adamnyŋ syni sanasyn tūqyrtyp, dıni sauatyn būlyŋǧyr ūǧymdarmen bürkemeleidı. Radikaldy, ekstremistık toptarǧa kırgen adamdar öz ışıne tūiyqtalǧan adamdar sanatyna jatady. Aqyrynda adam balasy dūrys taŋdau jasaudan qalady. Sala mamandarynyŋ bırı, professor Dosai Kenjetai tüsınıksız sebeppen «talaq etu» jaǧdaiyn bastan keşırgen qyzdyŋ oqiǧasyn tılge tiek etedı.
Byltyr bır qaryndas jylap keldı. «Talaq qyldy» . Sen onymen qalai tanystyŋ? - desem, menı «uhtiym-dıni ūstazym, äpşem» tanystyrdy syrtymnan. Jıgıt namazhan, imandy, soǧan tiesıŋ, būl taǧdyryŋ degen soŋ, maqūl dedım», - dep jylap tūr. Qyzda dın, ūstaz, iman, taǧdyr, erık, şeşım turaly ūǧymdardy taldaityn qabılet te qalmaǧan. Endı qaraŋyz eşqandai synnan elekten ötkızbegen, oi, amal, tanym, tüsınıktıŋ soŋynda, qyz erejeler men şablondarǧa qūl bolǧan», - dep tüiının aitady.
Demek jaŋa kezeŋge qadam basqan Qazaqstan qoǧamy üşın qandai da bır radikaldy ideolgiianyŋ qaupın sezınuımız kerek. Terıs aǧymdaǧy nekelerdıŋ qysqa uaqytqa ǧana sozyluy, «talaq ūǧymynyŋ» ūlttyq otbasy qūndylyqtarymyzǧa köleŋke tüsıruı jaqsylyqqa aparmaidy.
«Mädenietter men dınderdıŋ halyqaralyq ortalyǧy» mamany B. Almurzaeva: «Radikaldyq ideologiianyŋ kez kelgen türı qoǧam üşın asa qauıptı. Ol qoǧamda ūltaralyq, dınaralyq arazdyqty qozdyryp, bırlık pen yntymaqqa nūqsan keltıredı. Ruhani qūndylyqtar şetke ysyryla bastaidy», - dep kesıp aitady.
Qazaqta «Erı äielın syilasa – erdıŋ baqyt tapqany, Erın elı syilasa – äiel baqyt tapqany», «Öz jaryŋdy jattai küt – jat körsın de tüŋılsın. Bır-bırıŋdı qadır tūt – jūrt ülgı alsyn, üŋılsın» degen maqaldar qanşama. Bız ūlttyq qūndylyqtardy ūlyqtap, babalardan jetken danalyqty eskeruımız qajet.
