"تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلىندا 30 ءسوز ۇيرەنبەسەڭىزدەر نەعىپ جۇرسىزدەر؟" قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى، «اق جول» فراكتسياسى مۇشەسى قازىبەك يسا قر دەنساۋلىق ساقتاۋ ۆيتسە-ءمينيسترى ەرلان قياسوۆتى مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەگەنى ءۇشىن قاتتى سىنادى.
وتكەن بەيسەنبىدە، 2021جىلى 18 قاراشادا قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ ەكىنشى سەسسياعا ارنالعان وكىلەتتىكتەرىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى نەگىزگى ءىس-شارالار جوسپارىنا سايكەس الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ كوميتەتى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىگى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ جوباسىن تالقىلاۋ بويىنشا دوڭگەلەك ۇستەل وتكىزدى.
دوڭگەلەك ۇستەلگە الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ كوميتەتى دەپۋتاتتارى، جۇمىس توبىنىڭ مۇشەلەرى، قر دەنساۋلىق ساقتاۋ ۆيتسە-ءمينيسترى، قر باس مەملەكەتتىك سانيتاريالىق دارىگەرى ەرلان قياسوۆ، قر اۋىل شارۋاشىلىعى ۆيتسە-ءمينيسترى رۇستەم قۇرمانوۆ، قر ءبىلىم جانە عىلىم ۆيتسە-ءمينيسترى قۋانىش ەرعاليەۆ قاتىستى. سونداي-اق بەينەكونفەرەنتسيا بايلانىس قۇرالدارى ارقىلى بيولوگيالىق، مەديتسينالىق تەحنولوگيالار، بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىك، ەكولوگيا، عىلىمي زەرتتەۋلەر سالاسىنداعى قىزمەتتى جۇزەگە اسىراتىن ۇلتتىق ورتالىقتار مەن ينستيتۋتتاردىڭ باسشىلارى، مۇددەلى مينيسترلىكتەر مەن ۆەدومستۆولاردىڭ، سونداي-اق قازاقستان مەديتسينالىق زەرتحانالار قاۋىمداستىعىنىڭ، ەۋرازيالىق مەديتسينالىق قاۋىمداستىقتىڭ، قازاقستان دەزينفەكتسيالاۋشىلار وداعىنىڭ، «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ وكىلدەرى جانە باسقا دا ساراپشىلار مەن ماماندار قاتىستى.
جيىندى الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ كوميتەتىنىڭ حاتشىسى دارحان مىڭباي جۇرگىزدى.
وسى جيىندا قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى، «اق جول» فراكتسياسى مۇشەسى قازىبەك يسا قر دەنساۋلىق ساقتاۋ ۆيتسە-ءمينيسترى، قر باس مەملەكەتتىك سانيتاريالىق دارىگەرى ەرلان قياسوۆتى مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەگەنى ءۇشىن قاتتى سىنادى.
ءتىل تۋرالى ەلباسى تاپسىرماسىن تەك «اق جول» عانا ورىنداۋى كەرەك پە؟
-وتكەندە دە، وسى زاڭ جوباسىنىڭ تۇساۋكەسەرىندە ايتىپ ەدىك، ۆيتسە-مينيستر ەرلان اڭساعانۇلى قياسوۆ مىرزا! سىزگە سول كەزدە دە ءبىزدىڭ دەپۋتاتتارىمىز قازاقشا سۇراق قويعاندا ورىسشا جاۋاپ بەردىڭىز. بۇگىن ءۇش دەپۋتات قازاقشا سۇراق قويدى، ورىسشا جاۋاپ بەرىپ جاتىرسىز. قازىر 15-20 ادام بايانداما جاساپ، سويلەدى. سوندا ەكى ادام عانا قازاقشا سويلەدى - ماقسات بەردىقۇلوۆ جانە ءبىلىم ۆيتسە-ءمينيسترى قۋانىش اسىلحانۇلى. راقمەت.
استاناعا كەلگەن سوڭ، ءبىر جيىندا ايتىپ ەدىم، «ءبىزدىڭ ۇكىمەتتە جۇرسەڭ دە، پارلامەنتتە جۇرسەڭ دە، جالپى استانادا جۇرگەندە قازاقشا سويلەگەن ادام كورسەڭ، شەتەلدە ءجۇرىپ قازاق كورگەندەي قۋانىپ كەتەسىڭ» دەپ. مەن وسى قازاقشا سويلەگەن ەكى باۋىرىم ءۇشىن قۋانىپ وتىرمىن. بىراق، ەرلان اڭساعانۇلى ءۇشىن قۋارىپ وتىرمىن. ويتكەنى، وتكەندە ءسىز ماعان قازاقشا جاۋاپ بەرە الماعاندا ۋادە بەرگەنسىز، «سىزگە جازباشا جاۋاپ قايتارامىن» دەپ. ءالى سول جاۋاپتى قايتارعان جوقسىز، قاۋىپتى اقپاراتتاردى تاراتپاۋ جونىندەگى ماسەلە بويىنشا.
سىزدەر پارلامەنتكە كەلە جاتقاندا ويلامايسىزدار ما، ادرەسكە قارامايسىزدار ما، پارلامەنت قاي ەلدىڭ پارلامەنتى دەپ؟ جايباراقات، رەسەيدىڭ دۋماسىنا كەلە جاتقانداي كەلەسىزدەر! بۇل-قازاقستان پارلامەنتى! ەرلان اڭساعانۇلى، ءسىز «Nur Otan» پارتياسىنىڭ مۇشەسىز عوي؟ ەندەشە ەلباسى، «Nur Otan» پارتياسىنىڭ توراعاسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «پارلامەنت پەن ۇكىمەت تەك مەملەكەتتىك تىلدە سويلەسىن» دەگەن تاپسىرماسىن بىلەسىز، نەگە ورىندامايسىز؟ وسى جەردە بايانداما جاساعان، سويلەگەن 15-20 شاقتى ادام تۇگەلىمەن «Nur Otan» پارتياسىنىڭ مۇشەسى. ءبارى رەسەي تىلىندە سويلەپ وتىر. ويلاناتىن ۋاقىت بولدى، 30 جىل بولدى. مىسالى، مەن بۇل تالاپتى وزگە ۇلتتىڭ وكىلدەرىنە ايتىپ وتىرعان جوقپىن، «نەگە مەملەكەتتىك تىلدە سويلەمەيسىڭدەر؟» دەپ. بۇلاي ايتۋ نەگىزى پارىزىمىز، مىندەتىمىز بولسا دا، 30 جىل بولدى، بىراق ولارعا ايتىپ وتىرعان جوقپىز. سىزگە ايتىپ وتىرمىن. وسىمەن ەكىنشى رەت كەلىپ تۇرسىز جانە مەنىڭ قازاقشا سۇراعىما جاۋاپ بەرمەدىڭىز. ال ءبىزدىڭ پارلامەنتتە ناتاليا دەمەنتەۆا، ارتۋر پلاتونوۆ سەكىلدى وزگە ۇلتتىڭ وكىلدەرى، بۇرىننان قازاقشا سويلەپ كەلە جاتقان گەنادي شيپوۆسكيح، ءبارى مەملەكەتتىك تىلدە سايراپ سويلەپ، بايانداما جاساپ ءجۇر.
زاڭىمىزعا ساي تەك مەملەكەتتىك تىلدە سويلەۋ زاڭ شىعارۋشى ورگان پارلامەنتتە بولماسا، بۇل قايدا بولادى؟ مەن سىزدەرگە مىسال ءۇشىن، ەسكەرتۋ ءۇشىن ايتىپ وتىرمىن، وتكەندە ءبىز 3 ماۋسىمدا وسىندا دوڭگەلەك ۇستەل وتكىزدىك. شىعارماشىلىق وداقتار، قوعامدىق ۇيىمداردىڭ جاعدايى جونىندە. مەن سوندا ايتىپ ەدىم «بۇل پارلامەنتتىڭ تاريحىنداعى تۇڭعىش قازاق تىلىندە، مەملەكەتتىك تىلدە وتكەن دوڭگەلەك ۇستەل» دەپ. ەندى سونى بەكەر ايتقان ەكەنمىن دەپ، ويتكەنى سول جيىن تۇڭعىش جانە سوڭعى بولىپ قالا ما دەپ قورقىپ وتىرمىن.
ءيا، جيىندى تەك مەملەكەتتىك تىلدە وتكىزۋ پارلامەنتتە بىزدە، الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ كوميتەتىندە باستالۋى كەرەك قوي، دارحان قامزابەكۇلى! ايتپەسە، بۇل باستامانى زاڭنىڭ قاداعالاۋىن قارايتىن زاڭناما جانە سوت-قۇقىقتىق رەفورما كوميتەتى باستاي ما، الدە ەكولوگيا كوميتەتى باستاي ما؟ وسى ءبىزدىڭ ويىمىزدا بولسىن. الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ كوميتەتى ەڭ ۇلكەن كوميتەت، 20 دەپۋتات بارمىز. بۇكىل زيالىلار، اقىن-جازۋشىلار وسىندا، ساياساتتانۋشىلار وسىندا، عالىمدار، دوكتورلار وسىندا. ءتورايىمىمىز – ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، ءبىز باستاماعاندا كىم باستايدى؟ تالاپ ەتۋگە بايلانىستى بارلىعى. جاڭاعى ايتقان، ءبىز جاۋاپتى بولىپ، ۇيىمداستىرعان جيىنىمىزدا، ماقپال حانىمعا راقمەت، سول كەزدە ءوزى قادالىپ وتىرىپ، جاناربەك باۋىرىم قوستاپ، مەن باستاپ، بارىنە ايتتىق: « جيىن تەك مەملەكەتتىك تىلدە بولادى» دەدىك جانە سونى بارىنەن تالاپ ەتتىك. ءۇش ۆيتسە-ءمينيستردىڭ بايانداماسىنىڭ ۇشەۋى دە ورىسشا جازىلىپ قويىلعان ەكەن، قازاقشاعا اۋداردى. 15 شاقتى ادامنىڭ ءبىرازى، قازاق ءتىلدى ەمەستەرى دە ءبىز تالاپ ەتكەن سوڭ، قازاقشا جازىپ الىپ كەلىپ، وقىدى. بۇنىڭ ءبارى تالاپ ەتكەنگە بايلانىستى.
بيىل تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعىن تويلايىن دەپ وتىرمىز، ءبىر ايدان دا از ۋاقىت قالدى. 30 جىلدا 30 ءسوز ۇيرەنبەسەڭىزدەر، نەعىپ جۇرسىزدەر؟ ءسىز ءجاي قىزمەتكەر، نەمەسە بيزنەسمەن بولساڭىز، مەن سىزگە ۇندەمەيمىن، قالاعان تىلىڭىزدە سويلەي بەرىڭىز. ءسىز دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارىسىز. وسى ەستەرىڭىزدە بولسىن!.
وتكەندەگى ءبىر جيىندا دا ايتىپ ەدىم. ەلباسى – «Nur Otan» پارتياسىنىڭ توراعاسىنىڭ «پارلامەنت پەن ۇكىمەت تەك مەملەكەتتىك تىلدە سويلەسىن» دەگەن تاپسىرماسىن سوندا تەك «اق جول» پارتياسى، مەن عانا ورىنداۋىم كەرەك پە، «نۇروتاندىقتار» نەگە ورىندامايدى دەپ؟ وسى ويلارىڭىزدا بولسىن. راحمەت.
قازىبەك يسا،
قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى،
«اق جول» فراكتسياسى مۇشەسى
