Keiıngı kezderı eldıŋ aldynda jürgen otandyq jūldyzdar men blogerlerdıŋ keibırı «hidjab» kiiudı ürdıske ainaldyrdy. «Sonda olar kımdı elıktetkısı kelıp jür?», - degen sūraqtar da qoǧamda köp talqylanyp jür.
Keibır azamattar hidjabtyŋ qazaq halqyna qatysy joq ekenın aityp, oranǧandardyŋ köpşılıgın özge dınge kırıp ketkender dep synǧa aluda. Sol synǧa ūşyraǧandardyŋ qatarynda halyq arasynda tanymal öner jūldyzdary bar.
Solardyŋ bırı tanymal änşı Aidana Medenova jaqynda oramal taǧyp,
4 jyldan berı namaz oqitynyn jariialady. «İä, men basyma oramal taqtym. Būl şeşımımdı tüsınbei jatqandar da bar. Ärine būl da qalypty närse. Mümkın keibır adamdar «Aidana bır künde oranyp şyǧa keldı, asyǧys şeşım jasady» deitın şyǧar. Bıraq būl aiaq astynan jasalǧan şeşım emes»,— dep jazdy änşı.
Al änşı Altynai Joldybaeva da soŋǧy uaqytta dınge tolyqtai kelgısı keletındıgın jetkızdı.
Belgılı aktrisa Janel Maqajannyŋ da hidjab kigenın äleumettık jelı oqyrmandary baiqaǧan. Ol būl qadamǧa küieuınıŋ qalauymen kelgenın aitqan. Aktrisa mūndai şeşım qabyldaǧannan keiın paraqşadaǧy eskı suretterın öşırgen.
Oramalǧa kelgenderdı qoldauşylar qanşa bolsa, synauşylar sonşalyqty köp. Solardyŋ qataryndaǧy Erke Esmahannyŋ pıkırınşe, jūldyzdardyŋ köbı oramaldy «haip üşın taǧady» eken. Ony änşı körıp te, bılıp te jürgen körınedı. Öner iesı öz oiyn Instagram paraqşasyndaǧy oqyrmandarynyŋ bırı oǧan sūraq-jauap bölımınde «sız de bolaşaqta özge jūldyzdar siiaqty oramal taǧatyn şyǧarsyz?» - dep sūraǧanda jauap berdı. Ol sūraqqa änşı äzırge daiyn emespın degendei jauap berdı. «Oramalǧa kelgen är pendenıŋ nietın bıluşı ärine, bır Alla. Bıraq, köp änşıler oramalǧa säikes emes ıs-qimyl men haip, kontent üşın jasalyp jatqan dünielerdı körgende janym aşidy», — deidı Erke Esmahan.
Odan özge tanymal qazaqstandyq jurnalist ärı telejürgızuşı Dinara Sätjan jappai oramalǧa oranǧan blogerlerdı synap post jazdy. Ol oramalǧa kelgen blogerlerdıŋ äreketıne taŋqalyp, tıptı olardyŋ keibırı būl üşın aqşa alatynyn jariia ettı. Jurnalist būryn äleumettık jelıde jeke ömırın,
sondai-aq dene bıtımderın maqtanyşpen nasihattaityn blogerderdıŋ jappai hidjab kiıp ketkenıne taŋdanady. «Men öz basym dästürlı qazaqi islamdy ūstanamyn. Bızdıŋ öz mädenietımız ben dästürımız bar. Kelesı ūrpaqqa jetkızuımız tiıs tarihymyz bar. Al, bırneşe on jyldyqtan keiın, tıptı jyldardan keiın bızdıŋ qazaq äielderı qara hidjab kiıp jürse şe?! Bız osyny qalaimyz ba?», – deidı Dianara Sätjan jelıdegı paraqşasynda.
Būl rette arabtyŋ emes qazaqtyŋ ūlttyq kiımderın kiiudı nasihattaityn qoǧam ökılderı de jeterlık. Solardyŋ bıregeiı ūlttyq kiımdı zertteumen ainalysyp jürgen etnograf Haliolla Ahmetjan qazaq – özınıŋ ūlttyq kiımderın kiiu dästürın joǧaltqan halyqtyŋ bırı deidı. Ol ūlttyq kiımderdıŋ der kezınde zerttelıp, zamanui ülgıde halyqqa ūsynylmaǧandyǧynyŋ kesırınen dın jolyna tüsken qyzdarymyz arabtyŋ kiımın kiiuge mäjbür bolyp jür degen pıkırde. «Qazaq – mūsylman halyqtardyŋ bırı bolǧandyqtan, ejelden äiel zaty etek jeŋın jinap, jauyp jürgen. Däl bügıngıdei aşyq-şaşyq kiım kigen emes. Alaida däl qazaq halqy sekıldı ūlttyq mädenietın joǧaltqan halyq joq. Qazaqtyŋ boiyna bıtken elıktegış qasiet ūlttyq qūndylyqtarǧa, ūlttyq kiımge degen qyzyǧuşylyqty joiyp jıberdı dese bolady. Mysaly, özbek, türıkmen aǧaiyndardy alsaq, ūlttyq kiımge degen qūrmetterın joǧary saqtaǧan. Al qazaqtyŋ özınıŋ ūlttyq kiımı qolǧa alynbai, ūmyt qalǧandyǧynan dındar otbasyndaǧy qyz-kelınşekter etek-jeŋın jabu üşın arabtyŋ kiımıne qol sozdy. Onyŋ nätijesı bügıngı şielenıske äkep soqty», – deidı Haliolla Ahmetjan. Sonymen qatar Haliolla Ahmetjan qazır Europa mädenietıne boi aldyrǧan jastardyŋ sanasyna ūlttyq kiım turaly tüsınıktı, qūrmettı, maqtanyşty sıŋıru üşın köp jyl kerek deidı.
«Jalpy hidjab pen qazaqtyŋ ūlttyq kiımınıŋ atqaratyn qyzmetı bır. Bıraq hidjab – arabtyŋ kiımı. Al qazaqtyŋ özıne jarasymdy kiımderı jetkılıktı. Tek ony dūrys qoldana bılu kerek. Al qyz-kelınşekterımız arabtyŋ kiımın kiıp, adaspaulary üşın, özımızdıŋ ūlttyq kimıderdı ūsynuymyz qajet. Olardyŋ äurettı jerın jauyp jürgenderı dūrys. Şynymdy aitsam, köşede aşyq-şaşyq jürgen qyzdardan özım ūialamyn», - deidı.
Būl tūrǧyda imamdar da oi qozǧauda. Äleumettık jelıdegı tanymal teolog Nūrlan Asanov būrynǧy kezde hidjab degen söz bolmaǧanyn atap öttı. «Sol uaqyttarda oramal, kimeşek boldy. Aq jaulyqty äje-analarymyz kimeşek kidı. Sol sebeptı basta oramal bolǧany dūrys. Bıraq közdı tūmşalap, qap-qara qylyp «nikab» kiiu būl salt-dästürımızge sai kelmeidı. Ony aşyq aityp ta jürmın. Ūnamaityndarǧa aitqan sözımızdıŋ de ötpeitının bılemız. Qazaq dästürınde bettı tūmşalau bolmaǧan. Analarymyz ūzyn etek köilek kiıp, basyna oramal taǧyp, ūlttyq naqyşpen jürdı. Būl bızdıŋ jolymyz. Al qolyna qara qolǧap kiıp, betın jauyp jüretınderdı elıkteitınder dep esepteimın. Osyǧan bır tosqauyl qoiu kerek. Qazaqta «adasqannyŋ aiyby joq, qaityp elın tapsa» degen jaqsy söz bar. Būǧan da bırtındep kele jatyrmyz. Bızde ziialy qauym, közı aşyq, kökıregı oiau azamattar bar. Olar da nenıŋ dūrys, nenıŋ būrys ekenın aityp jür», – deidı Nūrlan Asanov.
Şou bizneste jürgen tanymal änşıler men blogerlerdıŋ hidjab kiiuı köbeigenın joǧaryda aittyq. Degenmen, hidjabyn köp ūzamai är türlı sebeppen şeşıp jatatyndar köp. Sarapşylar hidjabtyŋ saiasi mäselenıŋ bırıne ainalyp ketkenın aitady. Ony şeşudıŋ joly – ūlttyq kiımdı qaita qalpyna keltıru deidı. Bıraq qanşa jerden dınge bet būryp ketse de, özınıŋ tarihy men bolmysy, ata tegı äuretın jasyrǧan tektı halyqtyŋ ūrpaǧy ekenın qara köz qyzdarymyz ūmytpasa eken deimız.
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
