Aq halatyn adaldyqpen kiıp, adam ömırıne araşa tüsu jolynda qajyrly eŋbek etıp jürgen jandar – qoǧamnyŋ şynaiy qaharmandary. Solardyŋ bırı – Syrym audandyq auruhanasynyŋ ftiziatr därıgerı Äliia Engelsqyzy Tqatova. Öz ısıne degen zor jauapkerşılık pen jan-jaqty bılıktılıktı üilestıre bılgen ol köp jyldar boiy halyq densaulyǧy üşın aianbai qyzmet etude.
Bügınde otbasynda qos qyzǧaldaqty ösırıp otyrǧan aiauly ana, aq halatty abzal jan öz mamandyǧyna adal, ardaqty jan.
Ata-anasy qazaqtyŋ batyr qyzy Äliiadai elın süigen, erjürek ärı qaisar bolsyn dep qyzdaryna Äliia dep at qoiypty. Būl qasiettı esım onyŋ boiynda tuǧan jerge degen adaldyq pen ülken jauapkerşılıktı oiatyp, medisina salasynda naǧyz batyrlarşa qyzmet etuge ynta-jıger berdı. Äliia Engelsqyzy qiyn-qystau sätterde janyn aiamastan, adam ömırın saqtauǧa baryn salyp, adal eŋbek etude.
Aita ketu kerek, keiıpkerımızdıŋ ata-anasy da balalar därıgerı bolǧan. Olar joǧary sanatty, öz ısıne şeber mamandar retınde tanylǧan. Äliianyŋ otbasyndaǧy būl dästür men önege onyŋ mamandyqqa degen süiıspenşılıgın odan ärı arttyrǧan.
Bala armannan bastalǧan jol
Äliia Tqatova 1976 jyly 30 säuırde Aqtöbe qalasynda düniege kelgen. Medisina salasyna bala kezınen erekşe qyzyǧuşylyq tanytqan ol, būl armanyn aiqyn maqsatqa ainaldyryp, sol baǧytta tabandylyqpen eŋbek ettı. Alǧaşqy käsıbi bılımın 1994-1996 jyldary Batys Qazaqstan medisinalyq uchilişesınde alyp, öz jolyn Şyŋǧyrlau audandyq auruhanasynyŋ balalar bölımınde meiırbike bolyp bastady. Būl kezeŋ onyŋ medisina salasyndaǧy alǧaşqy qadamy ǧana emes, adam ömırıne degen janaşyrlyq pen jauapkerşılıktıŋ qalyptasuyna negız boldy. Osy täjıribe arqyly Äliia öz mamandyǧyn tereŋ tüsınıp, ärı qarai joǧary bılım alu qajettıgın tüsındı. Sondyqtan 1997 jyly Aqtöbe qalasyndaǧy Marat Ospanov atyndaǧy Batys Qazaqstan memlekettık medisina akademiiasyna oquǧa tüsıp, 2003 jyly «Emdeu ısı» mamandyǧy boiynşa därıger mamandyǧyn ielendı. Odan keiıngı jyldary internaturadan ötıp, jalpy täjıribelı därıger retınde käsıbi täjıribesın arttyrdy.
Medisina salasynda jyldar boiy adal eŋbek etıp kele jatqan Äliia Engelsqyzy bügınde Syrym audandyq auruhanasynyŋ körnektı ftiziatry ärı säulelı diagnostika salasynyŋ mamany. 2011 jyly bölım meŋgeruşısı bolyp taǧaiyndalyp, 2016 jyldan berı osy salada öz mındetın abyroimen atqaryp keledı. 2022 jyldan bastap rentgenolog maman retınde de qyzmetın jalǧastyruda.
Äliianyŋ öz sözıne qaraǧanda, joǧary bılım oǧan käsıbi damudyŋ keŋ mümkındıkterın aşypty. – «Medisina akademiiasynda alǧan bılımım men täjıribem maǧan qiyn sätterde dūrys şeşım qabyldauǧa, nauqastarǧa sapaly kömek körsetuge kömektestı. Būl oqu menı därıger retınde ǧana emes, adam retınde de şyŋdady. Joǧary bılımnıŋ arqasynda jaŋa tehnologiialar men zamanaui ädısterdı igerıp, käsıbi şeberlıgımdı arttyra aldym. Sonymen qatar, akademiiadaǧy bılım men tälım menı jauapkerşılıgı mol mamandyqqa degen qūrmet pen adamgerşılık qasietterdı nyǧaituǧa jeteledı. Būl qasietter kündelıktı jūmysta nauqastarǧa janaşyrlyqpen qarap, qiyndyqtardy jeŋuge mümkındık beredı», – deidı Äliia Engelsqyzy.
Psihologiialyq qoldau — emnıŋ maŋyzdy bölıgı
Qazırgı taŋda Äliia Tqatova tek därıger ǧana emes, sonymen qatar psihologiia salasyna da den qoiyp, nauqastardyŋ tek fizikalyq emes, psihologiialyq jai-küiın de eskeruge ülken män beredı. Ol emnıŋ sapasyn arttyrumen qatar, adamdardyŋ qiyn jaǧdailardan şyǧuyna, ömırge degen senımın qalpyna keltıruıne de septıgın tigızıp jür. Onyŋ būl jan-jaqty kömegı pasientterge ruhani qoldau bolyp, qalpyna kelu prosesın jeŋıldetedı. Osylaişa, alǧan joǧary bılımı men tereŋ adamgerşılıgınıŋ arqasynda Äliia Tqatova medisina salasynda senımdı ärı käsıbi maman ǧana emes, sondai-aq nauqastarǧa jan-jaqty kömek körsetetın qamqor psiholog retınde de tanyldy.
Taǧdyryna moiymaǧan batyr ana
Äliia Engelsqyzynyŋ ömırındegı eŋ auyr jyl – 2021 jyl boldy. Ömırdıŋ aşy şyndyǧyna tap bolǧan ol, auyr dertke şaldyqqan küieuın mäŋgılık saparǧa şyǧaryp saldy. Sol künnen bastap, ekı qarlyǧaşyna – qyzdaryna tırek bolyp, bar meiırımı men küş-jıgerın olarǧa arnady. Biyl ülken qyzy Astanadaǧy ırgelı joǧary oqu ornynda «Pedagogika» mamandyǧy boiynşa memlekettık grant iegerı atanyp, anasy üşın ülken maqtanyşqa ainaldy. Al on bes jasar kışı qyzy Syrym audanyndaǧy mektepte 10-synypta bılım alyp, jarqyn bolaşaqqa talpynuda.
Äliianyŋ taǧdyry – adal eŋbek pen meiırımnıŋ, şydamdylyq pen tözımdılıktıŋ jarqyn ülgısı. Otbasynyŋ tıregı bolyp, qiyndyqtarǧa qaramastan ömırdıŋ jaŋa belesterın baǧyndyryp keledı. Onyŋ batyldyǧy men jauapkerşılıgı – naǧyz äieldık ūlaǧat pen şynaiy mahabbattyŋ körınısı ıspettı. Juyrda ǧana Oral qalasynan ekı bölmelı päter alyp, quanyşy eselendı. Qazırgı taŋda ol oblys ortalyǧyndaǧy emdeu mekemelerınde eŋbek etuge niettenıp jür. Alaida, auyldaǧy aǧaiynnyŋ aq batasyna bölengen aq jelkendı jan būl – tek alǧa qoiǧan josparlarynyŋ bır bölıgı ǧana ekenın jasyrmaidy.
Üzdık bılım men käsıbi damu joly
Därıger Äliia ünemı öz bılımın jetıldırıp, 2012 jyly ftiziatriia mamandyǧy boiynşa qaita daiarlaudan öttı. 2019 jyly säulelı diagnostika (rentgenologiia) salasynda qosymşa bılım alyp, bılıktılıgın odan ärı arttyrdy.
«Bılım – üzdıksız prosess, medisina salasy qarqyndy damyp jatqandyqtan, men ärqaşan özımnıŋ käsıbi deŋgeiımdı köteruge tyrysamyn», – deidı Äliia.
Pandemiia kezındegı qaisarlyq
2019 jyly bükıl älemdı jailaǧan koronavirus ındetı kezınde Äliia Engelsqyzy Syrym audanyndaǧy provizorlyq ortalyqta künı-tün demei eŋbek ettı. Qiyn-qystau kezeŋde ol eŋ qauıptı ortalyqtardyŋ bırınde nauqastarǧa kömek körsetıp, aurumen küreste aldyŋǧy şepte boldy. Onyŋ käsıbilıgı men janaşyrlyǧy jerlesterı arasynda ülken qūrmetke ie bolyp, Batys Qazaqstan oblysynyŋ sol kezdegı äkımı Ǧali Esqalievtıŋ alǧys hatymen marapattaldy. San qyrly maman jäne ūjymdy bırıktıretın köşbasşy retınde tanyluda. 2019 jyly pasientterge kömek körsetu jäne ışkı baqylau bölımınde, al 2021 jyly meiırbıkelık kütım bölımınde meŋgeruşı qyzmetterın abyroimen atqardy. Onyŋ jyly şyraily qarym-qatynasy, adamgerşılıgı men qarapaiymdylyǧy ärıptesterı men nauqastar arasynda senım men qūrmetke ie, – deidı Syrym audandyq auruhana direktory Sabyr Ǧabdelhalyqūly.
– Äliia Engelsqyzy – bızdıŋ ūjymymyzdyŋ şynaiy jüregı. Ol tek bılıktı maman ǧana emes, sonymen bırge adamgerşılıgı mol, ärıptesterı men nauqastarǧa degen jyly yqylasymen erekşelenedı. Onyŋ käsıbi bılımı men tereŋ täjıribesı qiyn sätterde erekşe körınıs tabady. Pandemiia kezınde eŋ kürdelı jaǧdailarda da, ol eşqaşan jalqaulyq tanytpastan, ülken jauapkerşılıkpen qyzmet atqardy. Äliianyŋ adaldyǧy men tabandylyǧy – bızdıŋ auruhana üşın baǧa jetpes ülgı, al onyŋ janaşyrlyǧy men meiırımdılıgı ūjym ışınde yntymaqtastyq pen özara qūrmettıŋ negızı bolyp tabylady. Mūndai mamandardyŋ arqasynda ǧana halyq densaulyǧyn qorǧau ısı tabysty jüredı jäne bız qoǧam aldyndaǧy mındetımızdı laiyqty atqaramyz. Äliia Engelsqyzynyŋ käsıbi jetıstıkterı men adami qasietterı jas därıgerler üşın zor motivasiia ärı ülgı bolary sözsız», – dep pıkır bıldırdı audandyq auruhana direktory Sabyr Meŋdeşov.
Adal eŋbek – halyq alǧysy
Äliia Engelsqyzy – adam janyna araşa tüsudı ömırlık paryz etken aq halatty abzal jan. Onyŋ tabandylyǧy, ünemı bılımın jetıldıruı, nauqastarǧa degen erekşe meiırımı – bügıngı medisina salasynyŋ ülgısı. Ärbır jyly pıkır, berılgen marapattar – onyŋ adal eŋbegınıŋ ädıl baǧasy.Qiyn sätterge moiymai, öz otbasyna da erekşe qamqorlyq körsetıp kele jatqan Äliia Engelsqyzy – naǧyz qazaq äielı, qaisar ärı meiırımdı ana, jauapty maman. Onyŋ ömırı – şydamdylyq pen janaşyrlyqtyŋ, käsıbilık pen adaldyqtyŋ jarqyn ülgısı.
