Ortalyq Aziiada äielderden şyqqan tūŋǧyş prezident, Qyrǧyzstannyŋ memlekettık jäne saiasi qairatkerı, diplomat, 2010-2011 jyldar aralyǧynda Qyrǧyz Respublikasynyŋ eks-prezidentı Roza Otunbaeva bügın 75 jasqa toldy, dep habarlaidy “Adyrna”.
Roza Otunbaeva 1950 jyly 23 tamyzda Talas oblysy Baqai-ata audany Boo-Terek auylynda düniege kelgen.
1972 jyly MMU filosofiia fakultetın bıtırıp, MMU aspiranturasyna tüstı. Germaniiada taǧylymdamadan öttı.
1975 jyly Mäskeude «Frankfurt mektebınıŋ filosoftary marksistık-lenindık dialektikanyŋ būrmalanuyna syn» dissertasiiasyn qorǧaǧannan keiın filosofiia ǧylymdarynyŋ kandidaty boldy.
1975-1981 jyldary Frunzedegı Qyrǧyz memlekettık universitetınde (Qazırgı Jüsıp Balasaǧyn atyndaǧy Qyrǧyz ūlttyq universitetı) jūmys ıstedı.
1981 jyly KOKP-da partiialyq jūmysqa auysty. Lenin audandyq partiia komitetınıŋ ekınşı hatşysy, 1983 jyldan — Qyrǧyzstan KP Frunze qalalyq komitetınıŋ hatşysy.
1986-1989 jyldary-Qyrǧyz KSR Ministrler Keŋesı töraǧasynyŋ orynbasary, Syrtqy ıster ministrı.
1989-1991 jyldary-KSRO SIM alqasynyŋ müşesı, KSRO Tötenşe jäne Ökılettı Elşısı därejesıne ie, KSRO IýNESKO ısterı jönındegı komissiiasynyŋ jauapty hatşysy, al 1990-1991 jyldary — KSRO IýNESKO ısterı jönındegı komissiiasynyŋ töraǧasy.
Ydyraǧannan keiın KSRO Qyrǧyzstanǧa oraldy jäne täuelsız Qyrǧyzstandaǧy joǧary lauazymdarda jūmys ıstedı.
1992 jyly täuelsız Qyrǧyzstannyŋ vise-premer — ministrı-Syrtqy ıster ministrı bolyp taǧaiyndaldy, sol jyldyŋ şılde aiynda Qyrǧyz Respublikasynyŋ AQŞ pen Kanadadaǧy Elşısı bolyp jūmysqa kırıstı. 1994 jyly mamyrda Qyrǧyz Respublikasynyŋ Syrtqy ıster ministrı qyzmetıne otanyna oraldy.
1997 jyly Roza Otunbaevanyŋ aituynşa, ol ükımetten ketu turaly şeşım qabyldady, degenmen Asqar Aqaev ony ärı qarai jūmys ısteuge köndırdı.
1997 jyldan-Qyrǧyz Respublikasynyŋ Ūlybritaniia jäne Soltüstık İrlandiia Bırıkken Koroldıgındegı Elşısı.
2002 jylǧy mamyrdan bastap-BŪŪ Bas hatşysynyŋ Gruziia / Abhaziiadaǧy qaqtyǧysty retteu jönındegı arnaiy ökılınıŋ orynbasary.
2004 jyldyŋ qyrküiegınde parlamenttık sailau qarsaŋynda Qyrǧyzstanǧa oralyp, «Ali-Jurt» oppozisiialyq qozǧalysy qūryldy. Qozǧalys jetekşılerı bolyp qyrǧyz parlamentınıŋ deputaty, kinorejisser Doronbek Sadyrbaev pen Roza Otunbaeva sailandy.
Alǧaşqy janjal Roza Otunbaevanyŋ esımımen bailanysty, sodan keiın elde revoliusiia mümkındıgı turaly aita bastady. 2005 jyldyŋ qaŋtarynda ol aldymen bır kün deputattyqqa ümıtker retınde tırkeldı, sodan keiın sailau turaly zaŋda belgılengen uaqyt ışınde el aumaǧynda tūru turaly erejenı būzu syltauymen tırkeuden şyǧaryldy. Oppozisiianyŋ pıkırınşe, resmi Bışkek elordanyŋ universitettık sailau okrugı boiynşa sailauǧa tüsken prezidenttıŋ qyzy Bermet Akaevanyŋ jolyn osylai tazartty.
Roza Otunbaeva qalypty saiasatker bolyp sanalady, Qyrǧyzstanda 1989 jyldyŋ aiaǧynan bastap tanymal boldy.
2005 jylǧy nauryzda Qyrǧyzstanda bolǧan qyzǧaldaq töŋkerısınen keiın respublika prezidentı Asqar Aqaevtyŋ qūlatyluyna jäne onyŋ qyzmetıne Qūrmanbek Bakievtıŋ keluıne äkelıp soqtyrǧan elımızdıŋ Syrtqy ıster ministrı qyzmetıne qaita taǧaiyndaldy.
2005 jylǧy 10 şıldedegı prezidenttık sailaudan keiın qyrǧyz parlamentı Roza Otunbaevanyŋ SIM basşysy lauazymyna kandidaturasyn bekıtpedı. 2005 jyldan 2007 jylǧa deiın «Asaba» partiiasynyŋ teŋ töraǧasy.
2007 jylǧy jeltoqsannan bastap-qyrǧyz parlamentınıŋ deputaty jäne Qyrǧyzstan oppozisiialyq Sosial-demokratiialyq partiiasynyŋ parlamenttık fraksiiasynyŋ müşesı, 2009 jylǧy qazannan bastap osy parlamenttık fraksiianyŋ basşysy. 2010 jyldyŋ 21 mamyrynda Qyrǧyzstan prezidentıne ötpelı kezeŋnıŋ ökılettıgın bergennen keiın partiiadan kettı.
Oqiǧalardyŋ nätijesınde 2010 jylǧy 7 säuırde Qyrǧyzstannyŋ uaqytşa ükımetınıŋ basşysy boldy. 2010 jylǧy 19 mamyrda Qyrǧyzstan Uaqytşa ükımetınıŋ arnaiy Jarlyǧymen ötpelı kezeŋdegı Qyrǧyzstan prezidentı bolyp jariialandy. Osy Jarlyqqa säikes Qyrǧyzstan prezidentınıŋ ötpelı kezeŋdegı ökılettık merzımı 2011 jylǧy 31 jeltoqsanǧa deiın belgılengen. 2010 jylǧy 27 şıldedegı Konstitusiianyŋ jaŋa mätının qabyldau jönındegı Referendum ony Qyrǧyz Respublikasynyŋ Prezidentı retınde bekıttı. Ortalyq Aziia men Qyrǧyz Respublikasy tarihyndaǧy tūŋǧyş äiel-prezident, TMD elderınde prezident qyzmetın atqarǧan tūŋǧyş äiel jäne eŋ jaŋa tarihta negızınen mūsylman halqy bar eldegı ekınşı äiel-prezident (bırınşısı — Megavati Sukarnoputri, 2001-2004 jyldary İndoneziia Prezidentı). Qyrǧyz saiasatynyŋ maŋyzdy qairatkerlerınıŋ bırı.
2010 jyldyŋ 7 säuırınen bastap Uaqytşa ükımettı basqardy. Referendum ony ötpelı kezeŋde prezident retınde bekıttı, 2011 jyldyŋ 1 jeltoqsanynda jaŋa prezident sailanǧannan keiın ol öz ökılettıkterın öz erkımen tapsyryp, bilıktı beibıt jolmen berudı bastady.
2011 jyldyŋ aqpan aiynan bastap "Roza Otunbaevanyŋ bastamalary" halyqaralyq qoǧamdyq qoryn basqarady. Qordyŋ negızgı maqsaty Qyrǧyzstannyŋ äleumettık, saiasi, ekonomikalyq damuyna yqpal etetın baǧdarlamalar men jobalarǧa bastamaşylyq jasau jäne ıske asyru bolyp tabylady.
2022 jyldyŋ qyrküiegınde BŪŪ Bas hatşysynyŋ Arnaiy ökılı, BŪŪ-nyŋ Auǧanstandaǧy missiiasynyŋ basşysy bolyp taǧaiyndaldy.
