Aqan seriniń naqyl sózderi

4405
Adyrna.kz Telegram

Aqan seri Qoramsauly — ómir shyndyǵyn úlken sýretkerlikpen jyrlaǵan zamanynyń asqaq aqyny ǵana emes, muńshyl da syrshyl, lırıkalyq tebirenisti sazymen, ánshilik-oryndaýshylyq ónerimen tanylǵan ózgeshe daryn ıesi. Onyń kompozıtorlyǵy aqyndyǵynan kem túspeıdi. Jurtshylyqqa keń tanylyp, "Aqan seri" atanýy jáne ataq, dańqynyń shar-tarapqa jetýi — ánshilik-kompozıtorlyq óneriniń jemisi. Kóksheniń sulý tabıǵatyn albyrt sezimge, áserli mýzyka únine bólep, artyna talaı mura qaldyryp ketti. Sol muranyń biri aqyn-ánshiniń – qanatty sózderi. Nazarlaryńyzǵa Aqan seriniń el arasynda keńinen tarap, qoldanysqa engen naqyl sózderin usynamyz.

* Dúnıe jetkizbeıdi oılasań da,

Jaqsy artyq ázildesip oınasań da.

 

* Jaı jatý – tek búgingi jannyń qamy.

Adamǵa syrttan ǵaıbat jaramaıdy.

* Aq qaýdyń astyǵy joq shaınaǵanmen,

Qur tildiń paıdasy joq saıraǵanmen.

Kónbeıdi jaman adam yntymaqqa,

Júrmeıdi shoshqa jónge aıdaǵanmen.

* Altyndy oraǵanmen jez bolmaıdy,

Jibekti jýǵanmenen bóz bolmaıdy.

Mysaly ár nárseniń bári sondaı,

Jamannyń kókeıinde kóz bolmaıdy.

* Shirimes altyn jerde jatqanymen,

Oq ótpes ajalsyzǵa atqanymen.

* Jalqaýǵa – sóz, jamanǵa – taıaq ótpes.

* Erdiń kórki – dáýlet.

* Jaqsyǵa bitse dáýlet baq aınalar,

Jamanǵa bitse dáýlet áýe aınalar.

Basyna er jigittiń is túskende,

Arasy qas pe dostyń abaılanar.

* Jigittiń kóz toqtattyq qandaıyna:

Sheshenniń táńir bergen tańdaıyna.

Batyrdyń qaırat bergen júregine,

Maldynyń yrys bergen mańdaıyna.

* Mástekten tulpar artyq shappasa da,

Teksizden tekti týmas maqtasa da.

* Jabyǵa – salma toqym jaly bar dep,

Jamanǵa – basyńdy ıme maly bar dep.

* Saýysqan shyqylyqtap suńqar bolmas,

mástekti maqtaǵanmen tulpar bolmas.

* Sý shyqpas qazǵanmenen taý basynan,

Qazaqtyń daý ketpeıdi saý basynan.

Joldasy syr aıtysqan jaý bop shyqsa,

Er jigit jańylady táýbasynan.

* Shyn tulpar dúbir shyqsa shydamaıdy,

Tas qylyp tórt aıaǵyn baılasań da.

Jatpaıdy bolat pyshaq qyn túbinde,

Ótpeıdi jasyq temir qaırasań da.

* Dúnıe adastyrar qýǵannan soń,

Shyrmaıdy qol-aıaǵyń býǵannan soń.

Dúnıe – az kúnshilik fanı jalǵan,

Basyńnan qaıǵy ketpes týǵannan soń.

* Qarshyǵa álsiz bolsa qaz almaıdy,

Er jigit malsyz qulash jaza almaıdy.

Bul dúnıe – jurtty aldaıtyn beıne bazar,

Ár adam óz álinshe bazarlaıdy.

* Bı bolmas – belin jýan býǵanmenen,

tazarmas zaty jaman – jýǵanmenen.

* Pasyqtyń pıǵyly – las.

* It úrer jaqsyǵa da, jamanǵa da.

* Árkimniń ózine laıyq qalyby bar.

* Jaqsynyń ózi ólse de, sózi ólmeıdi.

* Er paıdasy tıedi sasqan jerde,

Ez jańlyp etegin basqan jerde.

Jamanǵa jazataıym isiń tússe,

Jabysyp qalady eken aspan jerge.

* Tas jerde qoldyń ushyn bergendi aıtshy,

Ekiniń biri myrza tasqan jerde.

Jamandar kóre almaǵan qylady ósek,

Laıyq zamanynda asqan erdi.

* Shapsa da qansha júırik bireý ozar,

Bolmaıdy kil úmitti qosqan jerde.

Bıler kóp tór aldynda sózin sozar,

Jol tabar kósem qaıta qysqan jerde.

* Jigitti sheshensingen – daýda syna, eserdi batyrsynǵan – jaýda syna.

* Kimniń jaqyn, kimniń alys ekeni – basyńa is túskende ashylady.

* Has suńqar tuǵyrynda toǵyz túler.

* Erke ıt aýyz jalaıdy.

* Qyzarǵan bet tabylar, qyzynǵan nıet tabylmas.

* Jamandy myń kórgenmen ishiń súımes.

* Qor bolyp qara qusqa qaǵylǵansha, tuǵyrda toıat tilemeı ólgen jaqsy.

* Júrek sultan nápsige.

* Astan – jilik, toıdan – ilik.

* Sypaıy syrttan maqtar.

* Jaqsy joldas syr shashpas.

* Adamǵa mal men mansap – joldas emes.

* Jylpos – maıdaı jaǵylar.

* Bul zamannyń tamyry-qudandasy –

Áýeli arbaý menen oılar sumdyq.

Qudaıdyń buıyrmaǵan nársesine,

Kiriptar bop júredi adam muńlyq.

* Toqtaý-sabyr laıyq nápsi tıyp.

* Kisi óltirgen, batyrlyq, urlyq-qarlyq – kitapta munyń bárin deıdi buzyq.

* Nápsi – darııa.

* Myltyq – oqýdan sońǵy óner.

* Pendeniń jetpes kózi kelesige,

Ibilistiń kirmeý kerek egesine.

Kóńildi yqylaspen haqqa qoıdym,

Miný shart táýekeldiń kemesine.

* Bul dúnıe – baıany joq bir keń saraı.

* Jaqsy áıeldiń sıpaty: Aq júzdi áıel alsań boıy suńǵaq.

Qasyńa shaqyrǵanda kelse zýlap.

Daýysy «áý» degende áreń shyǵyp,

Keýdesi eńkeıgende etse bulǵaq.

Qara qas, jazyq mańdaı, qara kózdi,

Daýysy jip-jińishke, jumsaq sózdi.

Minezi maıdaı eritken qorǵasyndaı,

Kelse de erte-keshti bir minezdi.

Júziniń aq aralas, qyzyl beti,

Jaman sóz sóılemeıdi, adal jipti.

Bolǵan da tisi appaq, piste muryn,

Aýyzy qaljyń sózge bolsa epti.

Jat qylyq, shaıpaý minez esh bolmaıdy,

Shaq etip daýysy shyqpas balany urǵan.

Erte-kesh bir aýyldan eri kelse,

Tap-taza úıdiń ishi sypyrylǵan.

Jigitke adal júrip bolar serik,

Qýanar ǵazız qurby júzin kórip.

Bilgizbeı bar bolsa da, joq bolsa da,

Ol bir maral turǵyny qasyn kerip.

* Jaman áıeldiń sıpaty:

Bolmaıdy sulý qylyqty jaman qatyn,

Bilmeıdi oqytsań da sózdiń saltyn.

Ilmelep, salǵan jerden kekesindep,

Qylady urys-janjal sózdiń artyn.

Ketedi tań atqan soń ósek baǵyp,

Qonaqqa tamaq ber dep eptep aıtsa,

Júredi teris qarap jylmyń qaǵyp.

Kisige kúle sóılep, kelmes janap,

Bylshyldar el kózinshe baıyn talap.

Taýsyldy qant pen meıiz, et pen shaı dep,

Qonaǵyn qystaı kelgen bárin sanap.

Sypyrmas úıdiń ishin, kıiz qaǵyp,

Esh ýaqyt sharýa qylmas otyn jaǵyp.

Tazalyq úı ishinde bolmaǵan soń,

Boıyńda qadir-baǵa qalar naǵyp.

Oramal jerde jatar kiri batpan,

Saldyrap aıaq-tabaq qırap jatqan.

Sútin iship, shelegin ıt jalasa,

«Ket!» dep esh aıtpaıdy qudaı atqan.


massaget.kz

Pikirler