Ärbır ūlttyŋ öz mūrasy bolatyny belgılı. Sol mūra ūrpaqtan ūrpaqqa ılesıp jetuınıŋ syry nede degen sūraq tuyndaidy. Onyŋ syry – otbasyndaǧy qūnylyqtardyŋ tärbie negızıne ainaluynda. Ūlttyŋ ūlt bolyp qaluy, qoǧamnyŋ yrǧaqty damuy, memlekettıŋ örkendeuı eŋ aldymen otbasy tärbiesıne balanysty. Bala tärbiesınde otbasylyq qūndylyqtardy därıpteu memlekettık deŋgeide qadaǧalanuy tiıs.
Otbasy degenımız – būl şaǧyn memleket. Memlekettıŋ şaŋyraǧy biık, keregelerı teŋ, uyqtary nyq boluy üşın ūlttyq baǧytta tärbie berudıŋ maŋyzy joǧary. Ūlttyq dästürlerden qol üzuşılık tärbienıŋ qainar közınen üzuşılıkke äkeletının, ūrpaqtar bailanystyǧy men sabaqtastyǧyn būzatynyn, adamgerşılıktıŋ qūldyrauyn, eŋbektıŋ tärbielık mänın qūnsyzdandyratynyn tarihi täjıribe quattap otyr. Demek, otbasy pedagogikasymen bailanysty mäselelerdıŋ maŋyzy erekşe. Sondyqtan, qazırgı uaqyttyŋ maŋyzdy problemasy oquşylardyŋ tärbiesınde mektep pen otbasynyŋ pedagogikalyq yntymaqtastyǧyn tolyq jüzege asyrudyŋ qajettılıgı tuyndaidy.
Elımızdıŋ bolaşaǧy bala tärbiesınde otbasylyq qūndylyqtardy, ūlttyq tälım-tärbienı dūrys nasihattau arqyly jüzege asady. Jaŋa Qazaqstan üşın qazaq örkenietın damytu, salt-dästürın, ädet-ǧūrpyn, tılın ūlttyq qūndylyqtar aiasynda keŋeitu – özektı mäselenıŋ bırı. Sondyqtan aldymyzda tūrǧan ülken maqsat – ūlttyq mūra qūndylyqtaryn qazırgı taŋnyŋ mädeni jetıstıkterımen üilestıru. Otbasy — memlekettıŋ ırgetasy. Otbasy – adam balasynyŋ ösıp — öner, qanat jaiyp tülep ūşatyn altyn ūiasy. Adamzat ömırındegı meiırımdılık pen adaldyq, adamgerşılık pen tektılık sekıldı asyl qasietterdı boiyna jinaityn jandar, otbasyndaǧy tärbieden bastau alady. «Otan – otbasynan bastalady» degendei otandy süiu – otbasynan bastalatyny ras! Sebebı, otbasy – bala tärbiesınıŋ eŋ alǧaşqy baspaldaǧy. Onyŋ er jetıp, boijetıp ösuı, boiyndaǧy alǧaşqy adamgerşılık qasietterınıŋ belgılerı otbasynda qalyptasady. Barlyǧymyzǧa belgılı – älemdegı bızdıŋ eŋ şynaiy bailyǧymyz – ol, ärine bızdıŋ otbasymyz. Tek qana otbasy bızge küş pen özımızge degen senımdılık beredı, ömır üiretetın sabaqtardan sürınbei ötuge kömektesedı, ūlttyq qūndylyqqa baulyidy. Bır sözben aitqanda, otbasy - barlyq rölderı bölınıp qoiylǧan qoǧamnyŋ şaǧyn modelı bolyp tabylady. Demek, otbasy – bala boiyna ūlttyq qūndylyqtardy qalyptastyrudyŋ qainar būlaǧy, bastauy. Är üide balalar sanasyna ūlttyq qūndylyqtarǧa degen közqarastar jüiesın, salt-dästürlerdı, ädet-ǧūryptardy, danalyq sözderdı, tyiym sözderdı, tärbielık mänı joǧary ülgılerın sıŋıretın de otbasy. Osy tūrǧydan otbasyn ūlttyq qūndylyqtardy qalyptastyratyn, olardy ūrpaqtan-ūrpaqqa jetkızıp otyratyn ūlttyq mädeniettı tärbie arqyly tasymaldauşy orta retınde qarastyruǧa bolady.
Jas ūrpaq tärbiesınde teŋdık jäne üilesımdılık sekıldı qūndylyqtar boluy maŋyzdy. Iаǧni ol özınıŋ ösu, eseiu kezınde aq süt berıp asyraǧan ata-anasymen de, ūstazdarymen de üilesım taba bıluı tiıs. Sonda ǧana tūlǧa boiynda ūlttyq ruhani qasietter bırte-bırte qalyptasary sözsız. Tūlǧa boiyndaǧy ruhani qūndylyqtardy qalyptastyrudyŋ közı, otbasy, äulet, äleumettık orta, memleket bolsa, ūltyq qūndylyq, ūlttyq salt-sana, ūlt aldyndaǧy mındet, paryz, namys, ūlttyq ruh, ūlttyq salt-dästür, tūlǧa boiyndaǧy ūlttyq qūndylyqtyŋ joǧary körsetkışı. Al ūlttyq qūndylyqtar degenımız ne? Qarapaiym tılmen aitqanda, ūlttyq qūndylyqtar belgılı bır ūltqa, ūlt azamatyna tän, adami qadır-qasiet, iaǧni ǧasyrlar boiy jinaqtaǧan ūlttyq ruhani jäne materialdyq qūndylyqtar. Olarǧa meimandostyq, kısılık, syilastyq, imandylyq, kışıpeiıldılık, salauattylyq, qaiyrymdylyq, ızgılık, erkındık, önerpazdyq, sypaiylyq, mädeniettılık, şyǧarmaşylyq, ruhani bailyq, mahabbat syndy qasietter jatady. Kez-kelgen ūlttyŋ sipaty bes qaǧidaǧa kelıp tıreledı: Bırınşısı – tılı, ekınşısı – dını, üşınşısı – dästürı, törtınşısı – tarihy, besınşı – atamekenı. Qūndylyqtar – şynaiy ǧana bolady, ol adamǧa täueldı emes, dei tūrǧanmen ol eŋ aldymen adam sanasynda oryn alady. Qūndylyqtardy sezım arqyly qabyldap, al sana arqyly tüsınuge bolady, sonyŋ nätijesınde tūlǧa qūndylyqty igeredı, soǧan sai äreket etedı. Öz ūltyn qadırlep, qasterlegen, ūlt qadırın bılgen azamattyŋ bırı J.Aimauytov: «Men halyqqa kındıgımmen bailanyp qalǧanmyn. Ony üze almaimyn. Üzu qolymnan kelmeidı» - deidı. Būl degenımız bır adamzattyŋ taǧdyry, tärbiesı küllı ūlttyŋ tärbiesıne bailauly degen söz. Otbasy — jeke qūndylyqtardy qalyptastyrudyŋ qainar közı, tärbienıŋ bastauy, är üide balalar sanasyna ūlttyq qūndylyqtarǧa degen közqarastardy, salt-dästürler men ädet-ǧūryptardy, danalyq sözderdı, tärbienıŋ joǧarǧy ülgılerın sıŋıretın de otbasy. Osy negızde otbasynan jalǧasyn tabatyn qūndylyqtar negızderın ūmyt qaldyrmai, jaŋǧyra tüseiık, ruhani bolmysymyzdy joǧaltpaiyq!
