بۇگىن زامانىمىزدىڭ اسا كورنەكتى جازۋشى-عالىمى تۇرسىن جۇرتباي جەتى بەل اسىپ، 70-كە تولدى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى.
سوعان وراي، ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى “ەلدىك ۇستانىم جانە تاۋەلسىزدىك نىساناسى” اتتى حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا وتكىزدى. شاراعا پرەزيدەنت ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ مۇشەلەرى مەن زيالى قاۋىم وكىلدەرى قاتىستى.
ەل پرەزيدەنتىنىڭ باس حاتشىسى بەرىك ءۋالي ءوزىنىڭ Facebook-تەگى پاراقشاسىندا:
“ۇلت كوسەمى ءاليحان بوكەيحان تۋرالى قازاقتىڭ ۇلى اقىنى سۇلتانماحمۇت تورايعىرۇلىنىڭ اتاقتى ولەڭىن بارشاڭىز بىلەسىزدەر.
ەشكىمنىڭ اليحانعا بار ما ءسوزى،
دەمەيدى قانداي قازاق ونى وڭ كوزى.
سەمەي تۇرسىن، جەتى وبلىس بار قازاقتان،
تالاسسىز جەكە-دارا تۇر عوي ءوزى، - دەپ ەلجىرەي تولعانادى.
بۇل اقىننىڭ «تانىستىرۋ» پوەماسى. قاراپايىم قازاققا زاماننىڭ باعدارىن نۇسقاي وتىرىپ، سول باعداردا شىراق بولاتىن ازاماتتاردى تانىستىرادى. سول پوەمانىڭ ءۇش ارىسىمىز ءاليحان، احمەت، مىرجاقىپ تۋرالى ايتقان شۋماقتارىندا:
كەشەگى قارا كۇندە بولماپ پا ەدى،
ءبىرى كۇن، ءبىرى شولپان، ءبىرى ايىم.
سولاردان باسقا كەشە كىم بار ەدى،
قازاق ءۇشىن شام قىلعان جۇرەك مايىن، - دەپ جۇرەگىڭدى سولق ەتكىزەتىن تۇسى جەتەرلىك.
مەن مۇنى نەگە ايتىپ وتىرمىن؟ بۇگىنگى ءبىز ءۇشىن دە «جۇرەك مايىن شام قىلعان» الاشتىڭ اياۋلى ازاماتتارى بار. سولاردىڭ ەڭ بيىك تۇعىرىندا تۇرعانى، بۇگىن ءبىز جەتى بەل اسقان مەرەيلى تويىنا كەلىپ وتىرعان قازاقتىڭ ەرۋديت عالىمى، ءبىزدىڭ ۇستازىمىز – تۇرسىن قۇداكەلدىۇلى جۇرتباي. تاۋەلسىزدىك تۇسىندا تۇلعالانعان بىرنەشە بۋىننىڭ تاريحي ساناسىنىڭ قالىپتاسۋىنا، ادەبي تۇسىنىگىنىڭ تولىعۋىنا،مەملەكەتشىلدىك تانىمنىڭ ورنىعۋىنا تۇرسىن اعامىزدىڭ اتقارعان ەڭبەگى، قوسقان ۇلەسى وراسان.
عالىم ءۇشىن ەڭ باستى قاسيەتتەردىڭ ءبىرى – جانكەشتىلىك. عىلىمعا ادالدىق تا، پرينتسيپشىلدىك تە، ءبارى وسىدان شىعادى. سوناۋ ستۋدەنت كەزىمىزدە تۇرسىن اعامىزدىڭ ەكى تومدىق «دۋلىعا» ەڭبەگىن جاستانىپ وقىعانىمىز ەسىمدە. سوناۋ تارعىتاي زامانىنان ياعني قولا داۋىرىنەن بەرى تارتىپ، تاريحتىڭ مۇناراسىنداي قاداۋ-قاداۋ تۇلعالاردى بەلگى ەتىپ، ۋاقىتتىڭ جەلىسىمەن ءبىزدىڭ زامانىمىزعا قاراي تارتقان سول ەڭبەك ءبىزدىڭ ۇلتتىق «مەنىمىزدى» وياتسا، ودان كەيىنگى ءۇش تومدىق «ۇرانىم – الاش» سول سانامىزدى ۇشار بيىككە كوتەردى. ال اعامىزدىڭ ابايتانۋ، اۋەزوۆتانۋ تاراپىنداعى ۇلانعايىر ەڭبەگى ءوز الدىنا ءبىر الەم. «قۇنانباي»، «قاليبەك قۋانىشباەۆ» ەڭبەكتەرى دە ارتىنان ەرگەن كەيىنگى وسكىننىڭ قولىنان تۇسپەي وقىلىپ كەلە جاتقان سۇبەلى زەرتتەۋ، سۇيەكتى شىعارمالار ەكەنىن ۋاقىت ءوزى كورسەتتى.
جەتى بەل اسىپ، ەل اقساقالى بولعان بۇگىنگى كەزدە دە اعامىزدىڭ قالامى قولدان تۇسكەن جوق. كەرىسىنشە، بۇرىنعىدان دا بەكي تۇسكەندەي اسەر قالدىرادى. ءوزى ايتقانداي، بۇگىندە اعامىزدىڭ «كۇن مەن ءتۇنى – ابايدىڭ تۇتقىنى» بولىپ ءوتىپ جاتىر. ابايدىڭ تەكستولوگياسىمەن تۇبەگەيلى اينالىسىپ ءجۇر. كوپتەگەن مىقتى شاكىرتتەر تاربيەلدى. ول شاكىرتتەرىنىڭ الدى ءوزى دە ۇستاز بولىپ وزىنەن كەيىنگى بۋىنعا ءتالىم بەرە باستادى. سول تۇرعىدان كەلگەندە تۇرسىن اعامىز عىلىمنان نەمەرە ءسۇيىپ وتىرعان باقىتتى عالىم. باقۋاتتى قالامگەر.
تۇرسىن جۇرتباي عىلىمدا عانا ەمەس، قاراپايىم ومىدە دە بىزگە قامقور اعا، جاناشىر جاقىن ادام. بۇل كىسى شىعارماشىلىعىڭدى عانا قاداعالاپ، ءومىرىڭنىڭ نە بولىپ جاتقانىنا باس اۋىرتپايتىن ادام ەمەس. ارتىنان ەرگەن بارشا شاكىرتىنىڭ جاعدايىنا الاڭداپ، ۇنەمى قامقورلاپ جۇرەتىن مەيىرىمدى، شۋاعى اينالاسىن جىلىتىپ جۇرەتىن كىسى.ءسوزدىڭ ورايىندا ايتا كەتەيىن، شىمكەنتتە قىزمەتتەر جۇرگەن كەزىمدە 2013 جىلى ۇلت كوسەمى ءاليحان بوكەيحاننىڭ تۋعان كۇنىنە وراي، اعامىزدى جەرگىلىكتى زيالىلار مەن جاستارمەن كەزدەسۋگە شاقىردىم. سول كۇنى كىشكەنتايلى بولدىق. قۋانىشتى حاباردى ەستىگەن تۇرسىن اعامىز «مىنا بالا ءوز اتىن سۇراپ تۋعان بالا ەكەن. اتىن ءاليحان دەپ قويۋ كەرەك. ەگەر ءاليحان قويماساڭ، وسى كۇنگە دەيىن الاش تۋرالى ايتىپ، جازىپ جۇرگەنىڭنىڭ ءبارى وتىرىك» دەپ كەسىپ ايتتى. ءسويتىپ، ءبىزدىڭ دايىنداپ جۇرگەن اتىمىزدى قالدىرىپ، ۇلدىڭ اتىن ءاليحان قويدى. ۋاقىت دەگەن اققان سۋ عوي، سول كىشكەنتاي ءاليحان دا سەگىزدەن اسىپ بارادى...
تۇرسىن جۇرتباي تۋرالى تاڭدى-تاڭعا ۇرىپ سويلەۋگە دە، توم-توم كىتاپتار جازۋعا دا بولادى. ءالى تالاي وسكىن اعامىزدىڭ باسقان ءىزىن زەرتتەۋمەن عالىم بولارى ءسوزسىز. ازىرگە تەك اعامىزعا زور دەنساۋلىق، شالقار شابىت تىلەيمىز. جەتى بەلدەن اسقانىڭىزبەن الدىڭىزدا ءالى سەڭگىر بار. سول تويدا وسىلاي جارقىن جۇزدەسۋگە جازسىن! امان بولىڭىز اسىل اعا!” دەپ جازدى.
