اقان سەرى قورامساۇلى — ءومىر شىندىعىن ۇلكەن سۋرەتكەرلىكپەن جىرلاعان زامانىنىڭ اسقاق اقىنى عانا ەمەس، مۇڭشىل دا سىرشىل، ليريكالىق تەبىرەنىستى سازىمەن، انشىلىك-ورىنداۋشىلىق ونەرىمەن تانىلعان وزگەشە دارىن يەسى. ونىڭ كومپوزيتورلىعى اقىندىعىنان كەم تۇسپەيدى. جۇرتشىلىققا كەڭ تانىلىپ، "اقان سەرى" اتانۋى جانە اتاق، داڭقىنىڭ شار-تاراپقا جەتۋى — انشىلىك-كومپوزيتورلىق ونەرىنىڭ جەمىسى. كوكشەنىڭ سۇلۋ تابيعاتىن البىرت سەزىمگە، اسەرلى مۋزىكا ۇنىنە بولەپ، ارتىنا تالاي مۇرا قالدىرىپ كەتتى. سول مۇرانىڭ ءبىرى اقىن-ءانشىنىڭ – قاناتتى سوزدەرى. نازارلارىڭىزعا اقان سەرىنىڭ ەل اراسىندا كەڭىنەن تاراپ، قولدانىسقا ەنگەن ناقىل سوزدەرىن ۇسىنامىز.
* دۇنيە جەتكىزبەيدى ويلاساڭ دا،
جاقسى ارتىق ازىلدەسىپ ويناساڭ دا.
* جاي جاتۋ – تەك بۇگىنگى جاننىڭ قامى.
ادامعا سىرتتان عايبات جارامايدى.
* اق قاۋدىڭ استىعى جوق شايناعانمەن،
قۇر ءتىلدىڭ پايداسى جوق سايراعانمەن.
كونبەيدى جامان ادام ىنتىماققا،
جۇرمەيدى شوشقا جونگە ايداعانمەن.
* التىندى وراعانمەن جەز بولمايدى،
جىبەكتى جۋعانمەنەن ءبوز بولمايدى.
مىسالى ءار نارسەنىڭ ءبارى سونداي،
جاماننىڭ كوكەيىندە كوز بولمايدى.
* شىرىمەس التىن جەردە جاتقانىمەن،
وق وتپەس اجالسىزعا اتقانىمەن.
* جالقاۋعا – ءسوز، جامانعا – تاياق وتپەس.
* ەردىڭ كوركى – داۋلەت.
* جاقسىعا بىتسە داۋلەت باق اينالار،
جامانعا بىتسە داۋلەت اۋە اينالار.
باسىنا ەر جىگىتتىڭ ءىس تۇسكەندە،
اراسى قاس پە دوستىڭ ابايلانار.
* جىگىتتىڭ كوز توقتاتتىق قاندايىنا:
شەشەننىڭ ءتاڭىر بەرگەن تاڭدايىنا.
باتىردىڭ قايرات بەرگەن جۇرەگىنە،
مالدىنىڭ ىرىس بەرگەن ماڭدايىنا.
* ماستەكتەن تۇلپار ارتىق شاپپاسا دا،
تەكسىزدەن تەكتى تۋماس ماقتاسا دا.
* جابىعا – سالما توقىم جالى بار دەپ،
جامانعا – باسىڭدى يمە مالى بار دەپ.
* ساۋىسقان شىقىلىقتاپ سۇڭقار بولماس،
ماستەكتى ماقتاعانمەن تۇلپار بولماس.
* سۋ شىقپاس قازعانمەنەن تاۋ باسىنان،
قازاقتىڭ داۋ كەتپەيدى ساۋ باسىنان.
جولداسى سىر ايتىسقان جاۋ بوپ شىقسا،
ەر جىگىت جاڭىلادى ءتاۋباسىنان.
* شىن تۇلپار ءدۇبىر شىقسا شىدامايدى،
تاس قىلىپ ءتورت اياعىن بايلاساڭ دا.
جاتپايدى بولات پىشاق قىن تۇبىندە،
وتپەيدى جاسىق تەمىر قايراساڭ دا.
* دۇنيە اداستىرار قۋعاننان سوڭ،
شىرمايدى قول-اياعىڭ بۋعاننان سوڭ.
دۇنيە – از كۇنشىلىك فاني جالعان،
باسىڭنان قايعى كەتپەس تۋعاننان سوڭ.
* قارشىعا ءالسىز بولسا قاز المايدى،
ەر جىگىت مالسىز قۇلاش جازا المايدى.
بۇل دۇنيە – جۇرتتى الدايتىن بەينە بازار،
ءار ادام ءوز الىنشە بازارلايدى.
* بي بولماس – بەلىن جۋان بۋعانمەنەن،
تازارماس زاتى جامان – جۋعانمەنەن.
* پاسىقتىڭ پيعىلى – لاس.
* يت ۇرەر جاقسىعا دا، جامانعا دا.
* اركىمنىڭ وزىنە لايىق قالىبى بار.
* جاقسىنىڭ ءوزى ولسە دە، ءسوزى ولمەيدى.
* ەر پايداسى تيەدى ساسقان جەردە،
ەز جاڭلىپ ەتەگىن باسقان جەردە.
جامانعا جازاتايىم ءىسىڭ تۇسسە،
جابىسىپ قالادى ەكەن اسپان جەرگە.
* تاس جەردە قولدىڭ ۇشىن بەرگەندى ايتشى،
ەكىنىڭ ءبىرى مىرزا تاسقان جەردە.
جاماندار كورە الماعان قىلادى وسەك،
لايىق زامانىندا اسقان ەردى.
* شاپسا دا قانشا جۇيرىك بىرەۋ وزار،
بولمايدى كىل ءۇمىتتى قوسقان جەردە.
بيلەر كوپ ءتور الدىندا ءسوزىن سوزار،
جول تابار كوسەم قايتا قىسقان جەردە.
* جىگىتتى شەشەنسىنگەن – داۋدا سىنا، ەسەردى باتىرسىنعان – جاۋدا سىنا.
* كىمنىڭ جاقىن، كىمنىڭ الىس ەكەنى – باسىڭا ءىس تۇسكەندە اشىلادى.
* حاس سۇڭقار تۇعىرىندا توعىز تۇلەر.
* ەركە يت اۋىز جالايدى.
* قىزارعان بەت تابىلار، قىزىنعان نيەت تابىلماس.
* جاماندى مىڭ كورگەنمەن ءىشىڭ سۇيمەس.
* قور بولىپ قارا قۇسقا قاعىلعانشا، تۇعىردا تويات تىلەمەي ولگەن جاقسى.
* جۇرەك سۇلتان ناپسىگە.
* استان – جىلىك، تويدان – ىلىك.
* سىپايى سىرتتان ماقتار.
* جاقسى جولداس سىر شاشپاس.
* ادامعا مال مەن مانساپ – جولداس ەمەس.
* جىلپوس – مايداي جاعىلار.
* بۇل زاماننىڭ تامىرى-قۇدانداسى –
اۋەلى ارباۋ مەنەن ويلار سۇمدىق.
قۇدايدىڭ بۇيىرماعان نارسەسىنە،
كىرىپتار بوپ جۇرەدى ادام مۇڭلىق.
* توقتاۋ-سابىر لايىق ءناپسى تيىپ.
* كىسى ولتىرگەن، باتىرلىق، ۇرلىق-قارلىق – كىتاپتا مۇنىڭ ءبارىن دەيدى بۇزىق.
* ءناپسى – داريا.
* مىلتىق – وقۋدان سوڭعى ونەر.
* پەندەنىڭ جەتپەس كوزى كەلەسىگە،
ءىبىلىستىڭ كىرمەۋ كەرەك ەگەسىنە.
كوڭىلدى ىقىلاسپەن حاققا قويدىم،
ءمىنۋ شارت تاۋەكەلدىڭ كەمەسىنە.
* بۇل دۇنيە – بايانى جوق ءبىر كەڭ ساراي.
* جاقسى ايەلدىڭ سيپاتى: اق ءجۇزدى ايەل الساڭ بويى سۇڭعاق.
قاسىڭا شاقىرعاندا كەلسە زۋلاپ.
داۋىسى «ءاۋ» دەگەندە ارەڭ شىعىپ،
كەۋدەسى ەڭكەيگەندە ەتسە بۇلعاق.
قارا قاس، جازىق ماڭداي، قارا كوزدى،
داۋىسى ءجىپ-جىڭىشكە، جۇمساق ءسوزدى.
مىنەزى مايداي ەرىتكەن قورعاسىنداي،
كەلسە دە ەرتە-كەشتى ءبىر مىنەزدى.
ءجۇزىنىڭ اق ارالاس، قىزىل بەتى،
جامان ءسوز سويلەمەيدى، ادال ءجىپتى.
بولعان دا ءتىسى اپپاق، پىستە مۇرىن،
اۋىزى قالجىڭ سوزگە بولسا ەپتى.
جات قىلىق، شايپاۋ مىنەز ەش بولمايدى،
شاق ەتىپ داۋىسى شىقپاس بالانى ۇرعان.
ەرتە-كەش ءبىر اۋىلدان ەرى كەلسە،
تاپ-تازا ءۇيدىڭ ءىشى سىپىرىلعان.
جىگىتكە ادال ءجۇرىپ بولار سەرىك،
قۋانار عازيز قۇربى ءجۇزىن كورىپ.
بىلگىزبەي بار بولسا دا، جوق بولسا دا،
ول ءبىر مارال تۇرعىنى قاسىن كەرىپ.
* جامان ايەلدىڭ سيپاتى:
بولمايدى سۇلۋ قىلىقتى جامان قاتىن،
بىلمەيدى وقىتساڭ دا ءسوزدىڭ سالتىن.
ىلمەلەپ، سالعان جەردەن كەكەسىندەپ،
قىلادى ۇرىس-جانجال ءسوزدىڭ ارتىن.
كەتەدى تاڭ اتقان سوڭ وسەك باعىپ،
قوناققا تاماق بەر دەپ ەپتەپ ايتسا،
جۇرەدى تەرىس قاراپ جىلمىڭ قاعىپ.
كىسىگە كۇلە سويلەپ، كەلمەس جاناپ،
بىلشىلدار ەل كوزىنشە بايىن تالاپ.
تاۋسىلدى قانت پەن مەيىز، ەت پەن شاي دەپ،
قوناعىن قىستاي كەلگەن ءبارىن ساناپ.
سىپىرماس ءۇيدىڭ ءىشىن، كيىز قاعىپ،
ەش ۋاقىت شارۋا قىلماس وتىن جاعىپ.
تازالىق ءۇي ىشىندە بولماعان سوڭ،
بويىڭدا قادىر-باعا قالار ناعىپ.
ورامال جەردە جاتار كىرى باتپان،
سالدىراپ اياق-تاباق قيراپ جاتقان.
ءسۇتىن ءىشىپ، شەلەگىن يت جالاسا،
«كەت!» دەپ ەش ايتپايدى قۇداي اتقان.
