Táńirim seni jiberdi 16 Jeltoqsanda!
Eń áýeli kishkentaılardyń júzderinen súıip, úlkenderdiń aldynda qurmetpen bas ıemin.
Qol-etekti súıgizdirmessiń, buny bilem…
Qalyń qalaı?
Anam, súıiktim, Otanym – Qazaqstanym, qalaısyń?..
Árdaıym jaqsy bol, jaraı ma?
Meniń qalymdy surasań, bilgenińdeı, taǵy jalǵyz, taǵy sensiz, taǵy basy dertte…
***
Ózimdi biletin 3 jasymnan beri barsyń men úshin.
Anamnyń «qaıdasyń?»-darynda, «aınalaıyn»-darynda, «júr, balam, jat, balam»-darynda barsyń…
Alǵash ret ana tilimdi tanyǵanymda estidim seni …
***
Jetinshi synypta oqyp júrgen kezim. Ferhat meni birinshi ret úıine ertip keldi. Qabyrǵada úlken karta asýly.
Kaspıı teńizinen Qytaı qorǵanyna deıin sozylǵan, ushy-qıyry joq ólke. Netken úlken eń…
– Mine, bizdiń jurtymyz – osy, – dedi uıǵyrdyń balasy, Bul – Uly Túrkistan.
Alǵash ret sol jerde kórdim seni…
***
«Biraq, qamaýda…» dep jalǵastyrdy qysyq qara kózderinen tamshylaǵan ystyq jasty súrtip …
Alǵash ret sol sátte jyladym sen úshin…
***
Keıin adamdaryńdy tanydym. Óziń aıtpaqshy «aqkóńil» adamdaryńdy…
Asyl, tákappar, namysshyl. Biraq sonshalyqty taza, sonshalyqty qarapaıym, taǵy da sen demekshi «aýzyn ashsa júregi kóriner» uly dalanyń adamdary…
Esińde me? Áriptesim zertteýshi Mehmet Demırdjı ekeýmiz kóshelerińdi kezip, jaldamaly páter izdegenimizde qarsy shyqqan bir juptan mekenjaıdy suraǵan kezde bizdi dalada qaldy dep oılap jany ashyp, úılerine aparyp kútkenderi…
Esińde me?..
Túrkııadan kelgenimdi estip, jalynǵanyma qaramastan, eki keli almanyń qunyn keri qaıtarǵan satýshy apaı men aqshasyn almaı qoıǵan taksıshi aǵaı esińde me?..
Men umytpaımyn!..
***
Sulý Qazaqstanym…
Saǵan degen súıispenshiligimdi kórip «Nelikten jaqsy kóresiń? Sonshalyqty ádemi me?»dep suraǵandarǵa ne dep jaýap bererimdi bilmeı abdyrap qalam.
Adam qur ádemilik, sulýlyq úshin bireýdi súıse, bul «Súııýge» jata ma?
Sulýlyǵyń úshin súıgenimdi oılamasyn dep olarǵa ár kez Maǵjannyń sózderimen jaýap qaıtaram:
«Saǵymy saıran qurady,
Borany ulyp turady,
Qys – aq kebin, jaz – sary.
Ormany joq, shýy joq,
Taýy da joq, sýy joq,
Máńgi ólik saharasy.
Saryarqa degen jerim bar,
Nege ekenin bilmeımin –
Sol Arqamdy súıemin!» …
***
Arqasynan qanjarlanǵan janym Túrkııam, qamaýdaǵy Shyǵys Túrkistanym, kózi jasaýraǵan Tebrızim, qorǵansyz Tatarstanym, qaraýsyz qalǵan Kerkúgim, jan Ázerbaıjanym sekildi súıdim seni…
Biraq ózgeshe súıdim…
Áli eshkim bilmeı turyp, eshkim sezbeı turyp súıdim seni…
Sen meni súımeı turyp, tanymaı turyp súıdim seni…
Sen eriksiz ediń, men bala edim…
Shartarabyń kisendeldi, tulparlaryń tusaýlandy qanattarynan aıyrylyp…
Alys. Tym alysta ediń… Men bala edim…
Jetpedi qolym saǵan, «Shyda!» dep aıqaılaýshy em daýsym jetse…
Barlyǵyna aıtýshy em shynjyrlardan qutylatynyńdy, jaryq kúnge jetetinińdi, tústerimniń jaqsylyqty jorıtynyn…
Sary orystyń myqty, kúshti kóringeni sonshalyq, maǵan senbedi eshkim!..
Búginge deıin qamaýda qalǵan ózge baýyrlaryń haqynda «Erkindik – olardyń taǵdyry» deımin, senbeıdi eshkim, sol kúnderde de sengen bolǵan joq…
Bala edim…
***
Jeltoqsannyń 16-da sen Samyruq qusyndaı kúlińnen qaıta túlep ushqanyńda kóp ótpesten, tabanym jerge tımesten asyqtym saǵan, qushaǵyńa sekirdim, moınyńa asyldym…
Ol ushaqta aldymen seniń kók Kaspııińe sálem berip, keıin qan qusqan Aralyń úshin jyladym…
Temir qus Han-Táńiriniń etegine qaraı umtylǵan kezde tula boıymdy sharpyǵan qobaljý áli de seıiler emes…
Qalaı tabysqanymyz esińde me?..
Ushaqtan túser-túspes qutty topyraǵyńa ernimdi tıgizdim, qushaǵyńa endim…
***
Jastyǵymda sende ómir súrýdiń, sende jumys isteýdiń, seniń balalaryńa ilim-bilim úıretýdiń sáti túsken kez. Baqytty edim. Bul kúnderi saǵan kelgen barlyq «otandastarymnyń» sen jaıly oılary ózimdikinen áldeqaıda alys ekenin ańǵardym…
Qorqynyshty tús sekildi edi…
Ne úshin keldi seni, seniń adamdaryńdy ár jolda kemsitýge tyrysqan, ózińe joǵarydan qaraǵan bul kisiler?
Seniń qolyń kisendeýli shaǵyńda sen úshin ýaıym-qaıǵy jemegen, seniń bodandyqtan qutylaryńa senbegen bul adamdar ne úshin keldi?!.
Bunyń jaýabyn óziń de bilesiń, negizi… «Paıdakúnemdiktiń» tabıǵaty sondaı úıtkeni, eń aldyna «Túrikshil» dep at qoısań da adamdy týra joldan taıdyrady.
Aýyzdarynan shyqqan ár sózge keýdemde býlyǵan ashýym tıisti jaýaptaryn berdi ár ýaqyt…
Dál búgingideı…
Bálkim de, sodan bolar saǵan «eń alǵash bolyp men súıdim», «eń qatty men súıdim seni» dep nazdanatynym …
Bul úshin shyǵar, erkimnen tys balasha «sen de barlyǵynan qatty meni súı» dep erkeleıtinim…
***
Jyldar ótti senen jyraq, «Aq teńiz ben Qara teńiz ar jaǵynda edim»…
Bul jerdegi alystaǵy baýyrlaryń qan qusyp jatyr, Anam…
Balań Mustafań qarashanyń aıazdy kúninde bizdi tastap ketkennen beri japanda jalǵyz qaldyq …
Ol ketkennen beri basymyzǵa ne kelgeniń bir bilseń…
Seniń tartqan azabyńmen salystyrýǵa kelmes, árıne, biraq jaý seni qolyń baılaýda, basyń qamaýda turǵan halde soqqyǵa aldy. Biz bolsaq, tutqyn emespiz, óz erkimiz – ózimizde…
Aqyl-sanamyzǵa salynǵan «máńgúrttikshireniń» myqtylyǵy sonshalyq áli de aryla almaı kelýdemiz …
Halqymnyń jartysyn Batysqa, qalǵanyn Orta Shyǵysqa esalań etti myndaǵylar, seni kórmesin, tanymasyn dep…
Ár qaısymyz ár tarapqa shashyraǵan tusta óz úıimizde óz qolymyzben asyraǵan qara, túkti, teksiz ıt shyqty Ońtústik Shyǵysymyzdan, bóltirikterimizdi talady, áli de talap jatyr!..
Bilseń eger… Seniń bórileriń bóri bolǵannan beri mundaı qorlyq kórgen joq…
***
Táýelsizdigińniń 23-shi Merekesin toılaǵan bul tusta senen kún saıyn keremet, úmit syılar habarlar alyp, endi súıispenshiligim saǵan degen senimmen astasty…
Búginge deıin senimen bir kezde egemendikke qol jetkizgen ózge 4 baýyryń, óz elinde sharasyzdyń kúıin keshken bul Anadoly da bir Jolbasshyǵa muqtaj-dy.
Kerýenimiz shashyrańqy edi…
Táńirim seni jiberdi 16 Jeltoqsanda!
Tula-boıyńdy uly dalanyń qatań aýasynda bolattan berik etip jiberdi!..
Rýhyńdy qasiretpen ılep, kóz jasyńmen sýaryp jiberdi!..
Deneńdi Jeltoqsannyń qaqaǵan aıazynda balqytty da jiberdi!..
Eı, Maǵjannyń Kúnshyǵystaǵy «Kúnnen týǵan, Ǵunnan týǵan paıǵambary»!
Tús eń aldymyzǵa, Túrikti Ergenekonnan shyǵarǵan kókbóri bol!..
Kek kútken Qaırat úshin!..
Kúsh kútken Turan úshin!..
…
