بريتاندىق نيۋكاسل ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى كاريم نايەرني سەنساتسيالىق مالىمدەمە جاسادى. ول الداعى ۋاقىتتا ەركەكسىز بالا تۋعا بولاتىنىن، ءتىپتى وزىڭىزدەن نە قىزىڭىزدان ءسابي ءسۇيۋ مۇمكىندىگى بار ەكەندىگىن ايتتى دەپ حابارلايدى «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى «mk.ru» سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
سونىمەن نايەرنيدىڭ جەتەكشىلىگىمەن ءبىر توپ عالىمدار ايەلدىڭ سۇيەك كەمىگىنەن ۇرىق الدى. دالىرەك ايتقاندا، ەكسپەريمەنتتەر انالىق زەرتحانالىق تىشقاندارعا جۇرگىزىلدى. بۇل زەرتتەۋلەرگە كوڭىل بولسەك، جۋىردا ايگىلى پولياكتىڭ «Sex Mission» فيلمىندە ەرلەردىڭ قاتىسۋىنسىز ايەلدەردىڭ كوبەيۋ يدەياسى جۇزەگە اسۋعا جاقىن سياقتى.
رەسەي عىلىم اكادەمياسىنىڭ جالپى گەنەتيكا ينستيتۋتىنىڭ زەرتحانا مەڭگەرۋشىسى، بيولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى سەرگەي كيسەلەۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل — ەشكىم كۇتپەگەن جاڭالىق.
«تابيعاتتا، ارينە، جانۋارلاردىڭ ءبىر جىنىستى تۇرلەرى بار. مىسالى، كاۆكازدا مەكەندەيتىن كەسىرتكەلەردى الايىق. وزدىگىنەن كوشىرۋ مەحانيزمى ولارعا گەنەتيكالىق تۇردە ەنگەن. ايەلدەن تۋاتىن بارلىق ۇرپاق ونى بىرىنەن سوڭ ءبىرىن قايتالايدى، اناسى، اجەسى مەن ارعى اجەسى. بۇل پروتسەسس كەسىرتكە جۇمىرتقاسىنا سالىنعان بىردەي حروموسومالار جيىنتىعىن ەكى ەسە كوبەيتۋ ارقىلى بولادى،— دەيدى س.كيسەلەۆ. — ال ۇرىق الۋعا كەلسەك، ەمبريونالدى باعانالى جاسۋشالاردان الىنعان سپەرماتوگونيانى (جەتىلمەگەن سپەرماتوزويد), ارينە، الۋ وڭايىراق. ويتكەنى، بۇل جاسۋشالار دامۋدىڭ باستاپقى ساتىسىندا. ەگەر ءسىز ولارعا بەلگىلى ءبىر تۇردە ارەكەت ەتسەڭىز، وندا ولاردان سپەرماتوگونيا پايدا بولۋى مۇمكىن. بىراق سۇيەك كەمىگىنىڭ جاسۋشالارىنا كەلەتىن بولساق، ولار ەمبريونالدى ۇلپادان الدەقايدا كەش جەتىلەدى. ال ولاردان جەتىلمەگەن سپەرماتوزويدتاردى الۋ ءۇشىن سۇيەك كەمىگىنىڭ باعانالى جاسۋشالارىنىڭ دامۋىن كەرى قايتارۋ قاجەت، سوندا ولار جاڭا تۋعان كۇيىنە ورالادى. ەگەر بريتاندىقتار ءدال وسىلاي جەتىستىككە جەتكەن بولسا، مەن ناتيجەنى عىلىمي جەتىستىك دەپ اتار ەدىم».
ەندى مىنا دەرەكتەردى الىپ قاراساق، 2007 جىلى بەلگىلى ءبىر زەرتتەۋشىلەر توبى ادامنىڭ سۇيەك كەمىگىنەن الىنعان باعانالى جاسۋشالاردان سپەرماتوزويد ءتارىزدى جاسۋشالار جاسادى. الايدا ەكى جىلدان كەيىن پلاگيات تۋرالى ايىپتاۋلارعا بايلانىستى زەرتتەۋ الىنىپ تاستالعان.
سول كەزەڭنەن 14 جىل وتكەن سوڭ دا بۇگىندە باعانالى جاسۋشالاردان ادامنىڭ فۋنكتسيونالدى سپەرماتوزويدتارىن قۇرۋ مۇمكىندىگى الەمنىڭ كوپتەگەن عالىمدارى ءۇشىن كۇردەلى ماسەلە بولىپ وتىر. ويتكەنى، بۇل بالا تۋا المايتىن ادامداردىڭ ماسەلەسىن ءبىرجولا شەشۋى مۇمكىن. بۇل ماسەلە توڭىرەگىندە قازىر شەتەل عالىمدارى ءوزارا پىكىرتالاس تۋعىزۋدا.
س.كيسەلەۆ «ەگەر تىشقاندارعا جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋلەر ءبارى ءساتتى بولىپ شىقسا، بولاشاقتا كەز كەلگەن ايەلدىڭ وزىنەن بوسانۋعا مۇمكىندىگى بولادى ما؟» دەگەن ساۋالعا:
«بۇل مۇمكىن بولار ەدى، بىراق قاجەت ەمەس. بۇل تىعىز بايلانىستى جىنىستىق قاتىناس سياقتى، ناتيجەسىندە ۇسقىنسىز ۇرپاق تۋى مۇمكىن. مەنىڭ تۇسىنۋىمشە، بريتاندىق عالىمدار ءالى دە ايەلدەردىڭ جۇمىرتقالارىن باسقا ايەلدەردىڭ ۇرىقتارىمەن ۇرىقتاندىرۋدى جاقتايدى. مىسالى، عالىمدار بۇل ورتاق بالانى قالايتىن لەسبياندىق جۇپتار ءۇشىن شەشىم بولىپ وتىرعاندىعىن جازادى»، —دەيدى.
ايتا كەتۋ كەرەك، نيۋكاسل ۋنيۆەرسيتەتى ۇلىبريتانيا ۇكىمەتىنەن ايەلدەردىڭ سۇيەك كەمىگىنىڭ باعانالى جاسۋشالارىمەن تەستىلەۋدى باستاۋعا رۇقسات سۇرادى. جۇمىستار الداعى كوكتەمدە باستالادى دەپ كۇتىلۋدە.
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى.
